psuć
  • spoiler, spoilować i spoilerować

    29.06.2023
    29.06.2023

    Ze zdziwieniem odkryłam, że słowa „spojler” nie ma (jeszcze?) w SJP PWN w znaczeniu „psuć zabawę, zdradzając zakończenie”. Czy mimo wszystko można użyć go w dość poważnym tekście? A jeśli tak, to jak brzmi czasownik (spojlować czy spojlerować) i jak wygląda poprawny zapis (j czy i).

    Z góry dziękuję

    Dorota

  • elegancko o czynnościach fizjologicznych
    15.04.2013
    15.04.2013
    Witam,
    w SJP jest opisanych wiele czynności fizjologicznych, w tym „wydalić gazy trawienne wydając przy tym charakterystyczny odgłos”. Jak w praktyce powinniśmy nazwać taką czynność? W słowniku znalazłem pierdzieć jako wulgarne oraz prukać jako potoczne. Słowa purkać nie znalazłem. Pouczenie 2-letniego dziecka: „Córeczko, jeśli zdarzy Ci się wydalić gazy trawienne, wydając przy tym charakterystyczny odgłos, wypada powiedzieć: przepraszam”, raczej będzie mało praktyczne.
  • hipochondria
    25.10.2004
    25.10.2004
    Czy istnieje w języku polskim słowo, które jest antonimem samo dla siebie (sic!)? Spotkałem się z definicją słowa hipochondria oznaczającą: 'chorobliwy niepokój o własne zdrowie', jak również 'bagatelizowanie wszelkich dolegliwości'. Druga definicja jest bardzo rzadko stosowana, lecz figuruje w encyklopediach medycznych; a co za tym idzie mamy tu do czynienia ze słowem, którego definicje są dla siebie przeciwstawne znaczeniowo.
    Pozdrawiam.
  • protetyczne że
    27.12.2012
    27.12.2012
    Mam pytanie dotyczące zdań ze Słownika wyrazów trudnych i kłopotliwych (ss. 362–363):
    Kiedy żeśmy przyszli nad morze, pogoda zaczęła się psuć.
    Dopiero żeście przyszli i już chcecie uciekać?

    Czy zdanie te byłyby prawidłowe w takiej formie:
    Kiedyżeście przyszli nad morze?
    Dopierożeście przyszli i już chcecie uciekać?

    Prawidłowe jest przecież inne zdanie:
    Gdzieżeście się podziewali tyle czasu?
  • Spoilujemy czy spoilerujemy?
    12.06.2018
    12.06.2018
    Szanowni Państwo,
    mam pytanie w związku z dość świeżym w polszczyźnie znaczeniem słowa spoiler: ‘psucie komuś przyjemności z oglądania filmu, czytania książki etc. poprzez zdradzanie fabuły’. Jako że wzięło się to od angielskiego czasownika spoil, niektórzy twierdzą, że możemy tylko spoilować (coś komuś). Z drugiej strony to właśnie spoiler utrwalił się już jako tako w polszczyźnie, więc może nic dziwnego, że niektórzy spoilerują. Kto ma rację?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Szukamy rymu

    8.10.2023
    8.10.2023

    Dzień dobry!

    Chciałem zapytać czy wyrażenie „tylko psy psują gry” zawiera rym? Mamy z kolegą spór odnośnie tej kwestii. Ja twierdzę, że to się rymuje, a on że nie.

    Pozdrawiam!

  • Futurologiczny niewołacz
    29.03.2017
    29.03.2017
    Moje pytanie dotyczy ewentualnych odstępstw od użycia wołacza. Sytuacja wygląda następująco: jesteśmy w świecie przyszłości, sprzęty codziennego użytku, w tym oświetlenie są sterowane głosem. Wchodząc do swojego pokoju, bohaterka wydaje komendę, po której zapalają się lampy. Czy Państwa zdaniem jest uzasadnione użycie takiej formy: Komputer, włącz światło. I analogicznie: Komputer, zakończ program? Moim zdaniem poprawne z punktu widzenia gramatyki: komputerze jest wręcz komiczne.
  • imać
    18.05.2007
    18.05.2007
    Czy czasownik imać był kiedyś przechodni (dziś zostało nam tylko imać się)? Z przykładów SPJD wynika łączliwość dopełniaczowa. PSWP Zgółkowej podaje: „imać co, kogo, czym”, ale przykłady użycia ma tylko dla rzeczowników męskożywotnych (B. = D.). Przy czym żadne współczesne słowniki, także te dwa tu wymienione, nie podają imany.
  • interferometr Fabry’ego-Perota
    13.02.2008
    13.02.2008
    Szanowni Państwo!
    Charles Fabry i Alfred Perot, mężczyźni, skonstruowali interferometr, który nazwano interferometrem Fabry’ego-Perota. Jednak mój kolega, który na ten temat pisał pracę dyplomową, używał formy Fabry-Perota. Za poparcie miał większość prowadzących zajęcia i niejedną publikację. Czy środowisko naukowe może narzucać „swoją” – niepoprawną – wersję pisowni?
    Z poważaniem
    Grzegorz Wielgoszewski
  • Jeszcze raz o słowie D(d)yrektywa
    25.06.2018
    25.06.2018
    Chciałem dopytać o: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Ddyrektywa-Rady-92-43-EWG-z-dnia-21-maja-1992-r-w-sprawie-ochrony-siedlisk-przyrodniczych-oraz-dzikiej-fauny-i-flory;18211.html. Chodzi o fragment: „(…) kiedy słowo »Dyrektywa« nie rozpoczyna zdania, oddaje się je w druku małą literą (np. »zawarte (…) w dyrektywie Rady (…)«)”. Ale przecież „dyrektywa” jest tu początkiem nazwy własnej, a podany w nawiasie przykład to ten sam, który właśnie z tego powodu został zapisany wyżej wielką literą.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego