Ostatnio – przy okazji internetowej dyskusji o zakazie jeżdżenia po chodniku (autem, rowerem, hulajnogą itp. bo – jak stwierdził autor „chodnik z nazwy jest do chodzenia”) zaczął mnie trapić problem polskiego słowotwórstwa a mianowicie słowa „ławka”.

Do czego służy ławka? Wg definicji Słownika Języka Polskiego PWN to ławka

1. «mebel do siedzenia dla kilku osób, często z oparciem»

2. «stolik z krzesłami w klasie, sali dla uczniów, studentów itp.»

ale żadne z nich nie sugeruje czasownika („ławkować”) i co on mógłby oznaczać (por. siedzisko – rzecz do siedzenia)

Skąd do języka polskiego trafiło słowo „ławka”?

Pozdrawiam

Czy jest jakaś zasada wymowy zbitki ni wewnątrz wyrazu? Przykładowo: [ańoł] czy [ańjoł]? [amońak] czy [amońjak]? [mańera] czy [mańjera]? [końak] czy [końjak]? [interweńować] czy [interweńjować]? Jeżeli chodzi o zakończenie wyrazów na -nia, to problemów raczej nie ma. Ale jeżeli chodzi o wymowę tej zbitki wewnątrz wyrazu, nigdzie nie znalazłem informacji na ten temat. Czyżby polegało to na intuicyjnym rozpoznawaniu, który wyraz jest polski, a który obcego pochodzenia?

Witam,
pytanie dotyczy mojego imienia. A właściwie jego odmiany. Wielu ludzi łamie sobie na nim głowę (i niejednokrotnie język), a ja sama zaczęłam się zastanawiać, czy forma którą, stosuję jest poprawna. Otóż często słyszę pani Mariolo lub pani Mariolko. Uważam, że poprawną formą jest Mariolu. Bardzo proszę o rozwianie moich wątpliwości i z góry dziękuję za odpowiedź.
Pozdrawiam
Mariola Apolska

Dzień dobry,
chciałabym zapytać o miejsce się w szyku, kiedy występuje obok dwóch czasowników. Być może moja pamięć płata mi figle i tylko wydaje mi się, że istnieje zasada umieszczania się między czasownikami, np. „Nie mogę się uwolnić” zamiast „Nie mogę uwolnić się”. Czy taka reguła istnieje? Czy też miejsce się jest tam, gdzie się podoba?
Pozdrawiam
Aneta Dąbrowska-Korzus

Czemu piszemy niechcący, a nie niechcąco? Ta druga forma jest zbudowana analogicznie do innych przysłówków, a jednak jest niepoprawna.

Zauważyłem, że moja babcia, która pochodzi z okolic Stalowej Woli, używa słowa naczynie w znaczeniu zbiorowym. Chcąc na przykład oznajmić konieczność umycia kilku garnków i talerzy, zawsze powie „Muszę umyć naczynie”, nigdy zaś: „Muszę umyć naczynia”. Zastanawia mnie, skąd się to bierze – czy jest to jakaś swoistość dialektyczna?

Ze Szczawnicą sąsiadują wioski Szlachtowa i Jaworki. Powszechnie mówi się tu: „Mieszkam na Szlachtowej”, „Mieszkam na Jaworkach”. Czy należy ten zwyczaj piętnować i status poprawności przyznać tylko połączeniom w Szlachtowej, w Jaworkach? Ponadto słyszy się też: w Słowacji, a nie na Słowacji? Jakie tu obowiązują zasady poprawnościowe?
Halina Mastalska

Jak poprawnie pisać nazwy win i drinków? Dużymi czy małymi literami? Moje wątpliwości dotyczą zwłaszcza nazw win pochodzących z konkretnej winnicy (czasem z podanym konkretnym rocznikiem) i wymyślnych, autorskich nazw drinków.

Dzień dobry, czy wyraz niefortunnie można sformułować nieumyślnie?

Witam Państwa,
chciałabym odnaleźć w języku polskim antonim słowa konsensualny. Czy istnieje jedno słowo oddające angielskie pojęcie dissensual, które jest opozycją do angielskiego słowa consensual? W Słowniku wyrazów obcych Kopalińskiego znalazłam: „konsens dawn. zgoda, zezwolenie (zwł. urzędowe) na coś. Etym. – łac. consensus 'zgoda' od consentire 'zgadzać się'; zob. kom-; sens”.
Utworzony od tego rzeczownika termin konsensualny występuje w polszczyźnie (vide umowa konsensualna). Zamieszcza go także Państwa słownik: „konsensualny praw. będący wynikiem zgodnych oświadczeń woli obu stron, p.-łac. consensualis”. Natomiast nie potrafię odszukać jego antonimu. Będę wdzięczna za wszelką pomoc.
Marta Hudak