zmieniać
  • wykręcić numer
    8.05.2009
    8.05.2009
    Dawniej, kiedy w powszechnym użyciu były telefony tarczowe, telefonując mówiło się potocznie „Przekręcę do ciebie wieczorem”, „Proszę wykręcić prawidłowy numer kierunkowy”. Czy teraz, kiedy większość telefonów wyposażona jest w klawiaturę (przyciski), należałoby powiedzieć „Wystukam / Zastukam do ciebie”, czy też wciąż „wykręcę”?
  • wyraz i słowo
    28.06.2004
    28.06.2004
    Bardzo proszę o opinię w sprawie synonimiczności słów: słowo i wyraz. Wydawało mi się, że wyraz pasuje do słowa pisanego (wyraz w zdaniu, w tekście). W kontekście mowy raczej użyłbym słowa (powiedz/wypluj słowo, a nie wyraz). Niedawno przekonywano mnie, że to synonimy – sprawdziłem w słowniku (nowym) i rzeczywiście chyba można je stosować wymiennie. Cały czas mam jednak problem – nie potrafię „przestawić słów w zdaniu” i „mówić wyrazów”.
    Dziękuję i pozdrawiam
    Piotr Krawczyk
  • wyszukiwać
    3.12.2008
    3.12.2008
    Z jakim przypadkiem łączy się wyszukać/wyszukiwać? Czy przejście z form osobowych na imiesłów może zmienić łączliwość (co do przypadka), podobnie jak zmienia ją czasem zaprzeczenie czasownika?
    Cytat z jednej książki: „Kuter (…) pokręcił dziobem, wyszukując tarczę cumowniczą” – czy biernik jest tu właściwy? Imiesłów współczesny sugeruje, że chodzi o niedokonane wyszukiwać. Gdyby autor zdania użył synonimicznego szukając, znalazłby się tam dopełniacz.
  • zabobon
    15.12.2006
    15.12.2006
    Nurtuje mnie problem słowa zabobon. Mianowicie chodzi o odniesienie tego słowa do chrześcijaństwa. Czy pojęcia tego można używać w stosunku do katolicyzmu? Z definicji w Słowniku języka polskiego PWN wnioskuję, że tak. Jednak chciałbym mieć na ten temat zdanie eksperta.
    Z wyrazami szacunku
    Piotr Zychowicz
  • zachowanie (się) konstrukcji

    6.10.2022
    6.10.2022

    Dzień dobry,

    proszę o komentarz w sprawie sformułowań „zachowanie konstrukcji” oraz „zachowanie się konstrukcji”. W literaturze przedmiotu związanej z budownictwem można spotkać obie formy. Niektórzy profesorowie budownictwa nie mówią o „zachowaniu się konstrukcji” tylko o „zachowaniu konstrukcji”, twierdząc, że „się” personifikuje konstrukcję.

    Problem, o którym piszę dotyczy procesów fizycznych takich jak deformacje konstrukcji pod wpływem obciążenia, pękanie, zniszczenie itp.

    Pozdrawiam

  • Zapis cyfrowy i słowny liczb i numerów w prozie beletrystycznej

    26.03.2023
    26.03.2023

    O ile mi wiadomo, praktyka redaktorska w powieściach przynajmniej w niektórych wydawnictwach jest taka, że wszystkie liczby w dialogach muszą być zapisane słownie.


    Prowadzi to, w moim odczuciu, do dialogów, które sie naprawdę bardzo ciężko czyta. Przykład: Nielegalni Severskiego, str. 718:


    - Dwudziestego pierwszego marca tysiąc dziewięćset sieddmendziesiątego trzeciego roku wystawiłem dokumenty dla (...)


    Tymczasem już na str. 719 narrator pisze:


    "Obaj doskonale wiedzieli, jaką wartość ma zielony notatnik (...) z 1953 roku"


    W moim odczuciu zapis słowny dużych liczb jest zwyczajnie nieczytelny.


    Skąd się wzięła ta praktyka?

  • Zaś, bowiem
    5.02.2018
    5.02.2018
    Sprawa miejsca po przecinku słów zaś i bowiem – w poradach piszecie Państwo, iż „zaleca się umieszczać nie bezpośrednio po przecinku otwierającym zdanie podrzędne, ale po pierwszym lub nawet drugim bądź trzecim składniku tego zdania”. Uczestniczyłam ostatnio w dyskusji, w której jeden z uczestników podnosił, że „to zalecenie, ale nie reguła”. Argumentował też, że współcześnie to się zmienia. Sądziłam zawsze, że to ważna zasada poprawnościowa, obowiązująca bez wyjątków (oczywiście w potocznej).
  • zaznaczyć – odznaczyć?
    30.04.2003
    30.04.2003
    Proszę o rozstrzygnięcie, czy poprawne jest używanie czasownika odznaczyć w znaczeniu cofnąć zaznaczenie. Zawsze „Odznacz wszystko” zmieniałam na „Cofnij zaznaczenie”, więc ze zdumieniem zobaczyłam w słownikach języka polskiego wydanych na płycie CD hasło „Odznacz wszystko”.
    Przesyłam pozdrowienia.
  • Zbieg kropki i wielokropka
    17.06.2016
    17.06.2016
    Szanowni Państwo!
    Mam pytanie dotyczące zbiegu skrótu zakończonego kropką i wielokropka. Spotkałam się z opinią, że powinniśmy traktować wielokropek jako osobny znak i pisać go osobno (itd. … czy itd….?), jak i z opinią, że możemy zastosować tu zasadę dotyczącą zbiegu wielokropka i innych znaków i pominąć kropkę (itd…).
    Jaki zapis jest uprawniony? Wiem, że najlepiej unikać takich sytuacji, ale w mojej pracy jest to niemożliwe.
    Będę wdzięczna za pomoc.
  • zdejmij czy zdejm?
    13.09.2002
    13.09.2002
    Szanowny Panie Doktorze!

    Pozwoli Pan, że na wstępie zacytuję tekst, którego dotyczy mój problem. Jest to instrukcja użycia pewnego gadżetu reklamowego:
    „INSTRUKCJA NAKŁADANIA TATUAŻU
    1. Zdejm przezroczystą folię
    2. Przyłóż mocno tatuaż do suchej, czystej, odtłuszczonej skóry strona z klejem.
    3. Zwilż papier wodą, odczekaj pół minuty, usuń papier, tatuaż jest gotowy.
    ABY ZMYĆ TATUAŻ, UŻYJ OLIWKI

    Pytanie moje jest następujące: czy błędem jest użycie w przytoczonej instrukcji słowa zdejm, czy raczej powinno byc uzyte słowo zdejmij, oraz czy zamiana tych słów może być uważana za błąd ortograficzny? Muszę również dodać, że nie zmienia to charakteru, wartości użytkowych i atrakcyjności ww. gadżetu reklamowego, gdyż instrukcja jest niszczona w czasie aplikacji. Dodam też, że powierzchnia, na której znajduje się instrukcja, jest bardzo mała (4x4 cm)

    Z poważaniem
    Maciej Wysocki
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego