-
małyszomania18.09.200918.09.2009Witam!
Nie wiem, jak napisać złożenie typu Małyszomania – wielką czy małą literą (podobnie jak np. Obamomania) – tworzone ad hoc, zależnie od okoliczności, np. przy okazji zawodów narciarskich. Za wielką literą przemawiałoby, że jest to pewnego rodzaju szaleństwo na punkcie Adama Małysza. Czy też jednak małą, tak jak megalomania? -
MMAe XV15.05.201915.05.2019Witam, co oznacza skrót MMAe XV 101 w słowniku staropolskim S. Urbańczyka? Występuje on po cytacie do słowa opona: „Pro gunfis ferreis ad distentandum purpureum pauimentum dictum oppona super lectum … regis” MMAe XV 101?
Pomocy
Z poważaniem
-
mydlana opera21.05.200721.05.2007Witam!
Proszę o podanie etymologii określenia mydlana opera.
Pozdrawiam
Michał Woś
-
nastoletność, nastoleństwo, nastolęctwo27.02.200727.02.2007Czy istnieje słowo opisujące okres pomiędzy 10 a 20 rokiem życia? Poprzez analogię do dzieciństwa moglibyśmy mówić o nastoleństwie, a dziecięctwo miałoby odpowiednik w rodzaju nastolęctwa. Nastoletniość brzmi lepiej od poprzednich propozycji, ale w zdaniach: „W okresie nastoletniości byłem bardzo nadpobudliwy” lub „W nastoletniości zacząłem palić” brzmi gorzej od jako nastolatek lub gdy byłem nastolatkiem.
-
Nazwy tatrzańskich hal i przełęczy – raz jeszcze
12.05.202312.05.2023Dzień dobry! Mam wątpliwości w kwestii hal. Otóż co zrobić, kiedy obok siebie pojawiają się np. Hala Lipowska i hala Rysianka (trasa: Hala Lipowska – hala Rysianka)? W przewodnikach (na mapach, pieczątkach itp.) mamy zapis dużymi literami. Myślę, że ta kwestia budzi nie tylko moje wątpliwości. W Poradni PWN znalazłam taką odpowiedź prof. Bańki (dotyczącą pisowni nazw tatrzańskich): „Zasady ortografii pozwalają we wszystkich wymienionych nazwach używać małej litery, tzn. pisać hala, wąwóz, dolina, traktując te wyrazy jako określenia gatunkowe. Zwyczaj językowy może być jednak inny i jeśli jest poparty autorytetem znaczących lub odpowiednio licznych publikacji, to należy mu dać pierwszeństwo” (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-tatrzanskie;14842.html). Czy zatem błędem będzie pójście za wieloletnią tradycją wydawnictw górskich (oraz autorytetami takimi jak choćby Władysław Krygowski) i napisanie Hala Rysianka? Tym bardziej, że w praktyce ten drugi człon jest odmieniany: Byłem na Hali Rysiance. Kwestia 2: przełęcz. Oczywiście, przełęcz Krowiarki, ale Przełęcz Salmopolska; a co z PRZEŁĘCZĄ pod Tarnicą? Analogicznie do Przełęczy pod Chłopkiem słownik każe pisać Przełęcz pod Tarnicą. Czyli traktujemy to jako nazwę własną, a nie jako lokalizację (przełęcz bez nazwy, znajdująca się pod Tarnicą)? Czy w takim razie napiszemy również Przełęcz między Szczelińcami?
Z poważaniem BT
-
Nie zawracaj gitary, wal do mnie jak w dym!20.05.201320.05.2013Chciałbym się dowiedzieć, jakie jest pochodzenie dwóch potocznych zwrotów: zawracać komuś gitarę i walić do kogoś jak w dym.
-
normy języka mówionego19.01.200519.01.2005Witam serdecznie,
Proszę o wskazanie mi lektury, za pomocą której będę mogła poznać obowiązujące normy polskiego języka mówionego. Nie chodzi mi przy tym o Nowy słownik poprawnej polszczyzny, ale o inną publikację, może bardziej wyczerpującą temat, na którego poznaniu mi zależy.
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Joanna Drzazga -
Opiekować się – dlaczego z się?26.07.201726.07.2017Czasownik opiekować łączy się zawsze z się. W gwarze sądeckiej jednak nigdy.
Mówimy: Opiekuję córkę, zamiast: Opiekuję się córką, Wyjechała opiekować chorych, zamiast: Wyjechała opiekować się chorymi.
Na chłopski rozum to ma sens! Przecież się oznacza zwrotność, a opiekę sprawuje się zawsze nad kimś.
Czy jest jakieś uzasadnienie, dlaczego opiekować +się, zamiast samego opiekować?
Napić się, najeść się, zakochać się – czynność jest wykonywana na wykonującym, ale opiekować się?
-
Orzecznik rzeczownikowy w narzędniku i mianowniku
21.12.202321.12.2023Zastanawiam się nad różnicą pomiędzy użyciem czasownika „być” z rzeczownikiem w narzędniku a w mianowniku. Zazwyczaj stosujemy formę z narzędnikiem „Kim jesteś?” i odpowiadamy np. „Jestem żołnierzem/Polakiem/człowiekiem”. Można się też spotkać z rzadszym sformułowaniem tego pytania: „Kto jesteś?” i wtedy odpowiedź to „Jestem żołnierz/Polak/człowiek”. W znanym wierszu Władysława Bełzy pada „Kto ty jesteś? — Polak mały”. Dlaczego te dwie formy występują i czym dokładnie się różnią? Czy mają jakiś inny wydźwięk?
I skoro zazwyczaj mówimy „Jestem człowiekiem” a nie „Jestem człowiek”, to czemu mówimy „Jestem Anna” a nie „Jestem Anną”?
Pozdrawiam,
-
panika bożka Pana9.02.20149.02.2014Dzień dobry!
Proszę podać przykłady wyrazów o źródłosłowie mitologicznym, takich jak: panika, satyryczny, letarg, prometeizm, hermetyczny itp.
Pozdrawiam
R.K.