zadać
  • rżnąć a dorznąć
    10.11.2015
    10.11.2015
    W poradni pojawiło się już pytanie: Dlaczego rżnąć (np. drewno) ale podrzynać (gałąź, na której się siedzi)?, na którą odpowiedź dr Długosz-Kurczabowej brzmiała: „Do dawnych form rznąć, dorznąć, zarznąć, wyrznąć… utworzono wtórne odpowiedniki częstotliwe rzynać, dorzynać, zarzynać, wyrzynać… (analogicznie do umotywowanych par typu zacząć – zaczynać)”.
    W związku z tym zastanowiło mnie jednak, jak brzmiała wymowa. Wynika to z tego, że czytając podrzynać jako [pod-żynać], mielibyśmy oboczność ż-rz, biorąc pod uwagę rżnąć. Wydaje mi się zatem, że pierwotne odczytanie podrzynać brzmiałoby [podr-zynać], i rznąc [r-znąć], tak jak marznąć.
    W czasach szkolnych miałem podobny problem, gdy czytaliśmy Reja, gdzie znajdujemy słowo barzo, które w oczywisty sposób jest naszym współczesnym bardzo, a więc odczytanie powinno brzmieć raczej [bar-zo] niż [bażo], które to strasznie mnie wówczas raziło.
    Czy takie rozumowanie jest prawidłowe? Czy jest to powiązane z czeskim ř, które ponoć wymawia się podobnie? Odchodząc trochę od powyższego – czy czasowniki rżnąć i żąć są pokrewne, czy to przypadkowa zbieżność?
    Z poważaniem
    Marek Kielar
  • Sałatka a surówka
    30.01.2018
    30.01.2018
    Intryguje mnie pewna kwestia: czy z punktu widzenia językowego sałatka i surówka to to samo? Czy można używać tych słów zamiennie? A może sałatka ma szersze znaczenie i podobnie jak każdy kwadrat jest prostokątem, a nie każdy prostokąt jest kwadratem to analogicznie każda surówka jest sałatką, a nie każda sałatka jest surówką?
    Pozdrawiam
    Zuzanna Janosz
  • samogłoski pochylone w dialektach
    24.12.2007
    24.12.2007
    Wyjaśnij zjawisko, w którym wyrazy z literami a i e artykułowane są jako [o] i [y]. Podaj przykłady i wyjaśnij to ciekawie i naukowo.
  • savoir vivre a ortografia
    25.11.2010
    25.11.2010
    Witam Państwa!
    Chciałbym zadać pytanie dotyczące pisowni zwrotu Drodzy Gubinianie bądź Drodzy gubinianie. Znam zasady pisowni dotyczące nazwy mieszkańców miast i nie mam wątpliwości, iż gubinianie piszemy małą literą, mam pytanie dotyczące pisowni w zwrocie Drodzy…
  • składanie równań matematycznych
    3.01.2011
    3.01.2011
    Szanowni Państwo,
    proszę o informację, czy w zapisie równania matematycznego znaki: =, +, -,: mogą zostać na końcu linijki, czy powinny być powtórzone w następnej. Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Pozdrawiam
  • skrót od doktorka
    26.02.2013
    26.02.2013
    Czy stawiać kropkę w przypadkach zależnych skrótów mgr, dr odnoszących się do kobiet używających w odniesieniu do siebie form magisterka, doktorka?
    Dziękuję.
    Weronika Grzanka
  • Skrót r. w nagłówku zarządzenia
    19.10.2018
    19.10.2018
    Dzień Dobry,
    czy NIEstosowanie r. bądź roku, np. po wyrażeniu zarządzenie z dnia 8 lipca 2016 jest błędem? W pełnej dat polskiej edycji Britanniki nie stosowaliśmy „r” wcale…
    Pozdrawiam
    Sławomir Plewa
  • słownictwo pochodzenia obcego

    14.10.2023
    14.10.2023

    Chciałbym zapytać o statystykę pochodzenia słownictwa języka polskiego (tutaj britannica.com/topic/English-language/Vocab dla j. ang.). Wyobrażam sobie, że to bardzo trudne zadanie oszacować taką „ogólną” etymologię ale może ktoś już próbował?

    Hipoteza – większość słów ma źródło „słowiańskie” (nieformalnie – chodzi o grupę języków słowiańskich a może SCS?). Problem zapewne można rozpatrzyć na trochę bardziej ogólnym poziomie podrodziny języków bałtosłowiańskich.

    Z poważaniem

    Dobromił Pszenny

  • Służba zdrowia a ochrona zdrowia

    10.01.2022

    Proszę  o wyjaśnienie, czy terminem służba zdrowia można określać system ochrony zdrowia.

  • służebny
    25.10.2014
    25.10.2014
    Szanowni Państwo!
    W Poradni znalazłem określenie służebny tylko pośrednio, natomiast nadal mnie ono intryguje. Zadam więc konkretne pytanie: czy zdania poniżej są idealnie poprawne z punktu widzenia WSPÓŁCZESNEJ polszczyzny (nie piszę powieści historycznej)?
    1. Jestem służebny.
    2. Jestem służebnym.

    Z poważaniem
    W.M.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego