z mocy
  • czy…, czy…

    8.03.2024
    8.03.2024

    Szanowni Państwo,

    WSO w zasadzie 90.E.2 podaje przykład zdania: „Ćwiczył zawsze, czy był zdrowy, czy chory” (z przecinkiem przed powtórzonym spójnikiem). Jednocześnie w tym samym punkcie zastrzega, że tam, gdzie powtórzone „czy” ma znaczenie spójnikowe i da się zamienić na „lub”, przecinka nie stawiamy. I podaje ten sam przykład: „Ćwiczył zawsze, czy był zdrowy czy chory”. Zdania nie mają szerszego kontekstu, różnią się wyłącznie użyciem przecinka. Czy jest to błąd, czy też da się zinterpretować je inaczej w obu przypadkach? W takim razie jak? Czy przeciętny użytkownik języka będzie potrafił z pomocą słownika rozstrzygnąć, kiedy w podobnej sytuacji postawić przecinek?

    Z wyrazami szacunku,

    MB

  • Deptam czy depczę?

    4.06.2020
    4.06.2020

    Chodzi o formy typu deptam. W 2005 r. p. Artur Czesak napisał, że „warto by dokonać analizy nasuwających wątpliwości czasowników i być może normę zliberalizować” https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Plukasz-Plucze;6414.html.

    Minęło 15 lat. Czy coś się w tym temacie dzieje? Czy ktoś analizuje, liberalizuje? W jakim trybie i kiedy takie decyzje normatywne są podejmowane?

    Od czterech lat deptam jest w Wiktionary https://pl.wiktionary.org/wiki/depta%C4%87 i w Słowniku gramatycznym języka polskiego http://sgjp.pl/leksemy/#255636

  • Fakultatywny przecinek

    15.02.2021
    15.02.2021

    Od dłuższego czas zastanawiam się, jak to jest z przecinkiem przed że w zdaniach złożonych. Jako przykład:

    "Czy wiedziałeś, że choćbyś starał się z całych sił, nigdy nie osiągniesz najlepszego wyniku?"

    Czy to "że" nie odnosi się do 3. zdania? Czy "choćbyś starał się z całych sił" nie trzeba lub można potraktować jako wtrącenie?

    "Czy wiedziałeś, że - choćbyś starał się z całych sił - nigdy nie osiągniesz najlepszego wyniku?"

    Można czy nie można? Jeśli tak, to można czy trzeba?

  • Fortuna 1. Liga

    7.06.2021
    7.06.2021

    Szanowni Państwo

    Mam pytanie związane z odmianą nazwy rozgrywek Fortuna 1 liga. Otóż, FORTUNA Online Zakłady Bukmacherskie i Polski Związek Piłki Nożnej przedłużyły współpracę z Pierwszą Ligą Piłkarską. Na mocy podpisanej umowy, rozgrywki będą nosiły nazwę Fortuna 1 Liga. Jak odmieniać nazwę tych rozgrywek? Sami zainteresowani odmieniają tylko dwa ostatnie człony, czyli Fortuna 1 ligi, Fortuna 1 ligą itp.? Czy jest to poprawne?


    Dziękuję.
    Z poważaniem
    Monika M.

  • Francisco Franco, czy odmieniać?
    25.06.2007
    25.06.2007
    Drodzy Państwo,
    w jednym słowniku znalazłem zapis „Francisco Franco ndm”. Czy nie powinno być jednak tak, że imię odmieniamy zawsze, a nazwisko fakultatywnie (w tym wypadku zwyczajowo nie)? A zatem: D. Francisca Franco, C. Franciscowi Franco…, N. Franciskiem Franco. Zaglądałem do słownika PWN-u, ale widnieje w nim tylko forma generał Franco (bez imienia).
    Dziękuję.
  • Ingerencje w tekst cytatu

    11.02.2023
    11.02.2023

    Dzień dobry,

    czy, cytując, można zmienić podmiot z pierwszej na trzecią osobę?

    „Kiedy [...] gościł w radiu [...], przyznał, że „czasami nie rozumiał, co robi Opatrzność..."". Oczywiście Kardynał powiedział: „czasami nie rozumiałem...” – czy jednak jest dopuszczalne: „„czasami nie rozumiał…””, czy też, jest to parafraza i stąd trzeba zrezygnować z cudzysłowu?

    Gdyby pozbawić to zdanie cudzysłowu straciłoby ono ze swej mocy – nie bylibyśmy bowiem pewni, czy owa parafraza jest dosłowna.

  • Interpunkcja zwrotów adresatywnych oraz pożegnalnych

    27.11.2021
    28.07.2017

    Szanowni Państwo,

    jak należy stawiać przecinki w mailach? Która forma maila jest poprawna?


    1.

    Pani Kasiu,

    piszę do Pani (…)

    Pozdrawiam,

    Janina


    2.

    Pani Kasiu

    Piszę do Pani (…)

    Pozdrawiam

    Janina


    3.

    Pani Kasiu,

    piszę do Pani (…)

    Pozdrawiam

    Janina



    Pozdrawiam

    Janina

  • Jeszcze o funkcjonalizacji i funkcjonalizowaniu
    4.02.2019
    4.02.2019
    Szanowni Państwo,
    co do słowa sfunkcjonalizowany: w sensie użytym w zapytaniu: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Sfunkcjonalizowany;19138.html pochodzi ono z języka specjalistycznego, a właściwie żargonu chemików organików i nie ma nic wspólnego z funkcjonalnością. Funkcjonalizacja to dołączenie tzw. grupy funkcyjnej zmieniającej właściwości np. materiału czy związku chemicznego, a takie nietypowe utworzenie słowa wynika z ang. functionalization, zaś grupa funkcyjna w tym języku to functional group. Grupa funkcyjna zresztą nazywana jest w żargonie funkcją.
    Łukasz
  • krucyfiks

    22.09.2022
    31.07.2002

    Witam.

    Jakie jest pochodzenie słowa krucyfiks? Czy góralskie krucafuks (może kruca fuks) jest z tym słowem związane? Dziękuję.

    Ryszard

  • Kto ma jaką władzę?
    23.03.2001
    23.03.2001
    Szanowny Panie Profesorze,
    1) Jak należy pisać skrót od określenia „spółka akcyjna": S.A. (z kropkami) czy: SA, jak inne skróty (PKP, PZU, PKO itp.). Nowy Kodeks spółek handlowych w odniesieniu do spółki akcyjnej w art. 305 stanowi: par. 1: „Firma spółki może być obrana dowolnie; powinna zawierać dodatkowe oznaczenie: spółka akcyjna. Par. 2: „Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu S.A.” Zatem Sejm dopuszcza używanie skrótu z kropkami, a co na to językoznawcy?
    2) Dlaczego w nazwie wydawnictwa Dziennik Ustaw skrót wyrazu numer jest pisany wielką literą: Nr (podobnie, podając miejsce opublikowania przepisu prawnego, powszechnie podaje się: „Dz.U. Nr …”). Czy nie jest to germanizm?
    3) Jaka jest moc obowiązująca norm językowych i kto je ustala? Czy jest możliwe, aby w języku pewnej grupy zawodowej obowiązywały inne normy, niż powszechnie przyjęte (np. S.A., Dz.U. Nr w języku prawniczym)? Czy Sejm może ustanawiać normy językowe w drodze ustaw?
    Będę wdzięczny za odpowiedź. Pozdrawiam.
    Kazimierz Kucharski
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego