gorsze
  • wpaść w niemiecką dziurkę

    20.10.2023
    20.10.2023

    W gwarze chełmińskiej występuje frazeologizm „wpaść w niemiecką dziurkę”, czyli 'zakrztusić się, udławić się'. Czy wiadomo, jaka jest jego geneza?

  • a co za tym idzie
    16.05.2008
    16.05.2008
    Czy po wyrażeniu a co za tym idzie nigdy nie stawia się przecinka? Czy należałoby go postawić, gdyby po a co za tym idzie wystąpił np. zaimek względny który lub spójnik że?
  • Andrzeje, Janki, Stasie czy tylko: Andrzejowie, Stasiowie, Jankowie?
    10.10.2017
    10.10.2017
    Szanowna Poradnio,
    trudno mi się zgodzić, że formy liczby mnogiej imion męskich – Janki, Andrzeje, Stasie itd. – są błędne, kolokwialnie czy gorsze. Nie chce ich dopuścić Wielki słownik ortograficzny PWN przy żadnym z imion, podając wszędzie tylko końcówkę -owie. Uważam tę pierwszą za neutralną, a przy mniejszych pociechach nawet za lepszą. Ta druga forma brzmi wręcz pretensjonalnie, a jednak obowiązuje niepodzielnie nawet przy zdrobnieniach – Jasiowie, Kubusiowie…!

    Z poważaniem
    Aleksander Durkiewicz
  • Archaizmy typu k’woli, k’niej w dawnych tekstach.

    27.07.2021
    27.07.2021

    Szanowna Poradnio,

    w starszych tekstach często pojawia się forma „k z apostrofem”, np.

    „Tobie k’woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi, Tobie k’woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi,” albo „Z majestatu Trójcy Świętej, Tak sprawował poselstwo k’niej:”. Jaką funkcję pełniła ta forma i dlaczego zniknęła? Wydaje mi się, że była ona dość wygodna, bo skracała nieco wypowiedzi i dziwi mnie nieco, że zniknęła.


    Z poważaniem,

  • autoklawowalny
    27.05.2011
    27.05.2011
    Czy słowo autoklawowalny może być stosowane w języku polskim (ang. autoclavable)? Określa przedmiot, który może być sterylizowany w autoklawie. Funkcjonuje powszechnie w języku laboratoryjnym, medycznym, biologicznym i pokrewnych. Podobne słowa, budzące wątpliwości: sterylizowalny i autoklawować. Koleżanka, która jest chemikiem (chemicy nie używają autoklawów), spiera się ze mną od dłuższego czasu. Oboje tłumaczymy zawodowo. Jakie warunki słowo musi spełniać, aby zostać wprowadzone do słownika?
  • A więc…
    7.01.2007
    7.01.2007
    Dzień dobry.
    Wiele się mówi, że zaczynanie zdania od a więc jest niepoprawne. Ale co kompetentniejsze osoby twierdzą, że jest poprawne, o ile używane w mowie potocznej. Jak jest naprawdę?
  • bedłka i betka

    11.12.2008
    11.12.2008

    3-tomowy SJP PWN-u (dodatek do Wyborczej na CD) nie zawiera słowa betka, a w haśle bedłka podaje m.in. „fraz. pot. To dla mnie bedłka «coś nie sprawia komuś trudności (…)»”. Inaczej jest w https://sjp.pwn.pl/ oraz Uniwersalnym SJP pod red. S. Dubisza, gdzie betka i bedłka to dwa rozłączne hasła, gdzie po bedłce w roli betki ślad zaginął. Czy znaczy to, że bedłka jednorazowo tylko została pomylona z betką i we wskazanym słowniku jest błąd?

  • biernik czy dopełniacz?
    7.03.2005
    7.03.2005
    Witam.
    Pytanie dotyczy odwiecznej wojny między dopełniaczem a biernikiem. Nakręcać zegarek – jasne. Nie nakręcać zegarka – jasne. A którego z przypadków powinniśmy użyć w wariancie następującym: „Nie ma potrzeby nakręcać zegarek” czy też „Nie ma potrzeby nakręcać zegarka”?
    Ukłony i pozdrowienia.
  • Bruno
    7.05.2013
    7.05.2013
    Szanowni Państwo, jak należy odmieniać imię Bruno, jeśli nosi je obcokrajowiec (np. amerykańska gwiazda muzyki popowej, Bruno Mars). Dziennikarze radiowi pozostawiają to imię często w postaci nieodmienionej: najnowsza płyta Bruno Marsa. Moim zdaniem imię to powinno się odmieniać. Tylko jak? Czy należy poddać je polskim regułom fleksyjnym: Brunona, Brunonem, Brunonie? Czy nie brzmi to jednak trochę pretensjonalnie? Z drugiej strony forma Bruna jest chyba jeszcze gorsza.
  • Cienka czerwona linia
    28.12.2016
    28.12.2016
    Interesuje mnie znaczenie coraz częściej (i moim zdaniem błędnie) stosowanego idiomu cienka czerwona linia. Obserwuję jego nagminne używanie z czasownikiem przekraczać, co jest zrozumiałe bez czerwonej: przekraczać cienką linię oznacza coś na kształt kropli, która przelewa czarę/przepełnia kielich. Wg mnie cienka czerwona linia to ostatni bastion oporu, ostatnia barykada – wiązać się powinna z heroizmem skutecznego trwania na posterunku.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego