-
wpaść w niemiecką dziurkę
20.10.202320.10.2023W gwarze chełmińskiej występuje frazeologizm „wpaść w niemiecką dziurkę”, czyli 'zakrztusić się, udławić się'. Czy wiadomo, jaka jest jego geneza?
-
a co za tym idzie16.05.200816.05.2008Czy po wyrażeniu a co za tym idzie nigdy nie stawia się przecinka? Czy należałoby go postawić, gdyby po a co za tym idzie wystąpił np. zaimek względny który lub spójnik że?
-
Andrzeje, Janki, Stasie czy tylko: Andrzejowie, Stasiowie, Jankowie?10.10.201710.10.2017Szanowna Poradnio,
trudno mi się zgodzić, że formy liczby mnogiej imion męskich – Janki, Andrzeje, Stasie itd. – są błędne, kolokwialnie czy gorsze. Nie chce ich dopuścić Wielki słownik ortograficzny PWN przy żadnym z imion, podając wszędzie tylko końcówkę -owie. Uważam tę pierwszą za neutralną, a przy mniejszych pociechach nawet za lepszą. Ta druga forma brzmi wręcz pretensjonalnie, a jednak obowiązuje niepodzielnie nawet przy zdrobnieniach – Jasiowie, Kubusiowie…!
Z poważaniem
Aleksander Durkiewicz
-
Archaizmy typu k’woli, k’niej w dawnych tekstach.
27.07.202127.07.2021Szanowna Poradnio,
w starszych tekstach często pojawia się forma „k z apostrofem”, np.
„Tobie k’woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi, Tobie k’woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi,” albo „Z majestatu Trójcy Świętej, Tak sprawował poselstwo k’niej:”. Jaką funkcję pełniła ta forma i dlaczego zniknęła? Wydaje mi się, że była ona dość wygodna, bo skracała nieco wypowiedzi i dziwi mnie nieco, że zniknęła.
Z poważaniem,
-
autoklawowalny27.05.201127.05.2011Czy słowo autoklawowalny może być stosowane w języku polskim (ang. autoclavable)? Określa przedmiot, który może być sterylizowany w autoklawie. Funkcjonuje powszechnie w języku laboratoryjnym, medycznym, biologicznym i pokrewnych. Podobne słowa, budzące wątpliwości: sterylizowalny i autoklawować. Koleżanka, która jest chemikiem (chemicy nie używają autoklawów), spiera się ze mną od dłuższego czasu. Oboje tłumaczymy zawodowo. Jakie warunki słowo musi spełniać, aby zostać wprowadzone do słownika?
-
A więc…7.01.20077.01.2007Dzień dobry.
Wiele się mówi, że zaczynanie zdania od a więc jest niepoprawne. Ale co kompetentniejsze osoby twierdzą, że jest poprawne, o ile używane w mowie potocznej. Jak jest naprawdę?
-
bedłka i betka
11.12.200811.12.20083-tomowy SJP PWN-u (dodatek do Wyborczej na CD) nie zawiera słowa betka, a w haśle bedłka podaje m.in. „fraz. pot. To dla mnie bedłka «coś nie sprawia komuś trudności (…)»”. Inaczej jest w https://sjp.pwn.pl/ oraz Uniwersalnym SJP pod red. S. Dubisza, gdzie betka i bedłka to dwa rozłączne hasła, gdzie po bedłce w roli betki ślad zaginął. Czy znaczy to, że bedłka jednorazowo tylko została pomylona z betką i we wskazanym słowniku jest błąd?
-
biernik czy dopełniacz?7.03.20057.03.2005Witam.
Pytanie dotyczy odwiecznej wojny między dopełniaczem a biernikiem. Nakręcać zegarek – jasne. Nie nakręcać zegarka – jasne. A którego z przypadków powinniśmy użyć w wariancie następującym: „Nie ma potrzeby nakręcać zegarek” czy też „Nie ma potrzeby nakręcać zegarka”?
Ukłony i pozdrowienia. -
Bruno7.05.20137.05.2013Szanowni Państwo, jak należy odmieniać imię Bruno, jeśli nosi je obcokrajowiec (np. amerykańska gwiazda muzyki popowej, Bruno Mars). Dziennikarze radiowi pozostawiają to imię często w postaci nieodmienionej: najnowsza płyta Bruno Marsa. Moim zdaniem imię to powinno się odmieniać. Tylko jak? Czy należy poddać je polskim regułom fleksyjnym: Brunona, Brunonem, Brunonie? Czy nie brzmi to jednak trochę pretensjonalnie? Z drugiej strony forma Bruna jest chyba jeszcze gorsza.
-
Cienka czerwona linia 28.12.201628.12.2016Interesuje mnie znaczenie coraz częściej (i moim zdaniem błędnie) stosowanego idiomu cienka czerwona linia. Obserwuję jego nagminne używanie z czasownikiem przekraczać, co jest zrozumiałe bez czerwonej: przekraczać cienką linię oznacza coś na kształt kropli, która przelewa czarę/przepełnia kielich. Wg mnie cienka czerwona linia to ostatni bastion oporu, ostatnia barykada – wiązać się powinna z heroizmem skutecznego trwania na posterunku.