archaiczny
  • Tako rzecze Zaratustra

    4.03.2012
    4.03.2012

    Moje zainteresowanie wzbudził czasownik rzec. Niektóre źródła poprawnościowe podają, iż nie tworzy on form czasu teraźniejszego. Czy zatem rzecze użyte w tytule Tako rzecze Zaratustra jest formą czasu przyszłego (rzeknie, powie, będzie mówił)? W oryginale występuje sprach, czyli czas przeszły dokonany.

    Pozdrawiam i dziękuję serdecznie za tę i wszystkie odpowiedzi.

  • To nie haplologia…

    8.04.2016
    8.04.2016

    Szanowna Poradnio,

    słowniki języka polskiego podają zgodnie jeden przykład haplologii: sześcian zamiast sześciościan (wzorem: ośmiościan). Przykład znakomity, ale i chyba nader odosobniony…

    Czy istnieje w polszczyźnie więcej takich wyrazów? Czy, przykładowo, można dopatrzyć się haplologii w następujących wyrazach: skoczogonek (skoczoogonek), scenopis (scenoopis), mięsopust (mięsoopust); ewentualnie haplologii „głoskowej”: dysonans (dyssonans), falstart (falsstart)?

    Michał Gniazdowski

  • absztyfikant
    30.03.2007
    30.03.2007
    Chciałabym dowiedzieć się czegoś o pochodzeniu słowa absztyfikant. Mój ojciec nazywa tak mojego chłopaka, którego określenie to nieco irytuje. Osobiście bardzo podoba mi się to słowo. Pozdrawiam i dziękuję za odpowiedź.
  • Apokalipsa
    23.01.2003
    23.01.2003
    Szanowni Państwo,
    Jak należy zapisywać nazwę: pokolenie spełnionej Apokalipsy czy pokolenie spełnionej Apokalipsy, a moze pokolenie apokalipsy spełnionej? Spotkałem się z wszystkimi trzema formami – czy któraś z nich jest jedyną poprawną, czy może wszystkie są dopuszczalne?
    Dziękuję za odpowiedź
    Ignacy Miś
  • Archaizmy typu k’woli, k’niej w dawnych tekstach.

    27.07.2021
    27.07.2021

    Szanowna Poradnio,

    w starszych tekstach często pojawia się forma „k z apostrofem”, np.

    „Tobie k’woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi, Tobie k’woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi,” albo „Z majestatu Trójcy Świętej, Tak sprawował poselstwo k’niej:”. Jaką funkcję pełniła ta forma i dlaczego zniknęła? Wydaje mi się, że była ona dość wygodna, bo skracała nieco wypowiedzi i dziwi mnie nieco, że zniknęła.


    Z poważaniem,

  • Awdańcy czy Awdańcowie?

    18.06.2008
    18.06.2008

    Dlaczego rzeczownik określający ród (https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Awdancy;3872736.html) ma postać Awdańcy, a nie Awdańcowie (jak Gryfowie, Fuggerowie, Welfowie, Zarębowie)? Przywołana wyżej encyklopedia podaje też hasła Gwizjusze, Kondeusze, Łodzie, Nałęcze, Odrowąże… Czy nazwy tych rodów z końcówką -owie są dopuszczalnym wariantem, czy błędem?

  • Azaż dyjabły
    7.03.2014
    7.03.2014
    Dzień dobry!
    Proszę określić, z jakim rodzajem archaizmu mamy do czynienia w przypadku wyrazów: dyjabły, fijołki oraz bodajż, azaż.
    Pozdrawiam
    R.K.
  • Bądź łaskaw…
    28.05.2008
    28.05.2008
    Bądź łaskaw / Pan będzie łaskaw często odbieram jako niegrzeczne, choć słowniki wciąż kwalifikują to jako zwrot grzecznościowy (taki łaskawca jest już ironiczny). Wiele zależy od intonacji, ale przecież mamy tu polecenie z pominięciem proszę oraz przekaz w tle: 'normalnie nie byłoby cię na to stać' + 'nawet nie próbuj dyskutować'. Która opcja – grzeczna czy niegrzeczna – przeważa we współczesnym języku?
  • beze i przeze
    14.01.2005
    14.01.2005
    Witam
    Przyimek bez przed zaimkiem mnie występuje w formie beze. Podobnie przyimek przez – w formie przeze. Są to jedyne sytuacje, w których używamy przyimków beze i przeze (a więc jedynie przed zaimkiem mnie). Jaka jest przyczyna takiego zjawiska i jak można by je fachowo nazwać?
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • być komuś coś krewnym
    12.10.2009
    12.10.2009
    Zastanawia mnie jedna rzecz. W moich okolicach często słyszy się być komuś coś krewnym, gdy chodzi o zobowiązania wobec kogoś, zwłaszcza o długi. Jaka jest etymologia tego zwrotu? Ma jakieś powiązania z rzeczownikiem krewny? Czy ten zwrot nie jest archaizmem?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego