martwy
  • Eponimy

    12.01.2024
    12.01.2024

    Chciałbym spytać o istotę eponimów. Wiadomo mi, że nazwy własne po przeistoczeniu się w wyrazy pospolite, którymi są eponimy, zapisujemy z zasady małą literą. Dlaczego jednak W. Kopaliński w swoim „Słowniku eponimów”, oprócz klasycznych wyrazów odimiennych, takich jak judasz, adidasy czy lolitka zamieszcza także wyrażenia typu pójść do Canossy, przekroczyć Rubikon albo stary praojciec Adam, które przecież zawierają nazwy własne pisane dużą literą? Czy eponimem na pewno jest także kompleks Edypa?

  • Gazeta pisze…
    18.07.2003
    18.07.2003
    Szanowni Państwo!
    Przez wiele lat uczono mnie, że nie można mówić „Gazeta pisze” itp. Teraz dowiedziałam się, że podobno taka forma została dopuszczona przez Radę Języka Polskiego i uznana za poprawną. Podobno jest to uwzględnione w jakimś słowniku. Kupiłam Wielki słownik ortograficzny – nie znalazłam. Czy faktycznie jest to już poprawna forma (o zgrozo!) i gdzie znajdę ten zapis?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Imiesłów uprzedni

    30.03.2022
    30.03.2022

    Dzień dobry!

    Pomagam koleżance z Francji nauczyć się polskiego i chciałbym zadać następujące pytanie:

    Czy imiesłów przysłówkowy uprzedni może być używany wraz z czasem przyszłym? Np. Przeczytawszy gazetę, pójdę na spacer.

    Bardzo ciężko jest znaleźć na ten temat informacje.

    Dziękuję i pozdrawiam!

  • Jidysz jako lingua franca

    21.03.2023
    11.03.2023

    Szanowni Państwo,

    mam pytanie dotyczące rozróżnienia na języki kreolskie i Lingua franca. Uważa się ze jidysz jest Lingua franca Żydów aszkenazyjskich, natomiast ma wiele cech języka kreolskiego – wyewoluował w wyniku kontaktu z językiem germańskim, ma swoją gramatykę i jest używany przez Żydów aszkenazyjskich w kolejnych pokoleniach. Czy mogliby Państwo wyjaśnić skąd klasyfikacja jidysz jako Lingua franca?

    Z poważaniem,

    Maciej

  • kłopotliwy imiesłów
    2.04.2010
    2.04.2010
    Naszły mnie dzisiaj wątpliwości natury gramatycznej. Zastanawiam się, czy można powiedzieć: „Zostałby pozbawiony swojego samochodu, tym samym zostając usuniętym z pozycji kierowcy”. Martwi mnie głównie druga część zdania, właściwie jedynie kwestia zostąjąc usuniętym.
  • kto jako ktoś
    12.09.2005
    12.09.2005
    Witam!
    Czasem w słownikach można spotkać, że zamiast wyrazu kogoś jest kogo, np: „indagacja (…) wypytywanie się, dopytywanie się; badanie kogo”. Zastanawiam się, czy też w mowie potocznej mogę tak mówić: nie kogoś, ale kogo, np.: „Wziąłem i wyszarpałem kogo za włosy”.
    Jakub
  • leczby

    20.04.2022
    20.04.2022

    Szanowni Państwo,

    w SO PWN znajduję przykład łącznej pisowni leksemu leczby: Idź, leczbym chciał wiedzieć, kiedy wrócisz. Moim zdaniem cząstka by należy tu do czasownika, nie spójnika. Chyba nie tylko ja się buntuję – w NKJP łączna pisownia leczby występuje tylko 2 razy (Gazeta Wyborcza) obok 223 przykładów pisowni rozdzielnej (wiele z książek czołowych wydawnictw i autorów). W innych przypadkach jest jeszcze większa dysproporcja. To jak jest z tym uzusem? Ma znaczenie, czy nie?

  • na (całe) szczęście
    16.05.2006
    16.05.2006
    Witam,
    chciałam zapytać o poprawność zwrotu na całe szczęście. Zawsze wydawało mi się, że należy używać zwrotu na szczęście lub całe szczęście, a nie łączyć je w jeden. Spotkałam się z takim wystąpieniem ostatnio w jednej z książek, dlatego zaczynam mieć wątplwości. Czy można uzywać tego połączenia?
    Pozdrawiam,
    Agata Marszal
  • Naturalna metaforyczność języka

    21.12.2023
    21.12.2023

    Szanowni Państwo,

    zastanawiam się, czy opisując działania podejmowane przez podmioty prawne (firmy, spółki, urzędy) prawidłowe jest stosowanie czasowników takich jak „pragnie”, „wręcza”, „może”. Spotkałem się z poglądem, że są one właściwe wyłącznie dla ludzi (spółka nie ma rąk, więc nie może nic wręczać).

    Przykładowo:

    Apple Inc. pragnie wyjaśnić, że...

    Spółka wręcza pismo...

    Urząd może zebrać informacje...

    Firma myśli, iż...


    Pozdrawiam

    Tomasz P.

  • Nazwy stacji i przystanków
    31.10.2017
    31.10.2017
    Szanowni Państwo,
    Chciałem zapytać, jak powinny być zapisywane niektóre nazwy przystanków, np. „Marymont-Potok”. W tym wypadku chyba właśnie tak, bo Potok to osiedle na warszawskim Marymoncie, więc można to podciągnąć pod regułę [184]. A „Banacha — szpital”? Napisałbym tak, tzn. z myślnikiem, odstępem i małą literą, bo jest to przystanek przy ul. Banacha, zlokalizowany obok szpitala. Ale może z jakiegoś powodu lepiej: „Banacha-szpital” albo „Banacha-Szpital”?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego