W mojej rodzinie jest osoba (wrocławianka 50+, korzenie: Wielkopolska i Podlasie), która – jeśli zapomni jakiegoś słowa – zwykła mawiać:

Jak to się prędko nazywa?

Wiem, że i niektórzy inni ludzie używają słowa „prędko” w podobnym kontekście. Interesuje mnie, czy to jest idiolekt, czy też element jakiejś gwary. Skąd to się wzięło?

Szanowni Państwo,

skąd się wzięła niekonsekwencja w tworzeniu przymiotników „dzierżawczych” na bazie zmiękczającego „j” od słów z ostatnią spółgłoską „g”? Regularnie jest boży od Bóg czyli wymiana g—ż zgodnie z regułą pierwszej palatalizacji. Podobnie buldoży od buldog, innych przykładów nie kojarzę. Jednak od wróg mamy wrogi - skąd tu miękkie g, czyżby analogia do przymiotników zwykłych, niedzierżawczych takich jak błogi? W każdym razie regularny przymiotnik wraży (choć z rusycyzmem cerkiewnym) wyszedł z użycia. Znowuż od papuga jest papuzi, całkiem nieregularnie — a może wg wzorca takiego jak w ptak—ptasi?

Proszę o naświetlenie tego problemu.

Łukasz

Szanowni Państwo,
oglądając jakiś czas temu polityczną dyskusję telewizyjną, z ust wypowiadającej się pani usłyszałem zwrot Psy na lata się nie gryzą, a ponieważ spotkałem się z owym powiedzeniem po raz pierwszy, zastanawia mnie, skąd się ono wzięło, czy jest już „zadomowione” w języku i cóż może oznaczać? Byłbym niezmiernie wdzięczny gdyby mogli Państwo rzucić trochę światła na tę sprawę.

Łączę wyrazy szacunku.

Szanowni Eksperci!
Co Państwo sądzą na temat słowa real, oznaczającego świat rzeczywisty? To, że mówi tak i pisze młodzież – „W realu nic ciekawego, jakoś żyję”, „Nigdy nie zrobiłbym tego w realu” itp. – nie dziwi (choć mnie to razi, bo zdaje mi się zbytnim uproszczeniem), ale coraz częściej pisze się tak w tekstach niepotocznych. Np. w magazynie filmowym, w artykule o Gustawie Holoubku: „(…) wreszcie, oniryczny doktor Gotard, ulepiony z ułudy, realu oraz wspomnień”.

Skąd się wzięły polskie cudzysłowy drukarskie? Te kręcone, u dołu i u góry? W czym są lepsze niż np. angielskie i francuskie? Skąd te różnice typograficzne i dlaczego warto je kontynuować?

Czy uzasadnione jest pisanie z wielkiej litery takich określeń jak np. jeke – tak nazywano Żydów, imigrantów z Niemiec w Mandacie Palestyny, lub sabra – jak określają siebie sami rdzenni Izraelczycy (sabra to opuncja, czyli kolczasty owoc o twardej skórze, ale miękkim i delikatnym wnętrzu)?
Z góry dziękuję za wyjaśnienie
Barbara Gadomska

Skąd w języku polskim imię bogini sprawiedliwości Temida? Skąd taka końcówka, skoro w grece jest bez -da? W łacinie, angielskim, niemieckim i innych językach: Themis, Thémis, Temi... Dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam z Katowic.

Skąd pochodzi fraza „strach się bać”? Czy mamy jakieś dane, które pozwoliłyby nam stwierdzić skąd pochodzi ta fraza, lub kto go jako pierwszy użył?

Witam serdecznie,
moje pytanie dotyczy przysłówka strasznie, którego powszechnie używa się zamiast słowa bardzo, czyli w sformułowaniach strasznie ładna, strasznie zimno itp. Po pierwsze, skąd wzięło się takie określenie w języku polskim? Po drugie, czy mówienie w ten sposób jest niepoprawne, a może tylko mało eleganckie? Czy jest to już tak skostniała konstrukcja w języku, że nie warto podejmować z nią walki?

Często w TV słyszę w wypowiedziach znanych osób słowo tutej zamiast tutaj. Proszę o komentarz, skąd bierze się taka nieprawidłowość i czy to jeszcze jest nieprawidłowość, skoro znane postacie lansują słowo tutej.