��oso��
  • ości i kości
    16.07.2010
    16.07.2010
    Jaka jest etymologia słowa ość? Czy wiąże się to z osteo-, pierwszym członem wyrazów złożonych wskazujących na ich związek znaczeniowy z kością? Dlaczego w takim razie istnieje rozróżnienie na kości i ości i w jaki sposób ono powstało?
  • Pluralis modestiae
    9.01.2020
    9.01.2020
    Szanowni Państwo,
    zwracam się z uprzejmym pytaniem, czy poprawne jest stosowanie w wypowiedzi – ustnej bądź pisemnej – 2. os. l. mn., np. „Weźmy pod uwagę fakt …”, „Zależy nam na tym przecież, aby…”. Moja polonistka ze szkoły średniej uważała formułowanie zdań w taki sposób, a w szczególności używanie zaimków nasz, nam, za błąd stylistyczny i konsekwentnie z tym walczyła.

    Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź.

    Łączę wyrazu szacunku
    Natalia W.
  • Powinieneś był…
    9.06.2012
    9.06.2012
    Czy poprawna jest forma powinieneś był, czy powinieneś, kiedy w obu przypadkach chcemy wyrazić powinność w czasie przeszłym, mówiąc w 2 os. l. poj.?
  • Przecinek w wyrażeniach sfrazeologizowanych (cd.)
    12.01.2016
    12.01.2016
    Szanowni Państwo,
    dziękuję za poradę Przecinek w wyrażeniach sfrazeologizowanych, ale mam dalsze wątpliwości. Nie rozumiem argumentacji co do przykładu (…) nie wiadomo czemu (…). W przykładzie Wiem, czemu to służyło też pojawia się rzeczony celownik, a zdanie jest niewątpliwie złożone.
    Kolejna wątpliwość: skoro najlepiej jak się da, to czy, idąc dalej, także najlepiej jak potrafisz, najlepiej jak umiesz?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • przystoi
    13.10.2010
    13.10.2010
    Dzień dobry,
    mam pytanie o czas. przystoi. Jak wygląda jego odmiana? Czy jest to czas. niefleksyjny, czy jednak poprawne jest zdanie: „Pewne zachowania nie przystoją takim ludziom”? WSPP dopuszcza tylko 3. os. w użyciu nieos., a zarazem podaje sprzeczny przykład: „Żałoba przystoi rodzinie zmarłego”, czyli zwykłe użycie osobowe. Wszystkie słowniki odnotowują jedynie formę przystoi, niemniej Google zwracają aż 60 000 wyników dla formy przystoją (nienotowanej w słownikach).
  • rodzime przedrostki w dzieleniu wyrazów
    30.04.2011
    30.04.2011
    Witam serdecznie,
    jeśli mamy dany wyraz zaczynający się od samogłoski, np. ostatni, istotny, opiekuńczy, użyteczny, i dodamy do niego przedrostek zakończony spółgłoską, to w jaki sposób należy nowo powstałe słowo podzielić na sylaby?
    prze-dos-tat-ni czy przed-os-tat-ni?
    na-jis-tot-niej-szy czy naj-is-tot-niej-szy?
    na-do-pie-kuń-czy czy nad-o-pie-kuń-czy?
    be-zu-ży-tecz-ny czy bez-u-ży-tecz-ny?

    Z poważaniem
    Michał Kosacki, Lublin
  • Rozstrzygamy wątpliwości

    22.09.2023
    22.09.2023

    Dzień dobry. Chciałabym dowiedzieć się, która forma jest poprawna: „Nigdy mnie tam nie było” czy „Nigdy tam nie byłam”? Czy w pierwszym zdaniu mnie użyte jest w dobrym kontekście?

  • rżnąć a dorznąć
    10.11.2015
    10.11.2015
    W poradni pojawiło się już pytanie: Dlaczego rżnąć (np. drewno) ale podrzynać (gałąź, na której się siedzi)?, na którą odpowiedź dr Długosz-Kurczabowej brzmiała: „Do dawnych form rznąć, dorznąć, zarznąć, wyrznąć… utworzono wtórne odpowiedniki częstotliwe rzynać, dorzynać, zarzynać, wyrzynać… (analogicznie do umotywowanych par typu zacząć – zaczynać)”.
    W związku z tym zastanowiło mnie jednak, jak brzmiała wymowa. Wynika to z tego, że czytając podrzynać jako [pod-żynać], mielibyśmy oboczność ż-rz, biorąc pod uwagę rżnąć. Wydaje mi się zatem, że pierwotne odczytanie podrzynać brzmiałoby [podr-zynać], i rznąc [r-znąć], tak jak marznąć.
    W czasach szkolnych miałem podobny problem, gdy czytaliśmy Reja, gdzie znajdujemy słowo barzo, które w oczywisty sposób jest naszym współczesnym bardzo, a więc odczytanie powinno brzmieć raczej [bar-zo] niż [bażo], które to strasznie mnie wówczas raziło.
    Czy takie rozumowanie jest prawidłowe? Czy jest to powiązane z czeskim ř, które ponoć wymawia się podobnie? Odchodząc trochę od powyższego – czy czasowniki rżnąć i żąć są pokrewne, czy to przypadkowa zbieżność?
    Z poważaniem
    Marek Kielar
  • samogłoski pochylone w dialektach
    24.12.2007
    24.12.2007
    Wyjaśnij zjawisko, w którym wyrazy z literami a i e artykułowane są jako [o] i [y]. Podaj przykłady i wyjaśnij to ciekawie i naukowo.
  • Schemat składniowy czasownika czekać

    21.01.2023
    21.01.2023

    Czy takie zdania są poprawne składniowo:

    „Utrudnienia czekają również kierowców”, „Czekają nas nowe wyzwania”?

    Czy poprawnie nie będzie z przyimkiem „na”? A może to błędy i bez przyimka „na” łączy się tylko czasownik „doczekać”?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego