frazeologia

W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.

  • co i rusz
    15.02.2015
    15.02.2015
    Dzień dobry!
    Bardzo proszę o opinię na temat poprawności wyrażenia co i rusz. Czy należy je, podobnie jak co i raz według słowników poprawnościowych, traktować jako błędne?
    Serdecznie pozdrawiam
    Mira
  • siódme poty
    7.02.2015
    7.02.2015
    Dlaczego mówi się wylewać siódme poty? Skąd to się wzięło? Czy ma to jakieś swoje pochodzenie, związek z czymś?
  • po ptakach
    24.01.2015
    24.01.2015
    Szanowni Państwo,
    chciałem spytać o równoważne powiedzenia po ptakach i po ptokach. Skąd się to wzięło i w jakiej kolejności? Czy najpierw pojawił się regionalizm, a potem został przyswojony przez polszczyznę ogólną? Jeśli tak, to z jakiego rejonu Polski?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Wątpliwości – opadły go czy dopadły?
    13.01.2015
    13.01.2015
    Dzień dobry!
    Czy wyrażenia opadły go wątpliwości oraz dopadły go wątpliwości są tożsame? Dotąd używałam tylko drugiego z nich – o istnieniu pierwszego nie wiedząc – i zastanawiam się, czy popełniałam bezwiedny błąd.
    Dziękuję i pozdrawiam
    Ewelina Stefańska
  • leśny dziadek
    21.11.2014
    21.11.2014
    Szanowni Państwo,
    ostatnio modne jest w języku gazetowym i potocznym określenie leśny dziadek. Co ono właściwie oznacza i skąd się wzięło? Wydaje się, że użytkownicy rozumieją pod nim szeroką paletę znaczeń, aż po 'ktoś żałosny, marna postać'.
    Dziękuję z góry za odpowiedź.
    Łukasz
  • strzał w stopę czy w kolano?
    4.11.2014
    4.11.2014
    Witam,
    chciałbym się dowiedzieć, który ze zwrotów jest poprawny: strzał w stopę czy strzał w kolano, jeśli chcemy mówić o sytuacji, w której ktoś sam sobie stwarza kłopoty.
  • Na razie
    30.09.2014
    30.09.2014
    Skąd się wzięła potoczna formuła pożegnalna Na razie? Czy jest to skrót od jakiejś dłuższej formy, która była kiedyś w użyciu?
  • od najmłodszych lat
    26.09.2014
    26.09.2014
    Szanowni Państwo,
    chciałabym spytać, czy wyrażenia od najmłodszych lat można użyć, gdy osoba, do której się ono odnosi, nie jest podmiotem (także domyślnym) w zdaniu. Logika podpowiada, że zdanie „Od najmłodszych lat ojciec opowiadał Marii historie rodzinne”, jeśli chodzi o najmłodsze lata Marii, jest niepoprawne. Nie wiem jednak, czy uprawnione będzie rozwinięcie tego frazeologizmu (od jej najmłodszych lat?).
    Z góry serdecznie dziękuję za odpowiedź.
    Z wyrazami szacunku
  • raz dwa czy trzy cztery?
    9.09.2014
    9.09.2014
    Dlaczego po polsku, kiedy odliczamy np. czas do startu, mówimy trzy cztery, podczas gdy w większości innych języków (przynajmniej europejskich), mówi się jeden dwa? Będę wdzięczna za wyjaśnienie.
    Łączę wyrazy szacunku
    Dorota
  • palma odbiła
    6.05.2014
    6.05.2014
    Jaka jest etymologia frazeologizmu odbiła komuś palma?
  • poradnia PWN o piciu z gwinta
    27.04.2014
    27.04.2014
    Szanowny Panie Profesorze,
    mam pytanie, czy pije się z gwinta, czy z gwintu. Przyznam szczerze, że z gwintu chyba nie potrafiłbym pić. Jeśli jednak nie z gwinta, to czy należy sformułowanie to ująć w cudzysłów? Inna rzecz: czy można wypić piwo z gwinta, jeśli żadnego gwinta tam nie ma, bo piwo zatkane było kapslem?
    Łączę wyrazy uznania
  • krzyżmo
    12.04.2014
    12.04.2014
    Jaka jest etymologia polskiej nazwy oleju używanego w Kościele Katolickim, np. podczas poświęcenia ołtarzy i kościołów, tzn. tzw. krzyżma? Skąd taka polska nazwa: krzyżmo, olej krzyżma?
  • maćkowa dziurka
    8.04.2014
    8.04.2014
    W dzieciństwie słyszałem uwagę, bym nie mówił przy jedzeniu, „bo mi w maćkową dziurkę wpadnie” i się zakrztuszę. Skąd wzięło się to określenie na tchawicę?
  • na tapet czy na tapetę?
    29.03.2014
    29.03.2014
    Dzień dobry.
    Często mówi się wziąć coś na tapetę. Jednak chodzi o tapet. Moje pytanie brzmi czy poprawna forma to wziąć coś na tapetę, wziąć coś na tapet czy wziąć coś na tapeta?
  • olej w głowie
    19.03.2014
    19.03.2014
    Szanowna Poradnio,
    skąd wzięło się wyrażenie mieć olej w głowie?
  • Pal to sześć!
    1.03.2014
    1.03.2014
    Skąd się wzięły powiedzenia Pal sześć i Pal diabli?
  • na wieki wieków
    19.02.2014
    19.02.2014
    Dzień dobry!
    Zwrot na wieki wieków to frazeologizm?
    Pozdrawiam
    R.K.
  • na pół gwizdka
    25.01.2014
    25.01.2014
    Dzień dobry,
    ostatnio zwrócił moją uwagę zwrot robić coś na pół gwizdka. Czy wiedzą Państwo coś więcej o jego pochodzeniu? Dlaczego akurat gwizdka i dlaczego akurat pół? Byłbym bardzo wdzięczny za jakiekolwiek informacje. Poza jego znaczeniem nie udało mi się dotrzeć do zbyt wielu wiadomości na temat tego zwrotu.
  • dwie zagadki frazeologiczne
    22.01.2014
    22.01.2014
    Dzień dobry,
    Skąd wzięło się powiedzenie pijany jak messerschmitt oraz za Chiny Ludowe (czegoś nie zrobię)?
    Pozdrawiam
  • oczko w głowie
    9.01.2014
    9.01.2014
    Jak będzie poprawnie: „Była oczkiem w głowie rodziców” czy „… oczkiem w głowach rodziców”? Dziękując za odpowiedź, z pewnym opóźnieniem życzę Państwu wszystkiego dobrego w nowym roku, jak również samych ciekawych pytań i cierpliwości do pytających.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego