Czy w pisowni księżniczka ma zastosowanie zasada wymiany głoskowej: ż – s (księżniczka – księstwo), czy też w tym wyrazie piszemy ż, bo jest to ż niewymienne?

Chodzi mi o słowa pomarańczowy oraz pomarańcza. Co było pierwsze – jajko czy kura, czyli: czy pomarańcza jest pomarańczą, ponieważ jest koloru pomarańczowego, czy może kolor pomarańczowy jest pomarańczowy, bo taki kolor ma pomarańcza?
Ponadto – skąd to słowo w języku polskim? Nie przypomina mi żadnego słowa w innych językach – Rosjanie jedzą „apielsiny”, ale są one kolory o nazwie „oranżewyj”, Anglicy z kolei jednakowo nazywają zarówno owoce, jak i kolor (orange), ale nie dostrzegam żadnych analogii z pomarańczą.
Jaka jest geneza i historia tych słów?

Z poważaniem

Michał Płonka
Góry Świętokrzyskie

Witam,
chciałabym zapytać, jak się poprawnie mówi:
- 1 nad ranem?
- 1 w nocy?
- 1 rano?
Późne popołudnie i wieczór jakie obejmują godziny?
Dziekuję.

Mam pytanie dotyczące zdań ze Słownika wyrazów trudnych i kłopotliwych (ss. 362–363):

Kiedy żeśmy przyszli nad morze, pogoda zaczęła się psuć.
Dopiero żeście przyszli i już chcecie uciekać?

Czy zdanie te byłyby prawidłowe w takiej formie:

Kiedyżeście przyszli nad morze?
Dopierożeście przyszli i już chcecie uciekać?

Prawidłowe jest przecież inne zdanie:

Gdzieżeście się podziewali tyle czasu?

Szanowni Państwo,

skąd się wzięła niekonsekwencja w tworzeniu przymiotników „dzierżawczych” na bazie zmiękczającego „j” od słów z ostatnią spółgłoską „g”? Regularnie jest boży od Bóg czyli wymiana g—ż zgodnie z regułą pierwszej palatalizacji. Podobnie buldoży od buldog, innych przykładów nie kojarzę. Jednak od wróg mamy wrogi - skąd tu miękkie g, czyżby analogia do przymiotników zwykłych, niedzierżawczych takich jak błogi? W każdym razie regularny przymiotnik wraży (choć z rusycyzmem cerkiewnym) wyszedł z użycia. Znowuż od papuga jest papuzi, całkiem nieregularnie — a może wg wzorca takiego jak w ptak—ptasi?

Proszę o naświetlenie tego problemu.

Łukasz

Witam serdecznie,
od dłuższego czasu nurtuje mnie jedna kwestia. Ostatnio coraz częściej słyszę dość dziwne dla mnie odmiany słów.
Przechodząc do konkretów, często słyszę: same sterowanie jest proste zamiast samo sterowanie jest proste. Albo: te zagrożenie zamiast to zagrożenie itd.
Jest to o tyle dziwne, że tego typu odmiany słyszę (od wielu osób) dopiero od 2 lat, wcześniej nigdy się z tym nie spotkałem. Czy jest to może element jakiejś gwary? Czy takie odmiany są prawidłowe?

Szanowna Redakcjo,
jaka jest etymologia wyrazu stronica? Dlaczego nie brzmi on stronnica? Derywaty od słów dzwon, koń czy równy brzmią: dzwonnica, konnica, rówiennica.

Z szacunkiem i oczekiwaniem na odpowiedź
Bartek

Dzień dobry.

Dlaczego w języku polskim do zapisu głoski [v] używamy litery "w" zamiast "v" - tak jak jest to w wielu językach, nawet słowiańskich?

Mam pytanie odnośnie określeń w te wakacje oraz w zeszłe wakacje. Wraz z partnerką nie możemy dojść do jednoznacznego wniosku. Czy wariant pierwszy określa te wakacje które nadchodzą, czy te, które minęły? I czy drugi wariant określa wakacje które minęły w tym roku, czy w zeszłym?

Szanowni Państwo,
czy dozwolonym jest używanie w piśmie słowa dwudziestopierwszowieczny (XXI-wieczny)? Choć byłaby to forma powstała analogicznie do osiemnastowieczny, nie spotkałam jej dotąd w jakiejkolwiek publikacji.