Szanowni Językoznawcy,

dlaczego czasownik „wypowiedzieć” może mieć znaczenie ‘zaczynać’ (w połączeniu z wojną) oraz ‘kończyć’ (w połączeniu z umową, gościną)? Jaka jest geneza tej rozbieżności? Słownik S.B. Lindego rejestruje nawet połączenie „wypowiedzieć pokój”, które ma takie samo znaczenie co „wypowiedzieć wojnę”. (To połączenie zawiera też WSJP PAN, ale w znaczeniu pokoju jako przedmiotu umowy, zatem znowu – ‘kończyć’).

Z poważaniem i pozdrowieniami

J.J.

Jaka jest rożnica pomiędzy wyrazem a słowem?
Pozdrowienia
Bozena A.

Witam Szanownych Językoznawców.
Jak powinno się odmieniać nazwiska typu Fenix czy Brix i imiona typu Max? Czy przez -x pisane są tylko w mianowniku, a w pozostałych przypadkach, kiedy dochodzą polskie końcówki, w miejsce x pojawia się ks? Jeśli tak, to czy zasada ta dotyczy wszystkich nazw własnych?
Dziękuje i pozdrawiam.
Anna

Dlaczego rzeczowniki: endek, esbek, esesman czy ubek nie mają równorzędnych wariantów: ND-ek, SB-ek, SS-man, UB-ek?

1) Dużą literą piszemy nazwisko autora użyte w znaczeniu dzieła, małą – dzieło firmy (malarz Suzuki stworzył Suzuki, a firma Suzuki tworzy suzuki). Czy wśród językoznawców, np. w PWN czy w RJP, są zwolennicy ujednolicenia tej kwestii? Wolałbym pożyczać stachurę niż Stachurę.
2) Dwie książki Cooka to dwa Cooki. A dwie książki Zoli, Fredry, Witkacego, Hanny Krall, braci Strugackich?

Piszemy Wyżyna Kolorado czy wyżyna Kolorado? Na stronach WWW Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych (KSNG) jest protokół z 2005, w którym ustala się pisownię dużą literą nazw pochodzących od nazw rzek. Ze SO PWN z 2006 wynika, że raczej należy pisać wyżyna Kolorado. Jakie jest znaczenie decyzji tej komisji? Poza pisownią Wyżyny Kolorado KSNG przyjęła wtedy też np. pisownię Morze Celebes, podczas gdy słowniki PWN niezmiennie zalecają pisownię pierwszego członu takich nazw małą literą.

W planie zagospodarowania przestrzennego zapisano, że budynki mają być „w zasadzie parterowe”. Urzędnik powołując się na słownik języka polskiego odczytuje to jako: właściwie, zasadniczo, w gruncie rzeczy i jego zdaniem nie pozwala to na dowolną interpretację ilości kondygnacji. W moim rozumieniu wymóg wskazujący, że budynek ma być „w zasadzie parterowy” dopuszcza jednak jakieś odstępstwo, na przykład, jak w moim przypadku, umieszczenie poddasza użytkowego nad 1/3 powierzchni parteru.

Szanowni Państwo,
mam pytanie dotyczące znaczenia spójnika lub. Czy zawsze oznacza on rozłączność? Przykład z art. 61 Konstytucji RP: „Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje […] wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej […] z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu”. Czy więc powinno się w takim przypadku wyłączyć w kamerze rejestrację dźwięku? Oznaczałoby to dokumentowanie np. posiedzeń rady gminy w formie filmu niemego. Jak na tę sprawę patrzą językoznawcy?

Szanowni Językoznawcy!
Czy interpunkcja w poniższym zdaniu jest poprawna?

Nie potrafię odpowiedzieć, dlaczego, jak tylko dostaję do ręki książkę, to robię się głodny, choćbym przed chwilą jadł.

Chodzi mi o przecinek przed słowem dlaczego (i ewentualnie po nim). Z jednej strony jakoś kłuje mnie w oczy, z drugiej – jakby sprowadzić to zdanie do postaci: „Nie potrafię odpowiedzieć, dlaczego robię się głodny”, wydaje się całkowicie zasadny.
Pozdrawiam
Anna

Co zawiera w sobie tzw. zakaz kontaktu osobistego, czy ogranicza się to tylko do kontaktu bezpośredniego, na przykład dwóch osób?