Chciałbym dowiedzieć się czegoś o tworzeniu przymiotników od nazw miejscowości. Czy obowiązują konkretne zasady, czy poprawna jest zawsze forma używana przez mieszkańców danej miejscowości? Mój dobry kolega pochodzący z Olbięcina (lubelskie) twierdzi, że kościół w Olbięcinie jest olbięcki, a nie olbięciński, jak w przypadku Szczecina, bo paprykarz jest szczeciński. Może się mylę i jednak kolega ma rację, ponieważ Olbięcin założony został przez braci Olbięckich?
Pozdrawiam
Rafał Samborski

Witam,
Dziś pytanie o odmianę nazwy własnej Ostrów Tumski, miejsca we Wrocławiu, choć miejsce o takiej nazwie znajduje się chyba także w Poznaniu. Jak wygląda ta nazwa odmieniona przez przypadek miejscownik? Na Ostrowie Tumskim czy na Ostrowiu Tumskim? O Ostrowiu Tumskim czy o Ostrowie Tumskim?

Dzień dobry,

w związku z pełnioną funkcją sekretarza Gminy Wola Uhruska niejednokrotnie mam wątpliwości co do prawidłowej pisowni nazw jednostek samorządu terytorialnego oraz ich organów. Co prawda jest wiele porad w tym zakresie, ale nie zawsze odpowiadają one na konkretne konteksty używania tych nazw, a ponadto moim skromnym zdaniem czasami wręcz nie odpowiadają one stanowi faktycznemu.

Z własnego podwórka mam zawsze wątpliwość co do pisania małą literą Gmina Wola Uhruska w kontekście nie obszaru, ale podmiotu prawnego.

Posiada ona bowiem osobowość prawną z własnym NIP-em, REGON-em. Dlatego też moim skromnym zdaniem pisanie Gmina Wola Uhruska w konkretnym kontekście jako podmiotu występującego w obrocie prawnym należałoby używać wielkiej litery. Małą literą powinno się pisać o gminie Wola Uhruska w kontekście obszaru jak np. mieszkańcy gminy Wola Uhruska, na terenie gminy Wola Uhruska itp.

Podobne wątpliwości mam z pisownią słowa wójt, uważam bowiem, że pisząc o konkretnym wójcie, konkretnej gminy należałoby używać wielkich liter, tj. Wójt Gminy Wola Uhruska - jest to bowiem ustawowy organ wykonawczy w konkretnej gminie. Oczywiście w innych kontekstach, jak np. wójt Jan Łukasik, wójt gminy bez wskazywania jej nazwy, logiczne jest pisanie małą literą. Taką konstrukcję pisowni widzimy w przypadku nazw urzędów - jeśli bez nazwy konkretnej gminy to małą literą, jeśli zaś konkretny urząd z nazwą gminy to wielką.

Nie zagłębiałem się w sytuację prawną jednostek samorządu terytorialnego innego szczebla, tj. powiatów czy województw, ale przypuszczam, że może tu być podobna sytuacja jak z gminami, i że one również posiadają osobowość prawną. Pisanie więc o nich w kontekście konkretnego podmiotu prawnego, a nie w kontekście ich obszaru, powinno odbywać się wielką literą, tj. Powiat Włodawski czy Województwo Lubelskie.

Mając tego rodzaju wątpliwości chciałbym zaproponować zajęcie się tym zagadnieniem.

Z poważaniem

Mariusz Jachimczuk

Sekretarz Gminy Wola Uhruska

Dzień dobry!

Zwracam się z pytaniem czy pisownia „Plac Litewski” jest poprawna? W Lublinie spotkałam się z wytłumaczeniem, że jest to nazwa historyczna, podobnie jak "Zamek Lubelski" i dlatego piszemy ją wielkimi literami. Zasady polskiej ortografii mówią jednak coś innego... Czy jest to być może jakiś wyjątek? Będę wdzięczna za odpowiedź.

Mam pytanie, która forma jest poprawna: Maria Skłodowska-Curie czy tak często używana Maria Curie-Skłodowska?

Szanowni Państwo,
mam pytanie w związku z warszawską stacją metra Stokłosy. Nazwa pewnie wzięła się od ulicy Stokłosy lub osiedla Stokłosy. Czy ta zaś pochodzi od człowieka nazwiskiem Stokłosa, czy jest to liczba mnoga rzeczownika stokłosa? Krótko mówiąc: wsiadłem do metra na Stokłosy czy na Stokłosach? Mieszkam na (osiedlu) Stokłosy czy Stokłosach?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Witam. Nie rozumiem związku zgody w zdaniu: Szereg problemów zostało rozwiązanych. Skąd forma zostało, która kojarzy mi się z rodzajem nijakim, skoro ani problemy, ani szereg nie są rodzaju nijakiego. Z którą częścią podmiotu uzgadniamy orzeczenie, logiczną czy gramatyczną? W „Kurierze Lubelskim” przeczytałam zdanie: Część problemów została już rozwiązana. Czy zdanie jest poprawne? Jeśli tak, to dlaczego orzeczenie jest tutaj uzgodnione z rodzajem żeńskim słowa część?

Szanowni Państwo,

nieżyjący już dziennikarz muzyczny Radia Lublin, Jerzy Janiszewski, napisał w latach 80. opublikowaną na łamach „Kuriera Lubelskiego” historię zespołu Budka Suflera, w której kilka razy użył wyrazu szmons, np. byle szmons zachodni miał nieograniczony dostęp do anteny lub „przypadkowy holenderski hit (szmons) bardziej olśnił paru krajowych krytyków aniżeli plantatorów tulipanów”. Co ten wyraz dokładnie oznacza i skąd się wywodzi?

Z wyrazami szacunku

Piotr Michałowski

Szanowni państwo,

jestem mieszkańcem Tarnowskich Gór, a więc tarnogórzaninem. Moje pytanie brzmi, dlaczego „tarnogórzaninem”, a nie „tarnowskogórzaninem” albo „tarnowsko górzaninem”? Podobnie sprawa wygląda z przymiotnikiem „tarnogórski”.

Pozdrawiam,

Jakub C.

Szanowni Państwo,
czy w treści zaproszenia ślubnego nazwę kościoła, w którym odbędzie się ceremonia powinnam zapisać jako w kościele akademickim KUL, czy też w Kościele Akademickim KUL?
Na stronie www tego kościoła każdy z wyrazów jest napisany wielką literą. Z jednej strony jest to nazwa konkretnego kościoła, ale z drugiej – jest wiele kościołów akademickich, a już dodanie KUL go dookreśla, jak w przypadku np. kościoła Mariackiego, gdzie tylko drugi człon pisze się wielką literą.

Z poważaniem