Wiadomo, że akcentowanie wyrażeń przyimkowych z wyrazem wieś zależy od kontekstu: jeżeli po słowie wieś występuje jej nazwa – akcentujemy wieś; jeżeli mówimy o wsi ogólnie – akcentujemy przyimek. Ale co w sytuacji, kiedy mamy na myśli jedną, konkretną wieś, mimo że w danym momencie używamy tylko słowa wieś? Na przykład chodził po wsi, jest we wsi itd. Co wtedy akcentujemy?

Jak wyglądałby porządny słownikowy artykuł dupościsk, zwłaszcza co do liczby uwzględnionych znaczeń oraz związanych z nimi kwalifikatorów typu pot., środ., wulg. etc.? Z internetu wynika, że słowa tego używa się w bardzo różnych sytuacjach, od tuningu samochodu po walkę z alkoholizmem (nie udało mi się rozgryźć tego aowskiego znaczenia). Czy użycie tego słowa w stosunkowo niewinnym znaczeniu strach będzie zrozumiałe, czy też wywoła w odbiorcy skrajnie inne, niepożądane skojarzenia?

Czy poniższe zdania napisane są poprawnie: „Wielu myślało, że mieli do tego prawo”. Oraz: „My, dzieci, mieliśmy do tego prawo”. Chodzi mi o użytą formę czasownika mieć. Próbowałem korzystać z wyszukiwarki NKJP, ale otrzymywałem różne odpowiedzi, a więc, jak sądzę, również i błędne.
Dziękuję i pozdrawiam,
Stanisław Drozdowski

Czy do języka polskiego weszło wyrażenie clue sprawy? Kilkukrotnie się z nim spotkałem w znaczeniu 'meritum sprawy', 'istota rzeczy'.
Drugie pytanie, jakie mnie nurtuje, to jaka powinna być końcówka w bierniku dla słowa surfaktant. Np. „Do roztworu dodano 10 gram surfaktanta” czy „…surfaktantu”?

Czy czasownika  dziwić się (czemuś, komuś) można używać w aspekcie dokonanym, np. w zdaniu  Luiza dopijała drugą filiżankę kawy, kiedy zdziwiła się samej sobie, że jej myśli krążą wokół takich spraw?

Witam,
coraz częściej w literaturze popularnej pojawiają się zestawienia: elementy dywizji, elementy armii, elementy korpusu użyte jako synonim jednostki, oddziału, formacji, grupy żołnierzy. Czy poprawne są następujące użycia:

Niektóre elementy dywizji pomagały przy budowie umocnień.
Oddziały rozpoznania i inne elementy zmotoryzowane przekroczyły granicę.
Elementy Dziesiątej Armii pojawiły się w rejonie Radomia.
Niemcy użyli elementów co najmniej sześciu korpusów z Armii.

Ewa L.

Szanowni Państwo!
Od jakiegoś czasu zastanawiam się nad tym, jak można by nazwać państwo rządzone przez faraona. Myślałem nad opcją faraonat. Takie słowo byłoby stworzone na podobnej zasadzie co chanat, kaganat, kalifat, sułtanat, emirat czy elektorat. Przemknęła mi też przez myśl wersja faraoństwo utworzone tak jak królestwo, carstwo, cesarstwo czy księstwo. Taka forma jednak brzmi w moim odczuciu brzmi nienaturalnie i błędnie.

A jakie jest wasze zdanie na ten temat?

Z poważaniem
Hubert

Czy sformułowanie film koncertowy może być użyte w celu określenia filmu zawierającego nagranie koncertu i innych scen zarejestrowanych za kulisami? Została mi zwrócona uwaga, gdy takiego sformułowania użyłem. Znajomy stwierdził, że skoro słowo film nie łączy się w słowniku logicznie ze słowem koncertowy (domyślam się, że chodzi o połączenie typu film dokumentalny), to takie połączenie jest błędne i „nie funkcjonuje w naszej polszczyźnie”.
Będę wdzięczny za pomoc w rozwiązaniu sporu.

Szanowni Państwo,
pozwolę sobie nie tyle na pytanie, ile na podzielenie się myślą, być może godną rozważenia (publikacji – już niekoniecznie, choć i to pozostawiam przecież Państwa uznaniu). Doświadczenie podpowiada, że dostrzeżony u siebie błąd lub językowa niezręczność, wcześniej notorycznie popełniane, zaczynają razić ze szczególną siłą, co wynika najpewniej z jednej z najwspanialszych człowieczych właściwości – wstydu. Zarazem jednak przykrości dostarcza zarówno bycie osobiście pouczanym, jak i karcenie. Stąd dobrze rozumiem, że przestali Państwo tępić zwrot Witam!, gdy otwiera mejle, mimo że czytanie go w listach na stronie Poradni skłania ku przedsiębraniu podobnych rozpoczęć. Być może jednak – oszczędnie, delikatnie i potencjalnie skutecznie – w zakładce zadaj pytanie, koniecznie przed formularzem, warto umieścić taką lub ową wiadomość, która by nieszczęsne witania zwalczała; albo – zbiór wypisków z korespondencyjnych prawideł? Niechby ktoś poczuł się urażony, niechby snobizm zarzucał – myślę, że korzyści i tak byłoby bez porównania więcej.
Kreślę się z poważaniem
— Mieszko Wandowicz

PS Tutaj przyznam, że marzy mi się, iżby w polszczyźnie, nade wszystko polszczyźnie mejlowej, zaistniała forma, może odrobinę przewrotna, rozwiązująca wszelkie powitaniowe kłopoty – obecne, gdy trudno wybrać odpowiedni zwrot grzecznościowy: „Proszę witać, Szanowni Państwo, proszę serdecznie witać!”. Nadrzędność adresata, a przeto tego, który odgrywa rolę gospodarza, zaznaczona jest wyraźnie, uprzejmość nie powinna, jak sądzę, budzić poważniejszych zastrzeżeń, pytanie zaś, jakim mianem określić odbiorcę, w dodatku ostrożnie nakłanianego do życzliwości, jeżeli nie znika, to przynajmniej się oddala. Na mejle rozpoczęte słowami Proszę witać odpisywałbym z olbrzymią przyjemnością. (Rzecz jasna w odpowiednim kontekście; szczegółowe wytyczne są zresztą do przemyślenia, swoboda zaś – póki nie w nadmiarze – językowi przecież tylko służy).

Jestem mężczyzną. Teoretycznie myślę o tym, jak moja osoba zachowywałaby się w ciele i umyśle płci kobiecej w danych sytuacjach. Przychodzi mi na myśl jako pierwsze gdybym był kobietą… – odnoszę się do siebie w rodzaju męskim, co jest dla mnie naturalne. Ale… gdyby moja osoba przybrała ciało i umysł kobiety, trzeba by było od razu zmienić formę na gdybym była kobietą. Która z form będzie w takim przypadku poprawna?
Z góry dziękuję za odpowiedź.