składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • przegrać – do kogoś czy z kimś?
    1.07.2002
    1.07.2002
    Witam.
    Jak wytłumaczyć różnicę w wyrażeniach przegrać do kogoś pieniądze, a przegrać z kimś pieniądze?
    Pozdrawiam:
    Ryszard
  • z zagranicy i zza granicy
    1.07.2002
    1.07.2002
    Dzień dobry. Chciałbym zapytać o kwestię dot. wyrazów granica i zagranica. Słowniki podają, że słowo granica oznacza linię graniczną, a zagranica obce kraje, co jest to dla mnie w pełni zrozumiałe. Mówi się: „Jadę za granicę”, ale „Wracam z zagranicy”. Forma „Wracam zza granicy” (zza linii granicznej) jest uważana za niepoprawną dla określenia powrotu z obcego kraju.
    Moje pytanie brzmi: dlaczego? Skoro dla określenia wyjazdu do obcego kraju używa się zwrotu jechać za granicę, czyli, zgodnie z definicją, za linię graniczną, to konsekwentnie, dla określenia powrotu, poprawne powinno być też sformułowanie wracam zza granicy.
    Serdecznie pozdrawiam,
    Michał Rogala z Łodzi
  • używać
    24.06.2002
    24.06.2002
    Które z poniższych zdań jest poprawne?
    1. W rezultacie wyrządzono szkodę przedsiębiorcy wcześniej używającemu taki znak towarowy.
    2. …. wcześniej używającemu takiego znaku towarowego.
  • zwyciężyć kogoś, ale wygrać z kimś
    24.06.2002
    24.06.2002
    Dzień dobry,
    Czy czasownik zwyciężać łączy się jedynie z biernikiem: zwyciężać kogo, co, czy można też zwyciężyć z kimś? Czy tylko wygrać z kimś? Zwyciężyć z Ameryką, zwycięzyć Amerykę – a może obie formy są poprawne? Dziękuję.
  • infolinia
    24.06.2002
    24.06.2002
    Czy można dzwonić na infolinię (jak na policję), czy lepiej dzwonić pod numer infolinii?
  • być za kimś
    24.06.2002
    24.06.2002
    Dzień dobry!
    Chciałabym się dowiedzieć, czy poprawne jest wyrażenie być za kimś oznaczające czyjś pozytywny stosunek do kogoś, przyjaźń, miłość. Często słyszę to wyrażenie, ale podejrzewam, że jest to regionalizm. Pochodzę z okolic Łodzi. Z góry dziękuję za pomoc.
  • tysiąc jeden złotych
    24.06.2002
    24.06.2002
    Piszę procedurę, która zamienia zapis liczbowy dowolnej kwoty na jej zapis słowny. Mam problem jak odmienić słowo złoty w wypadku, gdy mamy do czynienia np. z 1001 zł. Czy powinienem rozwinąć jako jeden tysiąc jeden złoty?
  • ogródek
    21.06.2002
    21.06.2002
    Chciałbym dowiedzieć się, jak powinno się mówić: „Ide do ogródka” czy „Ide na ogródek”? Według mnie obie formy są poprawne, ale nie potrafię znaleźć uzasadnienia. A może się po prostu mylę?
  • lekarz powiedziała?
    20.06.2002
    20.06.2002
    Czy poprawne jest sformułowanie lekarz (dyrektor) powiedziała (napisała, zaleciła)?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • w żużlu czy na żużlu
    13.06.2002
    13.06.2002
    Użycie potocznego określenie zawodów sportowych: na żużlu czy w żużlu? Czy poprawna jest nazwa zawodów Grand Prix Słowenii w żużlu, czy na żużlu?
    Bardzo dziękuję.
    Pozdrawiam
    Małgorzata
  • pikietować
    11.06.2002
    11.06.2002
    Witam ponownie,
    Po raz kolejny spotykam się z dwojakim użyciem wyrazu pikietować: pikietować gmach, ale i pikietować przed gmachem. W słowniku znalazłam jedynie rzeczownik pikieta: „urządzać pikietę przed budynkiem sądu”. Chciałabym wiedzieć, czy czasownik pikietować łączy się z biernikiem, czy z narzędnikiem.
    Joanna B.
  • paszport na nazwisko…
    11.06.2002
    11.06.2002
    Czy poprawne jest sformułowanie: „Odnaleziono topielca z paszportem na nazwisko Iksińskiego”?
  • zaleca się z bezokolicznikiem
    10.06.2002
    10.06.2002
    Czy zdanie: „Zmiany do… zaleca się włączyć, zaznaczając je…” jest poprawne? Co prawda w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny jest wyraźny zakaz łączenia czasownika zalecać z bezokolicznikiem, ale np. w Nowym słowniku ortograficznym (na obwolucie!) jest wyraźnie „wskazanie miejsc, w których zaleca się dzielić wyrazy…”. Czy w związku z tym zaleca się + bezokolicznik razi w każdym kontekście, czy też można zastosować wyjątki od tej reguły?

    Z góry dziękuję i pozdrawiam.
    Andrzej Górecki
  • w cenie – po cenie
    7.06.2002
    7.06.2002
    Proszę o podpowiedź, która forma jest poprawna:
    1. Telefony w wyjątkowo atrakcyjnej cenie.
    2. Telefony po wyjątkowo atrakcyjnej cenie.
    Dziękuję
  • tysiąc
    3.06.2002
    3.06.2002
    Czy poprawna jest składnia zdania: „Swoich 1000 punktów wymienień na nagrody”, czy raczej: „Swoje 1000 punktów wymień na nagrody”?
    Dziękuję.
  • robić wycieczki
    3.06.2002
    3.06.2002
    Witam,
    Czy taka informacja (z kartki pocztowej) jest poprawna? „(…) Jesteśmy bardzo zadowoleni. Wypoczywamy. Robimy piękne wycieczki rowerowe i na kajakach (…)”.
    Dziękuję, mz
  • na jeziora i nad jeziora
    3.06.2002
    3.06.2002
    Witam,
    Czy można jechać na jeziora mazurskie (na rejs), czy nad jeziora mazurskie?
    Dziękuję, mz
  • na Węgry, na Słowację itp.
    3.06.2002
    3.06.2002
    Szanowni Państwo,
    Dlaczego jeździmy na Węgry, na Białoruś, na Litwę, na Słowację, ale do Czech, do Niemiec, do Rosji? Innymi słowy, dlaczego w odniesieniu do pewnych krain czy też państw używamy formy na, a w stosunku do innych formy do? Czy zjawisko to ma związek z historycznymi powiązaniami Polski z tymi obszarami?
  • trwonić
    29.05.2002
    29.05.2002
    Czy poniższe zdanie, wzięte z kartki pocztowej, jest poprawne językowo: „Cały czas trwonię na bieganiu po sklepach i czytaniu książek”?
  • wysługiwać się kimś, wykorzystywać kogoś
    29.05.2002
    29.05.2002
    Dzień dobry!
    Mam pytanie, na które nikt nie potrafi dać mi 100% odpowiedzi. Usłyszałem ostatnio pewne zdanie, które bardzo mnie zastanowiło: „Cały czas się mną wykorzystujesz!”. Chodzi o wyrażenie wykorzystywać się kimś: czy jest ono poprawne w języku polskim? Wiem, że mówi się wysługiwać sie kimś, ale czy mozna też mówić wykorzystywać się kimś?
    Z góry dziękuję za pomoc.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego