składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • ryzykować
    5.04.2002
    5.04.2002
    Mam pytanie do Pana Profesora Bralczyka. W Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego pod hasłem ryzykować pisze [jest napisane – Red.]: „ryzykować c o ś (nie: czymś): Chłopiec ryzykował życie (nie: życiem), aby uratować kota”. W Innym słowniku języka polskiego PWN jest następujący przykład do hasła ryzykować: „Morze było tak wzburzone, że wypływając naszą łodzią, ryzykowaliśmy życiem. Bardzo proszę o komentarz.
    Anna Jurek
    Instytut Studiów Edukacyjnych
    Uniwersytet Opolski
  • na wydziale czy w wydziale?
    5.04.2002
    5.04.2002
    W naszym przedsiębiorstwie komórki organizacyjne nazwane zostały Działami i Wydziałami, np. Dział Personalny, Wydział Automatyki. Mówimy, że ktoś pracuje w Dziale Personalnym, ale czy mówimy, że pracuje w Wydziale Automatyki, czy też na Wydziale Automatyki?
  • słów kilkoro?
    4.04.2002
    4.04.2002
    Czy można na jakiś temat napisać słów kilkoro, czy tylko słów kilka?
  • Spółka w osobie…?
    3.04.2002
    3.04.2002
    Witam.
    Proszę powiedzieć, czy użycie formy w osobie w tym fragmencie jest prawidłowe.
    Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością „Asko”, Ukraina, m. Dniepropietrowsk, zwana dalej “Sprzedawcą”, w osobie Dyrektora Gieraszczienko A.N., działającego na podstawie Statutu, z jednej strony i Sp. z o.o. „Gemi”, Polska, m. Katowice, w osobie P. Miśkiewicza, działającego na podstawie Statutu, zwana dalej „Kupujący”, z drugiej strony, zawarli niniejszy Kontrakt o następującej treści.

    Dziękuję.
  • Zapadły rozstrzygnięcia…
    3.04.2002
    3.04.2002
    Spotkałam się ostatnio w telewizyjnym serwisie informacyjnym z dość niefortunnym moim zdaniem wyrażeniem: „zapadły rozstrzygnięcia”. Czy rozstrzygnięcia mogą „zapadnąć"? Ten czasownik kojarzy mi się raczej ze zwrotem „zapadły decyzje”. Czy wyrażenie było poprawne?
  • prezydent miasta Warszawy na planecie Ziemia
    15.03.2002
    15.03.2002
    Bardzo proszę o odpowiedź na pytanie, jak napisać:
    1/ prezydent miasta Warszawa czy prezydent miasta Warszawy?
    2/ na planecie Ziemia czy na planecie Ziemi?
    Dziękuję za odpowiedź
  • profilaktyka
    12.03.2002
    12.03.2002
    Czy poprawne jest wyrażenie profilaktyka zdrowia?
  • nośność na…?
    11.03.2002
    11.03.2002
    Czy można byłoby uznać za poprawny niewątpliwy skrót, stosowany jednak często w języku techniki, taki jak: nośność podpory na obciążenie pionowe? Poprawniej byłoby pewnie wytrzymałość na…, ale z technicznego punktu widzenia to jest już inny termin, lub nośność podpory w zakresie obciążenia pionowego, czy jednak warto tutaj toczyć walkę z ustalonym już zwyczajem?
    Dziękuję i pozdrawiam.
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • Jestem zazdrosna
    8.03.2002
    8.03.2002
    Panie Profesorze,
    Serdecznie dziękuję za odpowiedź na moje poprzednie pytanie. Czas na kolejne. Moj dylemat dotyczy wyrażania zazdrości… Jestem mężatką. Wyobraźmy sobie, ze wokół mojego meża „kręci” się jakaś atrakcyjna kobieta. Mój mąż zwraca na nią uwagę, podchodzi, rozmawia… Ja, będąc oczywiście bardzo wściekłą, mówię: „Nie rób tego nigdy więcej, bo jestem…” No właśnie, jak się mówi: „Jestem o ciebie zazdrosna” czy „Jestem o nią zazdrosna"? Te dwa wyrażenia słyszy się często. Problem w tym, że odnoszą się one do tej samej sytuacji, takiej jak na przykład ta przeze mnie Panu przedstawiona. Prosze o wyjaśnienie.
  • Urząd Miasta Stołecznego Warszawy
    8.03.2002
    8.03.2002
    Szanowni Panowie, przepraszam że powracam raz jeszcze do zadanego dziś pytania, (odpowiedź otrzymałem – dziękuję) gdyż być może wyraziłem się w nim zbyt mało precyzyjnie. Chodziło mi o to, jak powinny brzmieć poprawne pod względem językowym nazwy urzędów związanych np. z Warszawą, tzn. czy powinniśmy pisać: Urząd miasta stołecznego Warszawy, czy Urząd miasta stołecznego Warszawa, lub: Biblioteka miasta Warszawa, czy Warszawy – ważna tu jest odmiana nazwy miasta, spotkałem się bowiem z kontrowersjami wokół tej sprawy. Serdecznie dziękuję i pozdrawiam.
    Paweł Bagnowski
  • miasto stołeczne Warszawa
    7.03.2002
    7.03.2002
    Szanowni Państwo,
    Jak właściwie należy pisać: miasta stołecznego Warszawy czy miasta stołecznego Warszawa??
    Pozdrawiam
    Paweł Bagnowski
  • bank powiernik
    5.03.2002
    5.03.2002
    Piszę w imieniu zespołu tłumaczy współpracujących z jedną z kancelarii prawnych. W tłumaczonej przez nas umowie pojawia się (zdefiniowane w innym jej miejscu) określenie bank powiernik. Jak należy je odmieniać: „X poinforumuje Bank Powiernik” czy „X poinformuje Bank Powiernika"?
    Dziekuje.
    M. Seremento
  • jeden
    26.02.2002
    26.02.2002
    Szanowni Państwo,
    Proszę o pomoc w ocenie poprawności liczebnika w następującym zdaniach: „Zachwycał sie dwudziestoma jeden obrazami”, „Wylądował samolot z dwustu pięćdziesięciu jeden osobami” na pokładzie.
    Danuta
  • Jura Krakowsko-Częstochowska
    26.02.2002
    26.02.2002
    Szanowni Państwo!
    Jest taki piękny obszar w Polsce: Jura Krakowsko-Częstochowska. Jak powiedzieć: „Byłem w (na?) Jurze Krakowsko-Czestochowskiej"?
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • osiedle
    26.02.2002
    26.02.2002
    Proszę o odpowiedź – która forma jest poprawna: na osiedlu czy w osiedlu.
    Czy są jakieś wyjątki? Dziękuję.
  • W gazecie pisze, że…
    25.02.2002
    25.02.2002
    Czy można używać zwrotu „tutaj pisze” zamiast „jest napisane"?
  • pilot do telewizora
    21.02.2002
    21.02.2002
    Jak powinno się mówić: „Podaj mi pilot” czy „Podaj mi pilota"?
  • adres
    21.02.2002
    21.02.2002
    Witam.
    Które zdanie jest poprawne?
    1. Proszę wysłać pismo pod nasz adres.
    2. Proszę wysłać pismo na nasz adres.
  • się
    21.02.2002
    21.02.2002
    Czy przy zbiegu dwóch czasowników zwrotnych można powtórzyć słowo się, np. „Nie da się ustosunkować się”, „Ośmielam się nie zgodzić się”. W tych przykładach unikamy powtórzenia i mówimy: „Nie da się ustosunkować”, „Ośmielam się nie zgodzić”. Jednak w niektórych sytuacjach niepowtórzenie się może prowadzić do nieprecyzji, np. kiedy słyszymy „Zdecydowałem się dobrze prowadzić”, to nie wiemy, czy mówiącemu chodziło o prowadzenie czegoś (np. samochodu), czy o prowadzenie się.
    I drugie pytanie: jak zachowuje się się w gerundiach? W „Innym słowniku języka polskiego PWN” przy słowie konduita podano synonim prowadzenie. Czy forma prowadzenie się jest błędna? Znów ta sama wątpliwość: kiedy słyszę: „Jej prowadzenie pozostawia wiele do życzenia”, od razu myślę o prowadzeniu samochodu, prowadzeniu w klasyfikacji, ale nie o prowadzeniu się.

    Dziękuję i pozdrawiam,
    Jerzy Buczek
  • Proszę, ustąp mi miejsca
    21.02.2002
    21.02.2002
    Ostatnio w autobusach pojawiły się naklejki z napisem: „Proszę,ustąp mi miejsce”. Czy napis ten nie powinien wyglądać: „Proszę, ustąp mi miejsca"?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego