Szanowni Państwo,

proszę o pomoc w ustaleniu właściwej pisowni wyrażeń występujących w tym samym tekście: Górale śląscy, Góralki śląskie, G/górale, górale Beskidu Śląskiego, Laszki śląskie, Wałaszki cieszyńskie.

Lachy śląskie i Wałasi cieszyńscy to grupy etniczne, zapisy te więc zdają się poprawne, tak? A co z Góralami/Góralkami śląskimi — tu także analogiczna pisownia w rodzaju męskim i żeńskim? Góral jako mieszkaniec gór małą, w poradzie z 2008 r. widnieje więc zapis górale sądeccy. Co jednak w przypadku Górala śląskiego? A gdy mamy na myśli Górali śląskich, ale pomijamy przymiotnik — stosować pisownię wielką literą? W przypadku Laszek bez przymiotnika też wielka?

Bardzo dziękuję za pomoc.

Czy podając w przypisie lub bibliografii w pracy dyplomowej nazwy wydawnictw, należy ujednolicać zapis tych nazw, a jeśli tak, to w jaki sposób? Czy należy np. przyjąć pisownię zastosowaną w powoływanej publikacji? Ale i tu nie będzie konsekwencji. Czasami nazwy są zapisane z użyciem wielkich liter, czasami w cudzysłowie, a innym razem bez żadnych znaków, por. Wydawnictwo Naukowe BRANT, Wydawnictwo „Śląsk”, Wydawnictwo Naukowe Impuls.
Joanna Białas

Jak należy zapisywać tytuły angielskojęzycznych gazet, z których niektóre zawierają słowo The, a inne (przynajmniej explicite) nie? Mamy np.: „The New York Times”, „The Times”, ale także: „Los Angeles Times”. W wielu polskich publikacjach w zapisie nazw z pierwszej grupy rodzajnik The jest pomijany: Jak donosi „New York Times”... Oczywiście znika też w odmianie: Dziennikarze „New Yorkera” ustalili... Czy istnieje reguła pozwalająca rozsądzić prawidłowość tej wariantywnej pisowni?

Kiedy byłem w szkole, moja polonistka zawsze poprawiała mi na czerwono zdanie: „Moim ulubionym okresem jest okres romantyzmu”. Oczywiście chodziło o powtórzenie słowa okres. Wtedy mnie to bulwersowało, dziś zgadzam się z oceną polonistki. Niemniej w wielu przypadkach powtórzenie tego samego wyrazu jakoś mnie nie razi.
Pomijam tu oczywiście przypadki, kiedy chodzi o świadomy zamysł stylistyczny; pomijam wszelkie dilogie, anafory itp. Chodzi mi o zwykły tekst i o takie sytuacje, gdy trudno ocenić, czy powtórzenie już jest nadużyciem, czy jeszcze nie. W niniejszym pytaniu powtarzają się powtórzenie, przypadki, chodzi o, a także polonistka, którą mogłem zastąpić nauczycielką, ale nie zrobiłem tego, ponieważ wydaje mi się, że nie trzeba. Ale może trzeba?
Albo takie zdanie: „Przydawka stojąca przed rzeczownikiem opisuje go, stojąca po nim – klasyfikuje”. Czy jest istotne, by silić się na wyszukiwanie synonimu i zamiast drugiego stojąca pisać następująca? Albo w ogóle pominąć imiesłów? (Wystarczyłoby samo po nim).
Kiedy piszę sobie sam, niespecjalnie się tym przejmuję. Problem zaczyna się wtedy, kiedy dziecko prosi, by mu sprawdzić wypracowanie. Sprawdzam, nie razi mnie, a potem nauczycielka uznaje to i owo za błąd, w moim przekonaniu nieraz na wyrost.
Nie oczekuję w tej kwestii surowych uregulowań. Wierzę w to, że użytkownik języka ma tu stosunkowo dużą swobodę. Niemniej nie chciałbym za bardzo zabrnąć w liberalizm, bo może się okazać, że jednak…
Liczę (jak zawsze) na krótką odpowiedź, ale równocześnie wdzięczny byłbym za wskazanie, gdzie mógłbym znaleźć obszerniejsze omówienie tego zagadnienia.
Dziękuję.

Szanowna Poradnio,
chciałbym zapytać o użycie przecinka między datą a miejscowością, m.in. w listach i pismach urzędowych. W szkole uczono mnie, że przecinek stosujemy zawsze, natomiast niedawno spotkałem się z wersją, iż stawiamy go tylko przed słowem dnia lub skrótem dn., np. Warszawa 18.03.12, ale Warszawa, dnia 18.03.12. Która wersja jest poprawna?

Szanowni Państwo,
moje pytanie dotyczy przydomków podhalańskich. Mianowicie, czy w nazwiskach typu Gąsienica Byrcyn, Karpiel Bułecka, Trebunia Tutka piszemy łącznik (jak w nazwiskach dwuczłonowych), czy też go pomijamy? Lokalny zwyczaj zapisu łącznik pomija. Czy pisownią tego typu nazwisk rządzi jakś inna zasada?

Uniwersalny słownik języka polskiego pod red. S. Dubisza, podający zazwyczaj gerundia dla czasowników, w nielicznych przypadkach je pomija. M.in. pomija ten element w haśle juhasić. Czy jest to znaczące, w takim sensie, że należy uznać ten czasownik za nie tworzący gerundium (czy w ogóle są takie?), czy przeciwnie – fakt pominięcia klasyfikuje gerundium juhaszenie „tylko” jako formę rzadką?

Czy przy zbiegu dwóch czasowników zwrotnych można powtórzyć słowo się, np. „Nie da się ustosunkować się”, „Ośmielam się nie zgodzić się”. W tych przykładach unikamy powtórzenia i mówimy: „Nie da się ustosunkować”, „Ośmielam się nie zgodzić”. Jednak w niektórych sytuacjach niepowtórzenie się może prowadzić do nieprecyzji, np. kiedy słyszymy „Zdecydowałem się dobrze prowadzić”, to nie wiemy, czy mówiącemu chodziło o prowadzenie czegoś (np. samochodu), czy o prowadzenie się.
I drugie pytanie: jak zachowuje się się w gerundiach? W „Innym słowniku języka polskiego PWN” przy słowie konduita podano synonim prowadzenie. Czy forma prowadzenie się jest błędna? Znów ta sama wątpliwość: kiedy słyszę: „Jej prowadzenie pozostawia wiele do życzenia”, od razu myślę o prowadzeniu samochodu, prowadzeniu w klasyfikacji, ale nie o prowadzeniu się.

Dziękuję i pozdrawiam,
Jerzy Buczek

Dzień dobry,
jaki powinien być skrótowiec odpowiadający nazwom instytucji typu: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy? Czy poprawne są zapisy z dywizem: PIG-PIB, INiG-PIB, czy z półpauzą: PIG–PIB, INiG–PIB, czy z myślnikiem (półpauza ze spacjami): PIG – PIB, INiG – PIB? Statut tej ostatniej instytucji wskazuje na zapis ze spacjami (ostatni wariant). Czy obowiązują w takich zapisach jakieś reguły?

Witam,
mam pytanie dotyczące tytułu jednego ze słowników PWN-u, a mianowicie Słownika dobrego stylu, czyli wyrazów które się lubią: dlaczego przed wyrazem które nie ma przecinka?
Drugie pytanie wiąże się z Wielkim słownikiem ortograficznym PWN, w którym tak zapisano datę: 12.5.2002 r. Czy nie powinna ona wyglądać następująco: 12.05.2002 r.?
Z góry dziękuję za odpowiedź.