bogu
  • pół martwy, pół żywy
    19.06.2010
    19.06.2010
    Jaka powinna być poprawna pisownia wyrażenia: pół mechaniczne, pół biologiczne stwory? Razem, osobno, z łącznikiem? W słowniku znalazłam tylko pół Niemiec, pół Polak. Czy ta zasada dotyczy tylko nacji, czy ma, że się tak wyrażę, większy zakres? Półbóg, ale pół bóg, pół człowiek; półkozioł, ale pół wilk, pół kozioł itd?
    Dziękuję i pozdrawiam.
    Anna
  • półwytrawne półwino
    30.09.2005
    30.09.2005
    Czy półwytrawne pisze się razem? W słowniku nie znalazłam odpowiedzi na to pytanie. Jest ona na etykietach win, ale to nie wydaje mi się zbyt autorytatywne. Proszę o odpowiedź. Z góry dziękuję,
    Monika Senderska
  • prze-
    19.03.2012
    19.03.2012
    O ile wiem ze słowników, przedrostek prze- dodaje się jedynie do czasowników i przymiotników. W związku z tym ciekawi mnie, czy można dodawać prze- do rzeczowników. Mam tu na myśli głównie bardzo popularne wśród internautów słowa przekozak i – tu przepraszam za wyrażenie – przechuj. Chciałbym spytać, czy można w ten sposób tworzyć rzeczowniki (bo przedrostkiem prze- nie są chyba te w słowach przekupka, przełom czy przejście), a także przymiotniki, jak np. przebrzydki.
    Kłaniam się,
    W.T.
  • Przedrostek a-/an-

    2.12.2023
    2.12.2023

    Szanowni Państwo,

    zauważyłem, że w polszczyźnie przeczenia, oprócz ze słowem nie, można tworzyć za pomocą litery a. Na przykład anormalny zamiast nienormalny albo aspołeczny zamiast niespołeczny. Tu moje pytanie, czy przeczenia tworzone przy użyciu a to jakaś forma zapożyczona czy forma rodzima? Jak to jest, że możemy i z nie, i z a?

    Proszę o odpowiedź.

    Pozdrawiam

  • przymiotniki typu boży – wysoki

    19.12.2023
    19.12.2023

    Szanowni Państwo,

    skąd się wzięła niekonsekwencja w tworzeniu przymiotników „dzierżawczych” na bazie zmiękczającego „j” od słów z ostatnią spółgłoską „g”? Regularnie jest boży od Bóg czyli wymiana g—ż zgodnie z regułą pierwszej palatalizacji. Podobnie buldoży od buldog, innych przykładów nie kojarzę. Jednak od wróg mamy wrogi - skąd tu miękkie g, czyżby analogia do przymiotników zwykłych, niedzierżawczych takich jak błogi? W każdym razie regularny przymiotnik wraży (choć z rusycyzmem cerkiewnym) wyszedł z użycia. Znowuż od papuga jest papuzi, całkiem nieregularnie — a może wg wzorca takiego jak w ptakptasi?

    Proszę o naświetlenie tego problemu.

    Łukasz

  • przymiotnik w funkcji orzecznika
    5.07.2011
    5.07.2011
    Dzień dobry,
    czy (zwracając się do Boga np. w modlitwie) należy powiedzieć „Ty jesteś Potężnym i Wszechmocnym”, czy „Ty jesteś Potężny i Wszechmocny”? A może obydwie formy są poprawne?
    Pozdrawiam serdecznie,
    JRepeć
  • Przypowieść O miłosiernym Samarytaninie

    20.12.2023
    20.12.2023

    Jaka jest poprawna pisownia „przypowieść o miłosiernym Samarytaninie” czy „przypowieść o miłosiernym samarytaninie” w przypadku cytowania z Biblii? Czy obie formy można uznać za poprawne ze względu na wariantywność pisowni frazeologizmów?

  • Psycholożka a psychologini
    20.04.2017
    20.04.2017
    Ostatnio zaczęto używać żeńskich form zawodów, np. psycholożka, filolożka, biolożka. Czy nie lepszą formą byłaby psychologini, filogini i biologini? Końcówkę -ini można spotkać również w żeńskiej formie bogabogini.
  • Pytanie ze zdaniem podrzędnym

    19.12.2021
    19.12.2021

    Dzień dobry!

    Jeżeli piszę zdanie złożone i w jego pierwszej części zadaję pytanie, a w drugim np. wyjaśnienie "bo (...)", to gdzie postawić znak zapytania? Na końcu zdania? Czy po polsku można postawić znak zapytania, a po nim przecinek i dodać część dalszą zdania? I czy można rozpocząć zdanie od słowa "bo"?

  • Serce jako ośrodek uczuć
    29.12.2015
    29.12.2015
    Szanowni Państwo,
    nie jestem pewien, czy jest to właściwe pytanie do językoznawców, ale spróbuję: Skąd właściwie wzięło się symboliczne traktowanie serca ludzkiego jako ośrodka uczuć? Czy jest w ogóle możliwe wskazanie jakichkolwiek źródeł takiego ujęcia? (Pismo Święte?).
    Do namysłu nad tym pytaniem skłonił mnie film „Bogowie”, w którym pewna kobieta obawiała się, czy aby po transplantacji serca u męża jego uczucia wobec niej nie ulegną zmianie.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego