-
panna wstrzemięźliwa
7.06.202318.02.2015„Pokorniuchno się skłoniła, jako panna wstrzemięźliwa”. Co dokładnie autor pieśni adwentowej miał na myśli nazywając Maryję wstrzemięźliwą? Jako – czyli jej pokorny pokłon wynika z jej wstrzemięźliwości? Wstrzemięźliwy jest ten, kto (po)wstrzymuje (się) – kalka łac. continentia, dotyczyć to może zresztą różnych obszarów życia. Proszę o wyjaśnienie :)
Pozdrawiam serdecznie
Łukasz
-
paść, ale dać radę25.09.200725.09.2007Czy poprawne jest wyrażenie padł nowy rekord? Według mnie paść może stary rekord (nie jest już ważny), tak jak został pobity stary rekord. Czy mam rację?
Tak samo jakoś nie pasuje mi padła wygrana, padła odpowiedź. Jakoś nie pasuje mi tutaj użycie słowa paść.
I interesuje mnie pochodzenie wyrażenia dać radę. Zawsze sobie myślę – komu dać tę radę i na jaki temat? :-)
Z wyrazami szacunku
Michał Brandt -
piękna polszczyzna18.01.201418.01.2014Co to właściwie znaczy mówić piękną polszczyzną? W jednym z wywiadów dziennikarka Katarzyna Dowbor wyznała, że jej syn Maciej „mówi piękną polszczyzną, co było przestrzegane w naszym domu”. Czy piękna polszczyzna to unikanie wulgaryzmów, słów potocznych, wyrażeń slangowych itp.? Za to silenie się na wykwintność wypowiedzi z Mickiewiczem czy Słowackim w ręku? Staram się mówić przede wszystkim poprawnie, prosto i zrozumiale, ale czy powinienem też kłaść nacisk na jakieś piękno wypowiedzi?
-
Pisze się krzyż maltański11.05.201811.05.2018Szanowni Państwo,
czy wyrażenie krzyż maltański w znaczeniu ’jedno z najstarszych odznaczeń nadawanych przez papieży’ powinno być zapisywane wielkimi literami (na podstawie reguły [86])?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik -
płocha sarna12.04.201412.04.2014Zarzucono mi, że użyłem słowa płochy jako synonimu słów strachliwy, pierzchliwy. Dotąd wydawało mi się, że to powszechny synonim tego słowa, ale – jak sprawdziłem w kilku nowszych słownikach – jako synonimu tych słów stosuje się słowo płochliwy, a w starym słowniku Doroszewskiego przy haśle płochy (jako 'bojaźliwy') widnieje przypis „wychodzące z użycia”. Czy zatem zwrot płocha sarna można obecnie uznać za błędny, czy nadal można zamiennie używać przymiotników płochy i płochliwy?
-
płozić się czy płożyć się?22.10.200422.10.2004W jednej ze starych piosenek Jana Wołka (z czasów, kiedy jeszcze sam wykonywał swoje teksty) padają słowa: „ledwo szum jakiś się płoży na moście”. Czy nie powinno być płozi?
-
Pochodzenie słowa izba w polszczyźnie
22.07.202122.07.2021Szanowni Państwo,
proszę o hipotezy etymologów na temat pochodzenia słowa izba.
Pozdrawiam
Stratos Vasdekis
-
podział bojowy30.03.202420.12.2014Szanowni Państwo,
chciałbym zapytać o etymologię słowa podział bojowy. Pracuję w Straży Pożarnej i tym zwrotem określa się strażaków pracujących w jednostce ratowniczo gaśniczej – takich, którzy jeżdżą do pożarów. Większość osób skraca tę formę i aby powiedzieć, że nie pracują w biurze, mówią: pracuję na podziale, jestem podziałowcem. Jakie jest pochodzenie tego zwrotu i dlaczego nie mówi się np. podział biurowy? -
pomarańczowy29.05.201129.05.2011Intryguje mnie wyraz pomarańczowy. Pochodzi od pomarańczy? Jeśli tak, to dlaczego nie od czegoś bardziej rodzimego? Czy np. za Mieszka I pomarańcze były u nas już tak popularne, czy przeciwnie – ten kolor nie miał jeszcze nazwy?
-
Poprawna wymowa wyrazu biblioteka
18.02.202418.02.2024Szanowni Państwo,
jakiś czas temu zaciekawiła mnie wymowa słowa „biblioteka”. Przez lata było dla mnie oczywiste, że słowo to wymawia się tak, jak się je zapisuje, czyli „biblioteka”. W pewnym momencie zwróciłem jednak uwagę, że szczególnie starsze pokolenie mówi: „byblioteka” albo „bybloteka”. Która wymowa jest wzorcowa i z czego mogą wynikać takie rozbieżności w wymowie?