ilość
  • pół Asyryjczyk, pół Katalończyk
    7.09.2008
    7.09.2008
    Jaka jest prawidłowa pisownia: pół-Asyryjczyk, pół-Katalończyk czy też pół Asyryjczyk, pół Katalończyk? Wyrażenie powyższe zostało użyte w ubiegłorocznym dyktandzie internetowym. Do tej pory byłam pewna, że obowiązuje w takim przypadku pisownia bez dywizu, ponieważ w dyktandzie ogólnopolskim z roku 2001 autorstwa prof. B. Dunaja podobne wyrażenie jest napisane tak: pół Polak, pół Irlandczyk. Czy możliwa jest pomyłka w dyktandzie internetowym? Proszę o pomoc.
  • przelać się – przelewać się

    23.06.2023
    23.06.2023

    Szanowni Państwo,

    w słowniku na stronie, pod hasłem „przelać się — przelewać się”, oprócz znaczeń dotyczących cieczy, jedno dotyczy naczynia, a brzmi: «zostać nadmiernie wypełnionym płynem». Domyślam się, że odnosi się ono na przykład do takiego użycia: "[naczynie] przelewa się". Chciałbym zapytać, jak poprawnie do tej konstrukcji dodać dopełnienie? Naczynie przelewa się...:

    – wodą

    – od wody

    – z wody

    Które z nich jest/są poprawne bądź czy jest jakieś inne?

    Dodam, że naturalnie zdaję sobie sprawę o możliwości rozwinięcia wspomnianej konstrukcji (tudzież uzupełnienia jej o docelowe dopełnienie) w ten sposób: "naczynie wody przelewa się" / "naczynie z wodą przelewa się".

  • przełamać smak

    14.01.2024
    14.01.2024

    Dzień dobry,

    co znaczy zwrot „przełamać smak”?

  • przepajać, dopajać noworodka

    12.01.2023
    12.01.2023

    Dzień dobry,

    zastanawia mnie użycie słowa „przepajać” w kontekście podawania wody niemowlęciu. Naturalnym wydawałoby mi się mówienie o „pojeniu”, ewentualnie „dopajaniu”, ale skąd w powszechnym użyciu akurat „przepajanie”? Dla mnie brzmi to jak podawanie nadmiaru płynu (analogicznie do „przekarmiania”), a jednak spotkałam się z „przepajaniem” nie tylko na forach i blogach, ale również w artykułach przeznaczonych dla młodych rodziców.

  • przesłona czy przysłona?
    25.06.2007
    25.06.2007
    Przesłona czy przysłona? Chciałbym się dowiedzieć, która forma jest poprawna, jeśli chodzi o część urządzenia optycznego w postaci regulowanego otworu na drodze strumienia światła, stosowanego w aparatach fotograficznych?
  • Przyimek koło oraz przysłówki mile – miło

    11.01.2024
    11.01.2024

    Witam, czy można powiedzieć, że coś odbędzie się koło godziny 13, czy jedyną poprawną formą jest około. I drugie pytanie, czy można powiedzieć, że coś jest miło widziane, czy tylko mile widziane?

    Pozdrawiam

  • rozcieńczalność i rozpuszczalność

    30.04.2024
    30.04.2024

    Dzień dobry!

    Czy rozcieńczalność to synonim rozpuszczalności? W Państwa słowniku jest tylko hasło bez żadnego komentarza. Intuicja mówi mi, że to jednak nie są synonimy, ale chciałbym się upewnić.

    Z poważaniem

    Zbigniew Pyciński

  • Rozszczelnić, rozszczelniać
    31.05.2017
    31.05.2017
    Drukowane słowniki PWN (w tym WSO) nie zawierają haseł rozszczelnić i rozszczelniać. Czasowniki te nie występują także w udostępnionej części Korpusu, co jest dziwne, skoro są dość powszechne w internecie i w mowie.

    Nowsze okna pozwalają zwykle na 4 pozycje: otwarte, zamknięte, uchylone i rozszczelnione. Czy tę ostatnią pozycję można nazwać jakoś inaczej?

  • Sauté
    13.02.2018
    13.02.2018
    Szanowni Państwo,
    zainteresowało mnie ostatnio użycie w języku polskim słowa sauté. Intuicyjnie rozumiałem je jako znaczące ‘bez dodatków’, ‘samo’. Zapytałem też kilkoro znajomych i ich definicje były zbliżone.
    Słowniki zdają się jednak sugerować zupełnie inne znaczenie, a obserwowany brak dodatków wydaje się być tylko efektem ubocznym metody przyrządzania potrawy. Czy użycie tego słowa poza kulinariami, w powyższym rozumieniu, jest błędem językowym czy może być np. uzasadnioną metaforą?
  • Schemat składniowy czasownika kupować

    10.10.2022
    10.10.2022

    Dzień dobry!

    Jak poprawnie powiedzieć: Czy nie powinniśmy kupić jakiegoś chleba? Czy – Czy nie powinniśmy kupić jakiś chleb? Kiedy używać biernika, a kiedy dopełniacza w połączeniu z czasownikiem „kupić”?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego