słownik-poprawnej-polszczyzny
  • Przymiotniki złożone czy zestawienia?
    23.05.2016
    23.05.2016
    Szanowna Redakcjo,
    jak powinnam zapisać połączenia: nisko toksyczne czy niskotoksyczne skażenie, podobnie średnio toksyczne, nisko wykwalifikowany, niskopłatny pracownik, wysoko oprocentowany, nisko płatna praca?

    Dziękuję i pozdrawiam
    Kasia C. (czy Cz. byłoby błędem?)
  • przymiotnik od eutanazja
    5.06.2003
    5.06.2003
    Dzień dobry!
    Jaka jest poprawna forma przymiotnika utworzonego od rzeczownika eutanazja: eutanatyczny (np. zabieg) czy eutanazyjny? SPP milczy na ten temat.
  • przymiotnik od Plymouth
    16.05.2011
    16.05.2011
    Szanowni Państwo,
    czy od angielskich nazw miejscowości kończących się na -outh, np. Plymouth, można utworzyć przymiotnik kończący się na -cki, np. plymoucki? Jeśli nie, to czy można to uczynić w jakikolwiek poprawny sposób, czy też nazwy te nie nadają się do „uprzymiotnikowienia” w polszczyźnie?
    Będę wdzięczny za odpowiedź.
    Ukłony
    Maciej Płaza
  • pytać i zapytać
    29.11.2010
    29.11.2010
    Witam.
    Mam następujące pytanie. Jeśli opowiadam komuś, że zadałem pytanie jakiejś kobiecie, to mówię, że „Zapytałem panią Magdę” czy że „Zapytałem pani Magdy”?
  • Raz jeszcze o skrótach specjalistycznych
    31.07.2017
    31.07.2017
    Dzień dobry,
    dziękując za Pańską – niezwykle budującą – odpowiedź (poniżej↓),
    w związku z interpretacją:
    https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Rok-do-roku-w-raportach-finansowych;17065.html
    proszę Pana (lub oddelegowaną przez Pana osobę) o ustosunkowanie się do poniższych kwestii.
    Odpowiadam (jako ekonomistka z wykształcenia i filolożka z zamiłowania, co niezwykle utrudnia mi wykonywanie pracy zawodowej) za korektę różnego rodzaju dokumentacji, w tym za ostateczną cenzurę okresowych raportów giełdowych (które udostępniane są do publicznej wiadomości, czyli na wielu portalach internetowych).
    Ww. interpretacja – nader liberalna w moim odczuciu – rozpowszechnia mylny pogląd ekonomistów nieposiadających żadnego zaplecza językowego: cokolwiek napiszemy, a jest to w miarę zrozumiałe, może być stosowane (z takich tez tworzy się przeświadczenie o poprawności nagminnego zapisu „2017r.” lub „2017r”).
    Poniżej przedstawiam moje wątpliwości.
    1) Przywołany w przykładzie wskaźnik C/Z (cena na zysk) nie jest skrótem i trudno raczej rozpatrywać go w kategoriach ortografii. Jest to działanie matematyczne, w którym cenę jednej akcji dzielimy na zysk pozyskany z tej akcji (wynik równania wyraża zatem stopień opłacalności inwestycji w ów papier wartościowy). C oraz Z (ang. P i E) nie są wówczas skrótami, a symbolami (tak jak w fizyce: W – praca, R – opór elektryczny). Zatem o żadnej niepoprawności językowej (czy dopuszczaniu/niedopuszczaniu pisowni z kropkami i ukośnikiem) nie może być – moim zdaniem – mowy.
    2) Przytoczony kazus zapisu obr/s dotyczy zaś jednostki miary, a tam występują uniwersalne zasady (bez kropki): m, s, kg (taki też status nadano obr – w wersji angielskiej r).
    3) Jednakże nie mogę się zgodzić z wykładnią dla powszechnie stosowanego zapisu r/r lub (a chyba nigdy się z takim zapisem nie spotkałam) k/k. To nie są ani symbole, ani jednostki miary. Zapis r./r. po pewnej frazie oznacza działanie matematyczne, w którym porównano dany parametr (np. C – cena) z 2015 roku (r.) z tym samym parametrem w 2016 roku (r.). Czyli w skrócie „cena chleba wzrosła o 20% r./r.” (jeśli chodzi o kwartał, to przychylam się raczej do zapisu kw./kw., a już q/q na pewno nie wzbudza wątpliwości, bo jest i angielski, i bez kropki (o którą się niniejszym awanturuję): – )).
    4) Moim zdaniem zaproponowane przez Państwa skróty typu rdr. są optimum niewzbudzającym wątpliwości (bez dyskusji: – )). Jednak poprawnym zapisem jest r./r., a ze względu na rozpowszechnienie formy r/r może być ona po prostu tolerowana.
    Z góry dziękuję za odpowiedź. Przepraszam, jeśli opisałam sprawę zbyt zawile. Chętnie kwestię moich dylematów doprecyzuję
    Pozdrawiam
    Agnieszka
  • regularna wojna
    18.05.2010
    18.05.2010
    Szanowni Państwo!
    Ostatnio w mediach często pojawia się sformułowanie regularna wojna w znaczeniu prawdziwej wojny (w odróżenieniu od pojedynczych aktów agresji). Czy to jest poprawne określenie? Mam wrażenie, że to kalka z angielskiego. Ja wojnę określiłbym jako regularną, gdyby miała miejsce dokładnie co tydzień…
  • reseller
    8.10.2010
    8.10.2010
    Szanowni Państwo!
    Jaka jest poprawna pisownia wyrazu reseller (przez jedno czy dwa l)? Przejrzałam pytania i odpowiedzi dostępne w poradni i znalazłam kilka podobnych problemów. Wysnułam z nich wniosek (nie wiem, czy słuszny), że jeśli wyraz został spolszczony, to nie podwajamy liter (np. dysypatywny). Jeśli nie został (np. grillowanie), zachowujemy pisownię zbliżoną do oryginału. Jaką zasadą należy się kierować w przypadku resellera?
    Z poważaniem
    Barbara Kubicka
  • robić różnicę
    18.03.2010
    18.03.2010
    Szanowni Państwo,
    chciałem zapytać o robienie różnicy; do tej pory wydawało mi się, że jest to najzwyklejsza kalka językowa (ang. to make a difference), ale zainspirowany ogromną popularnością tego wyrażenia zajrzałem do słownika (USJP) i ze zdziwieniem odkryłem, że jest to uznany związek frazeologiczny. Czy robić różnicę jest wyrażeniem poprawnym stosunkowo od niedawna, czy też może to ja zawsze byłem nadgorliwym tropicielem kalek?
    Z wyrazami szacunku,
    Stanisław
  • rodzaj i liczba skrótowców
    15.01.2010
    15.01.2010
    Witam,
    proszę o wyjaśnienie, w jakim rodzaju są skróty nazw instytucji, partii itp., a więc jak odmieniać: „PO miała do wyboru” (czy „…miał do wyboru”), „PiS zdecydowało się na…” (czy „..zdecydował się na…”)?
    Dziękuję i pozdrawiam
  • rodzime nazwiska męskie na -o
    16.02.2005
    16.02.2005
    W punkcie IX.64, dot. odmiany i pisowni nazwisk męskich, znalazłam zapis: „ułatwieniem dla piszących może być możliwość nieodmieniania niektórych nazwisk, dopuszczalna, gdy nazwisko zostanie poprzedzone imieniem (…). Możliwość taka dotyczy głównie nazwisk zakończonych na -e, -o oraz akcentowanych na ostatniej sylabie”. Czy w przypadku nazwiska Wcisło można skorzystać z tego ułatwienia (odmiana daje trudne do wymówienia i śmieszne formy)? Proszę o podanie innych przykładów (Lato, Ziobro itp.).
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego