druga
  • jezioro Szeląg Wielki
    7.07.2009
    7.07.2009
    Szanowna Poradnio!
    Jak poprawnie zapisać nazwę własną jeziora leżącego na Mazurach: Jezioro Szeląg Wielki (tak jak Rzeka Świętego Wawrzyńca) czy jezioro Szeląg Wielki (tak jak cieśnina Wielki Bełt)? Czy wyraz jezioro jest elementem nazwy własnej, czy też nie? W słowniku ortograficznym (zasada nr 18.24.) nie uwzględniono takiego przypadku.
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    M.
  • Która godzina?
    28.05.2011
    28.05.2011
    Dzień dobry.
    Proszę o wyjaśnienie następującej kwestii. A chodzi o liczebniki. Czy niepoprawną formą jest mówienie, że jest godzina pierwsza (po popołudniu) lub czwarta (po popołudniu) itd.? Uczono mnie, że mówi się czternasta, siedemnasta, dwudziesta pierwsza, dwudziesta czwarta itd. Ostatnio coś zachwiało moją pewność w tej kwestii, to znaczy, że można równie dobrze mówić dwunasta (w nocy), szósta wieczorem czy siódma. Dlatego proszę o jej wyjaśnienie. Dziękuję.
    Pozdrawiam serdecznie
    Patrycja
  • Liczebnik w wyrażeniach matematycznych

    29.09.2022
    28.06.2018

    1. Ułamki zwykłe

    Odczytując ułamek zwykły, posługujemy się formułą „ile – których”. A zatem: siedemnaście czternastych, dwadzieścia pięć trzydziestych siódmych itp. Co w przypadku, gdy liczba w liczniku „kończy się” na 2, 3 lub 4, np. 22/15, 43/21, 64/42. Mówimy wszak dwie trzecie, trzy czwarte czy też cztery siódme (nie zaś dwa trzecich, trzy czwartych, cztery siódmych). Czy wobec tego poprawne formy to:

    • dwadzieścia dwie piętnaste,
    • czterdzieści trzy dwudzieste pierwsze,
    • sześćdziesiąt cztery czterdzieste drugie

    czy też


    • dwadzieścia dwa piętnastych,
    • czterdzieści trzy dwudziestych pierwszych,
    • sześćdziesiąt cztery czterdziestych drugich.

    2. Nierówności

    x – 12 < 3

    x odjąć dwanaście mniejszE od trzech, ale

    x < 15

    x mniejszE od piętnastu

    czy

    x mniejszY od piętnastu.


    3. Nierówność z ułamkiem

    3x < -5/12

    trzy x mniejsze od minus pięciu podzielonych przez dwanaście

    czy też

    trzy x mniejsze od minus pięć podzielonego przez dwanaście.


    3x < -1/12

    trzy x mniejsze od minus jeden (jednego?) podzielonego przez dwanaście


    4. Nierówność z sumą

    5x < 23 + 11

    pięć x mniejsze od dwudziestu trzech dodać jedenaście

    czy też

    pięć x mniejsze od dwadzieścia trzy dodać jedenaście


    5. Przedziały

    x należy do przedziału otwartego od minus dwie trzecie do nieskończoności

    czy też

    x należy do przedziału otwartego od minus dwóch trzecich do nieskończoności.


    6. Zwrot:Nie pozostaje nam nic innego jak rozwiązać nierówność (rozwiązanie nierówności)?


    7. Zwrot

    Aby wyznaczyć iks, podzielmy…

    Czy też

    Aby wyznaczyć iksa, podzielmy…


    8. Miary kątów


    Chodzi o odmianę miar kątów.

    25 stopni, ale

    22, 23, 24 stopnie?

    Czy w przypadku miar kończących się na 2, 3 lub 4 odmieniamy stopnie, a nie stopni.

  • nazwy geograficzne

    29.10.2007
    29.10.2007

    Z https://encyklopedia.pwn.pl/:

    1. Madryt, Madrid; Kronsztad, Kronsztadt; Wiedeń, Wien – te drugie warianty nie są używane w polskim (zwłaszcza to a z kropką); ale:

    2. Petersburg, Sankt Petersburg; Krzemieniec, Kremenaros, słowac. Kremenec, ukr. Kremeneć; Segedyn, Szeged – tu drugi wariant to nazwa używana w polskim;

    3. Ignalino, Ignalina – ten przypadek nie wiem, jak potraktować; Wikipedia foruje to, co w PWN jest na drugiej, o niejasnym statusie pozycji. Proszę o objaśnienie.

  • Nazwy tatrzańskich hal i przełęczy – raz jeszcze

    12.05.2023
    12.05.2023

    Dzień dobry! Mam wątpliwości w kwestii hal. Otóż co zrobić, kiedy obok siebie pojawiają się np. Hala Lipowska i hala Rysianka (trasa: Hala Lipowska – hala Rysianka)? W przewodnikach (na mapach, pieczątkach itp.) mamy zapis dużymi literami. Myślę, że ta kwestia budzi nie tylko moje wątpliwości. W Poradni PWN znalazłam taką odpowiedź prof. Bańki (dotyczącą pisowni nazw tatrzańskich): „Zasady ortografii pozwalają we wszystkich wymienionych nazwach używać małej litery, tzn. pisać hala, wąwóz, dolina, traktując te wyrazy jako określenia gatunkowe. Zwyczaj językowy może być jednak inny i jeśli jest poparty autorytetem znaczących lub odpowiednio licznych publikacji, to należy mu dać pierwszeństwo” (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-tatrzanskie;14842.html). Czy zatem błędem będzie pójście za wieloletnią tradycją wydawnictw górskich (oraz autorytetami takimi jak choćby Władysław Krygowski) i napisanie Hala Rysianka? Tym bardziej, że w praktyce ten drugi człon jest odmieniany: Byłem na Hali Rysiance. Kwestia 2: przełęcz. Oczywiście, przełęcz Krowiarki, ale Przełęcz Salmopolska; a co z PRZEŁĘCZĄ pod Tarnicą? Analogicznie do Przełęczy pod Chłopkiem słownik każe pisać Przełęcz pod Tarnicą. Czyli traktujemy to jako nazwę własną, a nie jako lokalizację (przełęcz bez nazwy, znajdująca się pod Tarnicą)? Czy w takim razie napiszemy również Przełęcz między Szczelińcami?

    Z poważaniem BT

  • nefryt, jadeit
    23.12.2015
    23.12.2015
    Dlaczego nazwa ważnego w chińskiej mitologii kamienia 玉 w innych językach tłumaczona jest jako jadeit, a w polskim jako nefryt (por. Nefrytowy Cesarz)? To dwa różne minerały. Czy mając na uwadze polską tradycję nazewniczą można tłumaczyć angielski tytuł gry Jade Empire (inspirowanej chińskimi legendami) jako Nefrytowe Cesarstwo czy też musi być ono jadeitowe? Czy drugi człon można zapisać wielką literą, skoro chodzi o nazwę krainy (jak np. Państwo Środka)?
    Pozdrawiam
    Dariusz
  • od siebie czy ode mnie?
    27.12.2014
    27.12.2014
    Szanowni Państwo,
    powiemy „Powierzam to lepszym ode mnie” czy „Powierzam to lepszym od siebie”? Wydaje mi się, że należałoby wybrać pierwszą możliwość, bo druga brzmi trochę tak, jakby ci, którym to powierzam, mieli być lepsi od siebie samych albo od siebie nawzajem. Chyba zawodzi tu wiedza z gramatyki: nie jestem pewien, kogo dotyczy zwrotność w zdaniu drugim.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Pomóż – co to za forma?
    16.11.2017
    16.11.2017
    Szanowna Pani Profesor,
    ostatnio zauważyłem, że coraz więcej ludzi używa formy czy mogę ci/pani/panu pomóż zamiast czy mogę ci/pani/panu pomóc. Zdarza się to nawet w sklepach, gdzie mówią tak ekspedientki. Czy to poprawna forma?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • przecinek w zapisie symbolicznym
    6.12.2015
    6.12.2015
    Szanowni Państwo,
    w tekstach matematycznych pojawia się często zdanie typu
    Funkcja f ma tę własność, że dla każdego s in S, x in A(f(s)) (in zastępuje symbol należenia),
    które należy czytać:
    „Funkcja f ma tę własność, że dla każdego elementu s ze zbioru S element x należy do zbioru A(f(s))”.
    Po rozwinięciu widać, że nie ma składniowego uzasadnienia dla przecinka między s in S a x in A(f(s)), ale w wersji z symbolami jego brak zakłóca czytelność. Czy w takim razie stawiać go tam, czy nie?
  • Przecinki w zdaniach – różne sytuacje
    5.04.2016
    5.04.2016
    Szanowni Eksperci,
    proszę o opinię, czy w poniższych dwóch zdaniach brakuje jakichś przecinków. Miejsca, co do których mam wątpliwości, oznaczyłem nawiasami.

    1. Pędził nie wiadomo(,) ile km/h, ale o wiele za szybko.
    2. Ból wieńcowy to ból o charakterze ucisku, ściskania lub pieczenia(,) umiejscowiony za mostkiem.
    3. Kanada jest drugim(,)po Rosji(,) największym krajem na świecie.


    Z poważaniem
    Czytelnik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego