wywód
  • Gdzie podmiot, gdzie dopełnienie?
    17.03.2020
    17.03.2020
    Szanowni Państwo,
    chciałabym zapytać, czy stwierdzenie kwestie te regulują odrębne przepisy jest poprawne językowo? Czy nie powinno, dla jasności wywodu, być napisane kwestie te są regulowane przez odrębne przepisy? Czy akurat w tym przypadku można założyć, że odbiorca wie, iż tylko przepisy mają moc regulującą, więc zastosowanie strony czynnej i najpierw dopełnienia, później podmiotu, nie przeszkadza w zrozumieniu treści?
    Byłabym bardzo wdzięczna za odpowiedź.
    Z wyrazami szacunku
    NW
  • interfejs w znaczeniu medycznym

    22.01.2023
    22.01.2023

    Dzień dobry,

    chciałem się zapytać, czy użycie słowa interfejs, rozumianego jako miejsce styku dwóch powierzchni, jest poprawne? Pytanie zadaję z powodu tego, że wydaje się to wygodna forma w opisywaniu badań radiologicznych. Przykładem użycia mogłoby być np. zdanie: „Na zdjęciu rentgenowskim widoczne są obustronne wysięki w jamach opłucnowych z interfejsami, które mogą sugerować pogrubienie opłucnej przy nich”.

    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.

  • Jakim echem się coś odbija?
    11.12.2017
    11.12.2017
    Podczas meczu piłkarskiego Legia-Górnik kibice pokazali transparent (Fanatyzm) odbijający się szerokim echem. Jeden z dziennikarzy zwrócił uwagę, że jest to błąd językowy. Prawidłowo powinno być głośnym echem. Powołał się na hasło echo z Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN, 2004. Napisano tam, że forma szerokim echem jest niepoprawna. Natomiast na sjp.pwn.pl w korpusie językowym widnieje kilkanaście przykładów użycia szerokim echem. Czy zatem obie wersje są obecnie poprawne?
  • Jeszcze o funkcjonalizacji i funkcjonalizowaniu
    4.02.2019
    4.02.2019
    Szanowni Państwo,
    co do słowa sfunkcjonalizowany: w sensie użytym w zapytaniu: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Sfunkcjonalizowany;19138.html pochodzi ono z języka specjalistycznego, a właściwie żargonu chemików organików i nie ma nic wspólnego z funkcjonalnością. Funkcjonalizacja to dołączenie tzw. grupy funkcyjnej zmieniającej właściwości np. materiału czy związku chemicznego, a takie nietypowe utworzenie słowa wynika z ang. functionalization, zaś grupa funkcyjna w tym języku to functional group. Grupa funkcyjna zresztą nazywana jest w żargonie funkcją.
    Łukasz
  • Księga Wyjścia
    7.01.2008
    7.01.2008
    Księga Wyjścia w scs. to Izchod. Po polsku jednak mamy inny przedrostek (rdzeń, nawiasem mówiąc, też), a pol. słowo zejście z przedrostkiem z- kontynuującym chyba zarówno ps. iz-, jak i s(n)- znaczy ‘zejście z góry’ lub ‘zejście się razem’. Dlaczego tak jest? Skąd w ogóle wzięło się owo wy-?
  • LaTeX (ponownie)

    22.03.2017
    22.03.2017

    Chciałem uzupełnić poradę https://sjp.pwn.pl/szukaj/latex.html informacją, że autorzy tego programu – jak i wcześniejszego programu, a w zasadzie języka zapisu dokumentów, zwanego TEX (przy czym E zapisywane było w rejestrze dolnym), którego ten program jest modyfikacją – wyraźnie zaznaczali zawsze, że jedyną poprawną wymową jest [latech] (niepoprawna jest też wymowa [lejtech]), ale po polsku może to być TYLKO [latech], nie [lateks], bo lateks to coś zupełnie innego (zob. https://pl.wikipedia.org/wiki/LaTeX i https://pl.wikipedia.org/wiki/Lateks).

    Podobnie mieliśmy wcześniej problem z programem ChiWriter, który polscy użytkownicy z uporem nazywali [czi-rajterem], pomimo że jego autor, notabene Niemiec, zawsze zaznaczał, że ma być czytane [kaj], bo takie jest jego imię (Kay Horstmann) i zarazem tak po angielsku czyta się grecką literę chi (X) – z tego ostatniego względu po polsku można by czytać [chi-rajter] ale nigdy [czi-rajter].


    Poza tym nie wiem, dlaczego Pani uważa, że nazwy programów nie są nazwami własnymi. Czy dlatego, że każdy taki program może istnieć w setkach czy tysiącach egzemplarzy jak egzemplarze samochodów marki „ford”? Chyba byłaby to fałszywa analogia. Oprogramowanie jest wynikiem aktu twórczego, jak książka, więc jego nazwa jest czymś bardziej analogicznym do tytułu dzieła literackiego niż do marki samochodu itp. (Zresztą dowolne dzieło literackie, np. „Czarodziejka z jeziora”, jako książka też może istnieć i istnieje w tysiącach egzemplarzy).

    Wszystkie nazwy programów, typu Word, WordPerfect, ChiWriter powinniśmy chyba zatem pisać wielką literą (ja to zresztą jest praktykowane, ale nie wiem, czy ze względu na wpływ angielskiego, czy na rzeczywistą refleksję językową typu przeprowadzonej przez mnie).

    Pisownia, która „małe zawiera w środku i na końcu wielkie litery”, jest nietypowa nie tylko dla polszczyzny, ale w zasadzie dla wszystkich nowożytnych języków zachodnich (w tym i angielskiego) – oprócz klingońskiego.

    Wydaje mi się także, że nie mówi się po polsku o wynalazcy oprogramowania, tylko o jego twórcy. Ale może się mylę?

    Maciej St. Zięba

  • mieć czy posiadać dzieci

    30.05.2023
    30.05.2023

    Dzień dobry,

    jak poprawnie powiedzieć: „Mam dzieci” czy „Posiadam dzieci”?

    Dziękuję

  • motyw a temat

    17.07.2022
    17.07.2022

    Mam pytanie odnośnie znaczenia pewnych słów i ich angielskich odpowiedników.

    Robię wideo na YouTube i chciałem być pewny, że dobrze rozumiem znaczenie słowa "motyw".


    W internecie ciężko było znaleźć jakieś zrozumiałe wyjaśnienie; artykuł na Wikipedii jest bardzo zawiły, ale pomogły angielskie źródła. Jednak, w języku angielskim pojawiają się słowa motif i theme czyli niby motyw i temat. Ze szkoły jednak pamiętam theme jako motyw.


    Co jest czym w języku polskim?

  • Nazwano, jak następuje
    1.02.2016
    1.02.2016
    Szanowni Państwo,
    czy mógłbym prosić o głębsze wyjaśnienie co do odpowiedzi Różności interpunkcyjne?
    Co to znaczy, że „konstrukcja »nazwano, jak następuje« może być fragmentem wypowiedzenia złożonego"? A może nie być? Wydaje mi się, że jak wprowadza zdanie podrzędne i przecinek jest konieczny. Chodzi o taki przykład:
    parametry systemu nazwano, jak następuje: (…) [tu rozpoczyna się wielolinijkowa lista wyliczeniowa].
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Pochodzenie spójnika zanim.

    26.03.2021
    26.03.2021

    Szanowni Państwo,

    skąd wzięło się słowo zanim? Wydaje się, że jest to zbitek słów „za + on”. Jednak znaczenie przeczy tej intuicji: zanim oznacza przecież coś przed, a nie za, co ma odpowiednik np. w angielskim before czy włoskim prima. Bardzo proszę o wyjaśnienie etymologii tego słowa.

    Pozdrawiam, P.R.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego