Szanowni Państwo!
Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
Z serdeczną wdzięcznością,
Helena Kazancewa

Szanowni Państwo,
chciałabym zapytać, jak nazwiemy mieszkańców wyspy Gozo? Gozytańczycy?
Pozdrawiam
Berenika

Czy możliwe jest nadanie dziecku imienia dwuczłonowego, pisanego z łącznikiem (np. Hubert-Jan)? Zauważyłam, że pisowania taka jest przyjęta w krajach Unii Europejskiej. Czy w Polsce inne zasady dotyczą pisowni nazwisk dwuczłonowych (np. Świda-Zięba), czy też można te zasady zastosować także dla imion? W jakich słownikach szukać informacji na ten temat?
Będę ogromnie wdzięczna za odpowiedź.
Z poważaniem

Czy można napisać: „Znicze jedno-, dwu- i tygodniowe”, czy też trzeba: „Znicze jedno- i dwudniowe, a także tygodniowe”, na przykład? Zobaczyłem podobny napis na budzie kwiaciarsko-upominkowej i zaintrygował mnie ten problem…
Wdzięczny będę za odpowiedź,
Łukasz Kaleta

Czy nie dziwi Państwa, kiedy po wyrażeniach słowem lub jednym słowem następuje więcej słów? Proszę nie posądzać mnie o logizowanie. Ja nie widzę tu błędu, ale chciałbym się upewnić, czy słusznie.

Jaka jest poprawna forma żeńska zawodu „fizyk teoretyczny”? Przychodzi mi na myśl: „fizyczka teoretyczka”, „fizyczka teoretyczna”.

Szanowni Państwo,
interesuje mnie zapis liczebników w prozie. Który zapis będzie poprawny?

• skazano ich na dwa lata–pięć lat; siedem i pół tysiąca–dwadzieścia pięć tysięcy
  czy
  
• skazano ich na dwa–pięć lat; siedem i pół–dwadzieścia pięć tysięcy?
  

Rozumiem, że dwadzieścia–pięćdziesiąt tysięcy ludzi może być mylące: nie wiadomo, czy chodzi o dwadzieścia czy dwadzieścia tysięcy?

Pozdrawiam
Katarzyna C.

W jednej z porad p. Maciej Malinowski napisał:

Zwracajmy uwagę na kropkę po skrócie dr występującym w dopełniaczu (dr. a. dra), gdyż wiele osób jej nie stawia, a później się dziwi, kiedy ją zobaczy (rzecz jasna, w mianowniku jest dr). Cóż, wiele osób nie zna, niestety, tego normatywnego nakazu pisowniowego…

Szczerze mówiąc, za bardzo nie wiem o jakim nakazie / regule jest mowa. Domyślam się z kontekstu, ale prosiłbym o szersze wyjaśnienie, o co chodzi z tymi kropkami na końcu doktorów.

Szanowni Państwo,
przed chwilą podczas lektury publikacji wydanej w PWN-ie zobaczyłam słowo uniwersum pochylone – jak słowo obce (inne pochylone to np. leitmotiv). Czy przypadkiem uniwersum nie wniknęło tak bardzo do naszego języka i nie zatraciło swej obcości jak inne -um? Uważam, że nie powinno się kursywić tego słowa.

Dzień dobry,
Szanowna Poradnio, to podsumowywując, powiedzieć za rok, rok temu, rozumieć rocznikowo czy 12 miesięcznie, np. mówię w lutym, rok temu W Mikołajki?
Co do, do zobaczenia za tydzień na koniec programu to wskazuje tydzień, ale już na koniec programu, tym bardziej jeśli trwa dłużej to Tym mniej precyzyjnie liczę, chyba, że liczyć od początku programu czas.