żarcie
-
o astrachanach i barometrze11.02.201411.02.2014Czy wyrażenie barometr spadł jest poprawne? Pamiętam, że w dzieciństwie często zwracano nam uwagę, by nie mówić termometr spadł, a temperatura spadła. Po latach odnalazłem owo wyrażenie w słowniku Doroszewskiego, uznałem więc, że wszystko jest z nim w porządku. Wtedy nasunęło mi się drugie pytanie: czy można mówić tak o barometrze sprężynowym, w którym wartość ciśnienia pokazuje wskazówka? Czy raczej w odniesieniu barometru cieczowego, w którym podnosi się lub opada słupek rtęci?
-
obce wyrazy funkcyjne15.12.200915.12.2009W języku polskim wciąż przybywa słów, ale są to głównie rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, przysłówki, wykrzykniki. Czy w ostatnim czasie (5 lat albo 100 lat) pojawiły się w polszczyźnie nie notowane wcześniej spójniki, przyimki, zaimki? Nie potrafię skojarzyć żadnego przypadku. Czy to oznacza, że pod tym względem nasz język osiągnął już pełne nasycenie i nie należy się już spodziewać niczego nowego?
-
oczęta i rączęta10.12.200310.12.2003Dzień dobry!
Interesują mnie formy deminutywno-pluralne oczęta, nożęta, nóżęta, rączęta. Wiem, że są używane co najmniej od czasu A. Mickiewicza, ale w Gramatyce współczesnego języka polskiego (1984) nie ma o nich ani słowa. Czy dobrze rozumiem, że:
(1) o innych częściach ciała, oprócz tych trzech, może się mówić w ten sposób (np. uszęta) tylko żartem lub żargonowo?
(2) te trzy też nie mają ani liczby pojedynczej (*oczę, *rączę), ani syngulatywu-deminutywu (*rączątko), znowu pomimo jakiejś samowoli (oczątko?, l.mn. oczątka?, które spotkałem kilka raz w Sieci)?
Ostatnie pytanie: czy są używane te formy jedynie, gdy mówimy z dziećmi lub o dzieciach albo również np. o kobietach?
Dziękuję!
Ivan A. Derzhanski
Bułgarska Akademia nauk
-
O pisowni nie w towarzystwie w ogóle, na pewno 11.02.201611.02.2016Szanowni Państwo,
chciałem zapytać, czy powinniśmy pisać partykułę nie (analogicznie do połączeń z bynajmniej i wcale) rozdzielnie z takimi wyrażeniami jak: w ogóle, tylko, na pewno i nigdy. Przykłady, które mam na myśli, to:
- Do w ogóle nie podjętych działań zaliczamy…
- Jego zachowanie było wymowne, na pewno nie neutralne, powodujące chaos.
- Człowiek nigdy nie naśladujący innych.
Z poważaniem
Czytelnik
-
o pożytkach z tzw. form żeńskich4.03.20144.03.2014Szanowni Państwo!
Zawsze byłam przekonana, że mówi się dwie panie magister, trzy panie profesor itd. Ostatnio jednak spotkałam się z formą panie senatorzy. Czy nie należałoby jednak powiedzieć panie senator (chodzi oczywiście o mianownik l. mn. rodzaju żeńskiego)?
Pozdrawiam
Karolina Wichowska -
Oprymkować 15.05.201915.05.2019Piszę do Państwa z zapytaniem o słowo oprymkować (w znaczeniu ‘okryć drobinami, okruchami, farfoclami’, jak pośrednio przełożyłem), które przypadkiem zasłyszałem na Pomorzu. Nie odnalazłem tego wyrazu w dostępnych mi słownikach, a chciałbym poznać kontekst jego użycia. Czy to kaszubski regionalizm, bądź słowo o proweniencji ukraińskiej/niemieckiej (obszar swego rodzaju tygla kulturowego na Pomorzu), czy być może ja nie dosłyszałem odpowiednio zwrotu.
Pozdrawiam PD.
-
piąci20.12.200720.12.2007Witam!
Jeśli jest ktoś piąty z kolei, np. na zawodach, jaka będzie liczba mnoga, gdy wygra cała drużyna, nie używając [!] słów takich, jak drużyna lub grupa. -
po indyczemu31.03.200631.03.2006Mówi się po polsku, po węgiersku, po łacinie. Czy forma mówić w języku polskim jest stylistycznie gorsza? Czy mówi się w esperanto czy po esperancku? W kongo i w suahili czy po kongijsku i po suahilijsku? A jak z językiem jidysz? Czy można mówić po migowemu?
-
polszczyzna piosenek hip-hopowych6.01.20036.01.2003Dzień dobry.
Moje pytanie nie będzie dotyczyć problemu językowego. Chciałbym się dowiedzieć, co językoznawcy sądzą o hip-hopie, a ściślej – o jego języku? Moim zdaniem przerażające jest to, co hip-hop robi z językiem polskim. Co Pan na ten temat myśli?
Pozdrawiam. -
poszłam i poszedłem3.12.20013.12.2001Ostatnio usłyszałam, że wyrazy poszłem i weszłem zostały zatwierdzone i znajdują sie w Słowniku Języka Polskiego. Czy to możliwe, że obie formy (poszłem i poszedłam) są poprawne?