bliskie
  • Szyk podmiotu i orzeczenia
    6.06.2016
    6.06.2016
    Właśnie czytam „Mitologię starożytnej Grecji” Michała Pietrzykowskiego. Pisząc książkę, autor posługuje się składnią, w której bardzo często umieszcza orzeczenie przed podmiotem. W kilkudziesięciu zdaniach opisujących Apollina(?) pojawia się: udał się Apollo, założył Apollo, musiał się poddać Apollo, służył Apollo, musiał Apollo. Podobny styl budowania zdań zauważyłem też w otrzymywanych listach, szczególnie od starszych osób.
    Skąd bierze się taka maniera? Czyż nie powinno być odwrotnie?
  • szyk przydawki przymiotnikowej

    27.04.2023
    27.04.2023

    Szanowni Państwo!

    Skomplikowana gramatyka przydaje wdzięku językowi polskiemu. Fascynująca jest odmiana rzeczowników i przymiotników przez przypadki i liczby, ponadto szyk wyrazów jest nieco inny niż w języku angielskim, niemieckim, francuskim czy nawet w spokrewnionych i bliskich nam geograficznie językach słowiańskich. Nie jestem polonistą, ale lubię zastanawiać się nad urokiem naszej mowy ojczystej. Przychodzi mi tu na myśl moja Alma Mater, czyli Uniwersytet Warszawski. Ta prestiżowa uczelnia, która należy dzisiaj do europejskiej czołówki, działała przez pewien czas w XIX wieku jako Szkoła Główna. Z kolei w Radomiu do niedawna istniała Wyższa Szkoła Inżynierska (późniejsza Politechnika Radomska). Te przykłady pokazują, że jeśli w nazwie uczelni w języku polskim występuje jeden przymiotnik, to znajduje się za rzeczownikiem, natomiast w przypadku dwóch przymiotników jeden z nich stoi przed rzeczownikiem, zaś drugi następuje po rzeczowniku.


    Kojarzy mi się z tym także Szkoła Główna Handlowa, jedna z najlepszych szkół wyższych w Warszawie, Polsce i Europie. Studia ekonomiczne na SGH wybrało wiele osób z mojej klasy licealnej, na tej uczelni nauki pobierał też Piotrek Jeliński, z którym w lecie 2000 r. mieszkałem w jednym pokoju w Kalifornii, kiedy pracowałem w USA. Chciałbym wiedzieć, czy nazwa „Szkoła Główna Handlowa” jest poprawna, czy też powinniśmy mówić „Główna Szkoła Handlowa”? Wszyscy przyzwyczailiśmy się do nazwy „Szkoła Główna Handlowa”, jej zmiana byłaby nierealistyczna i wiązałaby się ze znacznymi kosztami. Tym niemniej ciekawi mnie, co językoznawcy sądzą na ten temat. Czy Państwa zdaniem sformułowanie „Szkoła Główna Handlowa” jest prawidłowe?

    Z góry dziękuję za Państwa odpowiedź.


    Z poważaniem

    Adrian Fröhlich

  • śmiałe spolszczenia w języku potocznym

    10.05.2012
    10.05.2012

    Witam Państwa,

    coraz częściej spotykam się na forach internetowych z fonetycznym zapisem (czy poprawnie to ująłem?) angielskich wyrazów, np. lajtowe, hejtować, jutubowy, niusy, skriny, dizajn itd. itp.). Czy są to formy dopuszczalne, a jeśli nie to jakie warunki muszą one spełnić, aby nie były one postrzegane tylko jako zwroty potoczne, ale również jako część akceptowalnego uzusu językowego?

    Serdecznie dziękuję za odpowiedź.

    Paweł M. a.k.a. Personidas.

  • Środkowo-wschodnio-europejski
    9.11.2016
    9.11.2016
    Zastanawiają mnie reguły pisowni przymiotników złożonych z więcej niż dwóch członów (por. tę poradę). Czy zgodnie z regułą [186] WSO nie powinno być środkowo-wschodnio-europejski, skoro dwa pierwsze człony są bliższym określeniem trzeciego? Czy należy rozumieć, że zgodnie z uwagą 1 reguły [136] pisownia kolorów jest jedynym wyjątkiem, w którym przymiotnik złożony z więcej niż dwóch członów przymiotnikowych zapisze się łącznie?
  • świątynia jerozolimska
    15.03.2005
    15.03.2005
    Jak poprawnie napisać ŚWIĄTYNIA JEROZOLIMSKA? Czy pierwszy wyraz od małej, a drugi od dużej litery? A może inaczej?
  • tam-tamiści i hiphopowcy
    9.06.2004
    9.06.2004
    W Wielkim słowniku ortograficznym PWN czytamy:
    tam-tam – tam-tamista
    ping-pong – pingpongista
    hip-hop – hip-hopowiec a. hiphopowiec

    Czy ta niekonsekwencja w znikaniu łącznika to przejaw braku jednolitej zasady czy też niekonsekwentnego jej stosowania? A może, wzorem ostatniego – również chronologicznie w polszczyźnie – przykładu, należałoby wprowadzić jako dozwolone obydwie te pisownie?
    Łączę pozdrowienia
    Michał Gniazdowski – Warszawa
  • Tylko pytajnik
    29.01.2016
    29.01.2016
    Szanowni Państwo,
    czy jeśli po wielokropku pojawia się zdanie zakończone pytajnikiem, to na końcu powinniśmy postawić kropkę zamykającą zdanie główne? Czy może odpowiedź zależy od tego, czy zdanie po dwukropku rozpoczniemy małą, czy wielką literą? A jak w przypadku, gdy po wielokropku pojawia się więcej niż jedno zdanie? Wtedy raczej nie powinno być kropki na końcu, prawda?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • tyradować (?), doprawić herbatę (?)
    3.12.2015
    3.12.2015
    Chciałabym zapytać, czy istnieje czasownik pochodzący od słowa tyrada. A jeśli nie, to czy w naszym współczesnym języku jest odpowiednik czasownika gardłować?
    Jak również zastanawia mnie, czy jest jakieś utarte złożenie w naszym języku odpowiadające dodawaniu do herbaty dodatkowych składników np. doprawić herbatę?
    Bardzo dziękuję za rozwianie moich wątpliwości
    Pozdrawiam
    Agnieszka Mylka
  • udolny i nieudolny

    24.01.2013
    24.01.2013

    Moje uszanowanie!

    Chciałem zapytać o przymiotnik nieudolny. Jaki jest jego antonim? Nasuwa mi się udolny, ale czy kiedykolwiek istniało takie słowo? Jeśli tak, to w jakich okolicznościach wyszło z użycia?

    Pozdrawiam

  • udzielić patronatu?
    3.02.2010
    3.02.2010
    Dzień dobry!
    Czy poprawna jest kolokacja udzielić patronatu? W Słowniku poprawnej polszczyzny i w Uniwersalnym słowniku języka polskiego mowa jest wyłącznie o obejmowaniu patronatu nad czymś, podczas gdy wyżej wspomniane wyrażenie jest stosowane nader często.
    Dziękuję serdecznie i pozdrawiam.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego