Szanowna Redakcjo,
zwracam się do Państwa z dwoma pytaniami:
1. Jak to jest ze słowami kontrol i kontrola? Słyszałam, że poprawna jest tylko kontrola, ale niegdy nie słyszałam kontrola lekarska. Raczej „Jutro jadę na kontrol”.
2. Czy jak w poniższych zdaniach jest poprawne, czy lepiej je zastąpić przez kiedy, gdy?

Jak wrócisz, pójdziemy do sklepu.
Jak już to zrobisz, przyjdź.

Dziękuję i pozdrawiam
Iwona

Szanowni Państwo,
czy udźwięcznienie spółgłoski [k], gdy stoi ona przed spółgłoską [j], jest zjawiskiem typowym dla konkretnych regionów Polski? Chodzi mi głównie o Wielkopolskę (Poznań i okolice), gdzie udało mi się to zaobserwować. Przykłady takich udźwięcznień to zwrot jak ja wymawiany jako [jag ja] tudzież jak już jako [jag już], jak jesteśmy jako [jag jesteśmy], jak jeszcze jako [jag jeszcze] etc.
Jako rodowitej Podlasiance bardzo rzuciło mi się to w oczy, gdyż w moich stronach k w takiej kombinacji nigdy nie jest udźwięczniane.

Pozdrawiam

Jak mówić poprawnie? Ostatnio ze znajomymi zastawiamy się, czy język można zarówno znać, jak i umieć. Moi znajomi uważają, że język można jedynie znać (na jakimś poziomie), ja natomiast uważam, że (być może jest to mowa potoczna, czyli mówić można, ale pisać w listach oficjalnych niekoniecznie wypada) język można również umieć. Mogę, jadąc do pracy za granicę, powiedzieć umiem niemiecki i oczywiście nie mam na myśli ani, że moje umiejętności są na eksperckim poziomie, ani że moja wiedza językoznawcza jest na takim, tylko że po prostu czuję się swobodnie korzystając z tego języka.
Czy język można umieć, czy powinno się go tylko znać?
Moim zdaniem umieć nie niesie ze sobą szerszego znaczenia niż znać, zależy co mówiący ma na myśli.

Szanowni Państwo,

mam pytanie z pogranicza polszczyzny, dotyczące pisowni nazwisk obcego pochodzenia, zawierających umlauty: ä, ö, ü. W związku z reformą pisowni niemieckiej spotykamy następujące formy ich pisowni: ae, oe, ue. Zasadę te stosują wybiórczo polskie media, na przykład w przypadku pisowni nazwiska pani Danuty Hübner – zarówno Hübner, jak i Huebner. Czy taka dowolność i ogóle zmiana pisowni nazwisk są dozwolone bez urzędowej zmiany ich zapisu?

Rafał Müldner

Witam,
która forma jest poprawna: umowa na abonament czy umowa o abonament? Z góry dziękuję za odpowiedź.
Pozdrawiam
O.K.

1. Czy słowa klarowny używa się w języku polskim z zasady dla określenia własności substansji materialnej, na przykład soku, czy może być ono używane dla określenia własności tekstu lub idei?
2. Czy słowo intymny ma w języku polskim znaczenie odnoszące się tylko do międzyludzkich związków zmysłowych albo seksualnych, czy może być użyte również dla określenia zażyłości duchowej albo intelektualnej pomiędzy ludźmi?
3. Czy słowo wspinaczka w języku polskim używane może być jedynie na określenie zdobywania szczytów górskich, czy również jako przenośnia, w wyrażeniach wspinaczka po stopniach kariery, wspinaczka na wyżyny ducha?
4.Czy słowo realność jest pseudopolskie, czy może być używane w języku polskim na równi z rzeczywistością?
5. Czy słowo rozprawa oznacza tylko rozprawę sądową, czy można go używać na określenie omawiania czegoś, dyskusji, dysputy?

Załączam wyrazy szacunku,
Paul Jaworski

Witam serdecznie!

Od pewnego czasu nurtuje mnie problem związany z zastosowaniem przyimków na oraz w. Często widzę przykłady zamiennego ich stosowania np. w/na sali, we/na dworze (mając na myśli posiadłość), w/na zakładzie. Intuicyjnie czuję, kiedy według mnie jest to dopuszczalne, nie potrafię jednak przypisać tego żadnej regule.

Z góry dziękuję za wyjaśnienie,

M.

Dlaczego po polsku nazywamy białoruskie miasto Witebsk, skoro po białorusku nazwa ta to Wiciebsk? Brzmi to jak dawanie priorytetu transliteracji rosyjskiej nazwy tego miasta nad nazwę rodzimą (na podobną modłę jak mówienie Łukaszenko zamiast Łukaszenka). Z góry dziękuję za odpowiedź!

Czy wyrażenie „w okolicach lat 1945–1950” jest poprawne? Pozdrawiam.

Szanowni Państwo,

jak wymawiać i zapisywać nazwę ukraińskiego miasta Вугледар. Z zasad transkrypcji i transliteracji na pwn.pl oraz wymowy sugerowanej przez translator google wynika, że po ukraińsku ta nazwa brzmi Wuhłedar (dźwięczne h, akcent na drugą sylabę), a po rosyjsku Wugliedar (akcent na ostatnią sylabę). Jednak mieszkańcy tego miasta i osoby, które tam bywają, stosują wymowę mieszaną: Wugledar (z akcentem na drugą sylabę), co zapewne wynika z realiów etnicznych tego miasta (obwód doniecki). Dodam, że nazwy nie ma w Wykazie polskich nazw geograficznych.