W filmie Wojciecha Marczewskiego „Dreszcze”, którego akcja toczy się w czasach stalinowskich, jest scena, w której uczniowie recytują z pamięci fragmenty „Pana Tadeusza”. Jeden z uczniów nie może sobie przypomnieć tekstu, za co nauczyciel bije go linijką po palcach. Ukarany uczeń wybucha: „Ja chromolę takie mydło! Dzieci się nie bije!” i oburzony wraca do ławki.

Czy jakiekolwiek słowniki rejestrują owo „chromolenie mydła” jako frazeologizm? Jeśli tak, to skąd się on wziął?

Mówi się, że gdzieś rośnie fasola, koniczyna, tatarak (l.poj.), ale rosną buraki, jabłonie, bratki (l.mn.). Czasem wybór liczby nie jest taki prosty: jeżyna, nasturcja, świerk, pokrzywa, łubin – czy l.poj. wyraża co innego niż l.mn.? Czy użycie niewłaściwej liczby jest błędem językowym? A jeśli tak, to czy jest sposób na uniknięcie wpadki? Czym kierować się, kiedy przyjdzie powiedzieć, że rośnie/rosną mniej znane gatunki, jak choćby miskant, datura, kostrączyna czy mozga?

Dzień dobry,

w ostatnim czasie byłem świadkiem dyskusji w której nastąpiło stwierdzenie, że słowo „zrenowować” nie istnieje. Jak wygląda w takim razie sprawa słów pochodzących od „renowacja”? Czy „zrenowować” jest poprawną formą przeszłą?

Dzień dobry, czy poprawne są sformułowania: uczeń zna ogólne wiadomości na temat roślin i i uczeń przestrzega obowiązków?

Elwira

Witam!
Problem dotyczy słowa: czuha (wariantywnej pisowni czuchy), jednak jest on również szerszy.
Odmienimy: czuże, ale czy również: czusze? Słowniki tego nie rozstrzygają, gdyż pod:
a) braha – braże, brasze
b) duha – duże, dudze
c) puha – puże, pudze

WSJP podaje taką samą definicję i pochodzenia dla słów opodal i nieopodal. Skąd dziś podobieństwo, skoro w jednym ze słów jest przeczenie, „nie”?

Szanowni Państwo,
czy można nie odmieniać nazw miejscowości zagranicznych? Na przykład ostatnio często używane „relacja ze skoków narciarskich w Bad Mitterndorf”. Czy nie powinno się mówić i pisać „relacja ze skoków narciarskich w Bad Mitterndorfie”? Czy nieodmienianie nazw zagranicznych jest błędem?
Pozdrawiam
Maria

Jak wyglądałby porządny słownikowy artykuł dupościsk, zwłaszcza co do liczby uwzględnionych znaczeń oraz związanych z nimi kwalifikatorów typu pot., środ., wulg. etc.? Z internetu wynika, że słowa tego używa się w bardzo różnych sytuacjach, od tuningu samochodu po walkę z alkoholizmem (nie udało mi się rozgryźć tego aowskiego znaczenia). Czy użycie tego słowa w stosunkowo niewinnym znaczeniu strach będzie zrozumiałe, czy też wywoła w odbiorcy skrajnie inne, niepożądane skojarzenia?

Czy dom „dwupiętrowy” ma dwa piętra i parter czy jedno piętro i parter? Innymi słowy, czy parter liczy się jako piętro?

Szanowni Państwo,

co dokładnie oznacza dyżur?

Podstawowa definicja pojęcia dyżur wskazuje na pełnienie obowiązków i okres pełnienia.

Definicja pojęcia ostry dyżur wskazuje na okres i „obowiązek przyjmowania wszystkich chorych”, czyli raczej gotowość.

Z kolei w Kodeksie pracy (art. 1515) znajdziemy już wprost „gotowość” i wzmiankę o tym, że jest możliwe „mieć dyżur”, a nie wykonać pracy.

Dwie ostatnie definicje zdają się lekko kontrastować z pierwszą, w myśl której nie tylko gotowość jest potrzebna, ale też pełnienie. Czy w tej pierwszej definicji po średniku (lub nawet przed : ) nie miało być:

„też: okres pozostawania w gotowości do pełnienia tych obowiązków”?

Z góry dziękuję!