rodzimy
  • odmiana nazw miast
    14.11.2002
    14.11.2002
    W audycji Mówi się w Telewizji Polonia w dniu 8 listopada prof. Bralczyk odpowiadał między innymi na pytanie o odmianę nazw miast z przykładem Edmonton, Vancouver, np. w Edmonton czy w Edmontonie? W odpowiedzi powiedział, że nazwy miast rodzaju męskiego nie odmieniają się, z wyjątkiem miast, które mają swoje tradycyjne odpowiedniki polskie, np. Londyn, Waszyngton. Dodał też, że odmiana mogłaby razić słuchowo rodzimych mieszkańców (pytająca pani mieszkała w Edmonton). A co z miastami o nazwach rodzaju żeńskiego? Mieszkam na Florydzie w mieście, które nazywa się Sarasota. Mieszkając tam, mówiąc po polsku odmmieniamy je, podobnie jak Atlanta. Czy więc odmieniamy Atlanta tylko dlatego, że jest to nazwa znana w języku polskim. Sądzę, że kryterium odbioru przez rodzimych mieszkańców nie powinno mieć wpływu na zasady języka.
    Dziękuję za odpowiedź.
    Kazimierz Masiak
  • o niebie i ziemianach
    2.01.2012
    2.01.2012
    Szanowni Państwo!
    „Co poeta miał na myśli” w słowach kolędy Bóg się rodzi: „Cóż masz niebo nad ziemiany”. Co konkretnie oznacza ten werset w kontekście dalszego ciągu tej strofy. Czy ziemiany to narzędnik, czy biernik?
    Z poważaniem,
    Łukasz
  • orszelina

    19.10.2023
    19.10.2023

    Dzień dobry,

    chciałam dopytać o pochodzenie nazwy „orszeliny”, z łacińska nazywanej Clethra (jeśli jest ono w ogóle znane; w Słowniku warszawskim w miejscu, gdzie redaktorzy zwykle podają mniej czy bardziej domniemane pochodzenie wyrazu widnieje jedynie znak zapytania).

  • Pierwotne polskie słowo oznaczające kolor/barwę

    31.01.2022

    Pierwotne polskie słowo oznaczające kolor/barwę - czy to odcień?


    Dzień dobry,

    Niedawno zastanawialiśmy się z lubą, jak mogli Polacy/Słowianie określać kolory i barwy/farby, zanim też zaczerpnęli te nazwy z języków odpowiednio romańskich i germańskich. Czy istnieje jakieś pierwotnie nasze określenie na kolor? Czy to może odcień?

  • polszczenie obcych nazw geograficznych
    15.09.2013
    15.09.2013
    Dzień Dobry!
    Niedawno na portalu sjp.pl rozgorzała dyskusja o haśle teksas z SJP Doroszewskiego. Najpierw chodziło o definicję, w której autor zamieścił nazwę stanu Texas pisaną przez x, co miało świadczyć o niekonsekwencji leksykografa. Później zaś dyskutanci skupili się na padającym tam stwierdzeniu, jakoby Texas był nazwą „stanu Ameryki Północnej” (por. kolorado).
    1.Czy rzeczywiście był to wtedy błąd?
    2. Skąd niekonsekwencja w polszczeniu stanów, np.: Nevada/Utah, ale Luizjana?
  • polszczyzna piosenek hip-hopowych
    6.01.2003
    6.01.2003
    Dzień dobry.
    Moje pytanie nie będzie dotyczyć problemu językowego. Chciałbym się dowiedzieć, co językoznawcy sądzą o hip-hopie, a ściślej – o jego języku? Moim zdaniem przerażające jest to, co hip-hop robi z językiem polskim. Co Pan na ten temat myśli?
    Pozdrawiam.
  • przed/ prae

    21.10.2023
    21.10.2023

    Szanowni Eksperci,

    we fraszce Jana Kochanowskiego „Do snu” znajduje się fragment „wyschły przed gorącem wody”. Zastanawiam się, czy użycie przez poetę przyimka „przed” w zacytowanym fragmencie nie jest przypadkiem kalką łacińskiego prae w znaczeniu <w obliczu, z powodu czegoś>?

  • Przedrostek a-/an-

    2.12.2023
    2.12.2023

    Szanowni Państwo,

    zauważyłem, że w polszczyźnie przeczenia, oprócz ze słowem nie, można tworzyć za pomocą litery a. Na przykład anormalny zamiast nienormalny albo aspołeczny zamiast niespołeczny. Tu moje pytanie, czy przeczenia tworzone przy użyciu a to jakaś forma zapożyczona czy forma rodzima? Jak to jest, że możemy i z nie, i z a?

    Proszę o odpowiedź.

    Pozdrawiam

  • przyjaciel jako rzeczownik odmieniający się nietypowo

    27.12.2023
    27.12.2023

    Dzień dobry,

    mam pytanie o odmianę rzeczownika przyjaciel w liczbie mnogiej. Czy nie można byłoby jako formę wariantywną dopuścić odmianę: przyjacieli, przyjacielom, przyjacielami, przyjacielach? Obecne formy, które uważa się za jedynie poprawne, są nieregularne i — moim zdaniem — pretensjonalne. Czy nie wystarczy dobra wola jezykoznawców, żeby uznać tę drugą odmianę za równie poprawną i tym samym ułatwić życie użytkownikom polszczyzny?

  • rozgardiasz
    13.06.2011
    13.06.2011
    Witam serdecznie,
    poszukuję informacji o pochodzeniu słowa rozgardiasz – z jakiego języka i od jakiego słowa dokładnie ono pochodzi.
    Będę wdzięczna za odpowiedź.
    Pozdrawiam,
    Sylwia Rudnik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego