również
  • Z językowych archaizmów: dan (gdzie, kiedy)

    6.02.2021
    6.02.2021

    Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

    Zwroty te widoczne są:

    * na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

    * na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

    * a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

    Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

  • złotówka czy złoty?
    2.03.2009
    2.03.2009
    Szanowni Państwo,
    będę niezmiernie wdzięczny za pomoc w jednoznacznej interpretacji następujacej wątpliwości: czy o polskiej walucie (PLN, polski złoty) można powiedzieć złotówka? Uczono mnie, że jest to forma niepoprawna (odnosząca się do bilonu 1-złotowego), podobną informację można znaleźć również w polskiej Wikipedii. Chciałbym jednak usłyszeć wypowiedź Poradni PWN w tej kwestii.
    Pozdrawiam serdecznie.
  • Złoty Glob, czyli o różnicy między fleksją a składnią
    11.12.2019
    11.12.2019
    Oglądałem recenzję filmu, w której autor mówi o przyznaniu Złotego Globa. Coś mi nie zagrało i postanowiłem poszukać opinii mądrzejszych. Trafiłem na poradę (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Zloty-Glob;18059.html), w którym zwraca Pani uwagę, iż być może poprawniej będzie użyć formy otrzymał Złoty Glob, ale dopuszcza Pani również końcówkę -a. Natomiast nie wspomina Pani o wersji z -u. Szukam i kombinuję, ale nie widzę opcji odmiany kogo? czego? globa. Zawsze globu. Byłbym niezmiernie wdzięczny, gdyby napisała mi Pani gdzie popełniam błąd.
  • złożone nazwiska par małżeńskich
    16.11.2010
    16.11.2010
    Jaką formę powinna mieć liczba mnoga nazwisk dwuczłonowych w wypadku małżeństw? Pan Nowina-Konopka i pani Nowina-Konopka to państwo…? Pan Sadowski-Zaręba i pani Sadowska-Zaręba to państwo…? I wreszcie pan Linde-Wlazło i pani Linde-Wlazło to państwo…?
    Pozdrawiam,
    Karol Kowalski
  • Zmarły żegna rodzinę…
    4.10.2018
    4.10.2018
    Szanowna Poradnio, 
    podczas uroczystości pogrzebowych słyszy się niekiedy formułę zmarły żegna rodzinę, przyjaciół (…). Czy z punktu widzenia grzeczności językowej są to słowa odpowiednie?
    Według mnie sensowniej byłoby powiedzieć, że to rodzina i przyjaciele żegnają zmarłego – wyjąwszy okoliczność, w której osoba nieżyjąca zostawiła po sobie list pożegnalny.
  • zmietać

    1.11.2023
    1.11.2023

    Podczas rozmowy z moją babcią natknąłem się na pewne słowo „zmietała”. W całym zdaniu brzmiało to tak: Kobyła się przewróciła i zmietała. Co miało znaczyć że poroniła, dlatego chciałbym się dowiedzieć czy takowe słowo istnieje, czy jest odmianą innego słowa, czy też zapożyczeniem z jakiejś gwary? Babcia pochodzi z okolic Tarnowa.

    Pozdrawiam

    Daniel

  • zmorzony
    7.04.2012
    7.04.2012
    Szanowna Poradnio,
    czy snem, chorobą, zmęczeniem, głodem itd. można być zmorzonym, czy zmożonym, a może tak i tak? W Internecie częstotliwość zmorzony snem do zmożony snem to 2500 do 1600, również w tekstach dyktand (np. Rymoliryktando 2011, ogólnopolskie dyktando eliminacyjne 2001) też jest różnie.
    Z góry dziękuję
    Aleksander
  • znaczenie a szyk zdania
    20.10.2009
    20.10.2009
    Szanowna Redakcjo,
    moje pytanie dotyczy szyku wyrazów w nazwie instytucji. Czy mam rację, pisząc: Wydział Zamiejscowy w Sopocie Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej? A zatem również: dziekan Wydziału Zamiejscowego w Sopocie SWPS? Taka kolejność wyrazów wydaje mi się logiczna, ale wielokrotnie spotkałam się z zapisem: Wydział Zamiejscowy SWPS w Sopocie. Ale przecież SWPS mieści się w Warszawie, a taki zapis wskazuje, że w Sopocie.
    Dziękuję za odpowiedź i życzę miłego dnia,
    Anna.
  • znak ©
    26.03.2008
    26.03.2008
    Szanowni Państwo!
    Zastanawia mnie, która z form stosowanych w stopkach redakcyjnych serwisów internetowych jest bardziej poprawna: „Wszystkie prawa zastrzeżone” czy „Wszelkie prawa zastrzeżone”?
    Stopki często zawierają również zastrzeżenie „Copyright ©”. Czy użycie jednocześnie znaku © i zaraz za nim jego tekstowego odpowiednika Copyright jest uzasadnione? W końcu zarówno znak i słowo mają to samo znaczenie.
  • znaki diakrytyczne w nazwiskach obcych
    11.06.2008
    11.06.2008
    Mam pytanie dotyczące nazwisk hiszpańskich odmienianych w języku polskim. Wiem, że należy je odmieniać, mam jednak problem dotyczący akcentów graficznych. Czy w polskiej odmianie danego nazwiska należy zachować jego oryginalny akcent? Np. FernándezFernándeza, Fernándezowi itp.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego