Szanowni Państwo!
Problem znany i poruszany, ale dla mnie wciąż nurtujący. Nazwy większych miast wchodzą w związek rządu, dlatego mówimy: Urząd Miasta Warszawy, Gorzowa itd. Dlaczego więc spotykam się z określeniami Urząd Miasta Zielona Góra, Prezydent Miasta Zielona Góra??(Miasto to porównywalne jest do Gorzowa pod względem liczby ludności). Czy przyjąć obiegową konstrukcję ze składnią rządu i wziąć pod uwagę fakt, że w tym mieście jest częściej stosowana, a więc bardziej zalecana??

Na górę wjeżdża samochód, okrążając ją, więc góra jest jaka? – objeżdżana.
Na tę samą górę wchodzą turyści, więc w tym wypadku góra jest jaka? – obchodzona? To nie jest poprawna odpowiedź (uczniowie III kl. LO właśnie tak jednogłośnie odrzeki).
Proszę o udzielenie prawidłowej odpowiedzi.

W dobie pandemii spotykamy każdego dnia informacje o pikowaniu zachorowań czy też pikach. W WSJP pikowanie (oprócz znaczeń krawieckiego i rolniczego) to gwałtowne nurkowanie samolotu. A pik to kolor w kartach. W języku rosyjskim pik to szczyt, najwyższy szczytem w ZSRR był Pik Komunizma (obecnie ta góra w Tadżykistanie nazywa się inaczej). Czy więc mamy do czynienia z pikowaniem zakażeń, czy ze wzrostami?

Elżbieta S.

Szanowni Państwo,
czy niepoprawne jest wyrażenie podciągnąć się w górę? Niektórzy twierdzą, że skoro w znaczeniu słowa podciągnąć się zawarty jest fakt, że podciągamy się w górę, a nie w dół, łączenie wyrazu podciągać się z wyrażeniem w górę jest niepotrzebnym powtórzeniem tej samej treści. Czy faktycznie nie należy łączyć czasownika podciągać się z wyrażeniem w górę?

Z poważaniem
Anna Pachocka

Szanowni Państwo,
w moich stronach (Ziemie Odzyskane, a więc tygiel językowy) funkcjonuje quasi-przekleństwo kurtyna w górę, akcentowane nietypowo (brzmi nieco jak „kurtynawgóre” lub „kurty-nawgóre”, na końcu jest [e], nigdy [ę]). Interesuje mnie etymologia tego eufemizmu, pytani o nią krajanie nie znali odpowiedzi. Czy gdybym chciał użyć tego zwrotu w utworze literackim, powinienem go zapisać jako kurtyna w górę, czy może jakoś zaznaczyć ową specyficzną wymowę?

Z wyrazami szacunku
Kamil

Szanowna Poradnio,
czy w zdaniach z wyliczeniami dopuszczalne jest orzeczenie w liczbie pojedynczej? Czy tłumaczenia potocznych nazw geograficznych (np. ściana śmierci na Eigerze) należy pisać małymi czy dużymi literami? Po niemiecku oczywiście wszystko jest od dużej.
Dziękuję i pozdrawiam
D.

Dzień dobry! Mam wątpliwości w kwestii hal. Otóż co zrobić, kiedy obok siebie pojawiają się np. Hala Lipowska i hala Rysianka (trasa: Hala Lipowska – hala Rysianka)? W przewodnikach (na mapach, pieczątkach itp.) mamy zapis dużymi literami. Myślę, że ta kwestia budzi nie tylko moje wątpliwości. W Poradni PWN znalazłam taką odpowiedź prof. Bańki (dotyczącą pisowni nazw tatrzańskich): „Zasady ortografii pozwalają we wszystkich wymienionych nazwach używać małej litery, tzn. pisać hala, wąwóz, dolina, traktując te wyrazy jako określenia gatunkowe. Zwyczaj językowy może być jednak inny i jeśli jest poparty autorytetem znaczących lub odpowiednio licznych publikacji, to należy mu dać pierwszeństwo” (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-tatrzanskie;14842.html). Czy zatem błędem będzie pójście za wieloletnią tradycją wydawnictw górskich (oraz autorytetami takimi jak choćby Władysław Krygowski) i napisanie Hala Rysianka? Tym bardziej, że w praktyce ten drugi człon jest odmieniany: Byłem na Hali Rysiance. Kwestia 2: przełęcz. Oczywiście, przełęcz Krowiarki, ale Przełęcz Salmopolska; a co z PRZEŁĘCZĄ pod Tarnicą? Analogicznie do Przełęczy pod Chłopkiem słownik każe pisać Przełęcz pod Tarnicą. Czyli traktujemy to jako nazwę własną, a nie jako lokalizację (przełęcz bez nazwy, znajdująca się pod Tarnicą)? Czy w takim razie napiszemy również Przełęcz między Szczelińcami?

Z poważaniem BT

Dzień dobry,

wg internetowego Słownika gramatycznego języka polskiego dopełniacz słowa „Chełm” w znaczeniu ‘miasto w województwie lubelskim’ brzmi „Chełma”, a jako dzielnica Gdańska ma formę „Chełmu”, choć jak można przeczytać w poradzie o tytule „Chełm gdański”, nie jest to takie jednoznaczne. Wg tej porady, nazwy wsi, przysiółków, osad i dzielnic mogą mieć w dopełniaczu końcówkę -a albo -u. A jaką formę ma dopełniacz, jeśli chodzi o „Chełm” w znaczeniu: 1) mezoregion stanowiący część Wyżyny Śląskiej; 2) jezioro w województwie zachodniopomorskim w gminie Łobez; 3) góry w województwie małopolskim (w Beskidzie Niskim, Beskidzie Wyspowym, Beskidzie Makowskim)?

Szanowni Państwo,
pracuję nad podręcznikiem geografii przeznaczonym dla uczniów szkół gimnazjalnych. Chciałabym zapytać:
a) Czy w tego typu publikacji dopuszczalne jest używanie skrótów, takich jak USA? Czy mogę napisać Stany Zjednoczone zamiast Stany Zjednoczone Ameryki (forma zalecana przez recenzenta wcześniejszych podręczników)?
b) Czy można powiedzieć: góra o wysokości 189 m n.p.m. lub góra ma wysokość 188 m n.p.m.?
Z wyrazami szacunku i pozdrowieniami
Ola Pryczkowska

Szanowni Państwo,
mam pytanie o odmianę kilku nazw: Sierra Morena, Cuenca i Brescia. W słowniku widnieje Sierra Nevada jako nieodmienna, więc analogicznie nie powinno się odmieniać Sierra Morena, w tekstach znajduję jednak odmieniany drugi człon (do Sierra Moreny, o Sierra Morenie itp.). Z drugiej strony, powinno się odmieniać nazwy zakończone na -a, bo mamy wzorce odmiany. A więc „Jadę do Cuenki i do Brescii”?
Z góry dziękuję za odpowiedź.