W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.
frazeologia
-
z zakasanymi rękawami29.01.201329.01.2013Szanowni Państwo,
chciałabym się dowiedzieć, jaka jest motywacja frazeologizmu pracować z zakasanymi rękawami. Czy możemy tu mówić o jakimś związku z realiami historycznymi, tak jak w wypadku frazeologizmu rosyjskiego rabotat zasučiv rukava (na Rusi dawniej nosili ubrania z długimi do ziemi rękawami i aby można było w ogóle pracować, trzeba było rękawy podciągnąć)?
Z wyrazami szacunku
Czytelniczka -
„Trzeba łysych pokryć papą”26.01.201326.01.2013Chciałabym zapytać, co oznacza sformułowanie kryć łysych papą. Nie spotkałam się z tym zwrotem w swoim otoczeniu, natomiast natrafiłam na niego w tekście piosenki, a później w opowiadaniu Marka Hłaski. Nie będąc pewna, jakie jest jego znaczenie, a przede wszystkim pochodzenie, próbowałam poszukać jakichś informacji na ten temat, jednak nie znalazłam nic, co by mnie satysfakcjonowało. Z tego też powodu postanowiłam zwrócić się o pomoc do Państwa.
-
odmieniać przez wszystkie przypadki6.01.20136.01.2013Szanowni Państwo,
na wczorajszej Gali Mistrzów Sportu, emitowanej na antenie TVP1, prezenterka powiedziała: „Dzisiaj słowo dziękuję [nie dziękować] będzie odmieniane przez wszystkie przypadki”. Trochę mnie to zdanie rozbawiło. Czy jest ono poprawne? Mam wątpliwości, gdyż z jednej strony wyraz dziękować jako czasownik nie odmienia się przez przypadki, ale z drugiej całe sformułowanie można by uznać za sfrazeologizowane, a frazeologia, wiadomo, rządzi się swoimi prawami.
Łączę wyrazy uznania
Dominik
-
paść na twarz24.11.201224.11.2012„Przeszyci lękiem [oni] padli na twarz”. Czy w powyższym wyrażeniu konieczna jest formalna zgoda, a więc: „Padli na twarze”? Stylistycznie bardziej podoba mi się: „padli na twarz”.
-
Francja-elegancja22.11.201222.11.2012Szanowni Państwo,
chciałabym się dowiedzieć, jaki jest poprawny zapis sformułowania: francja-elegancja czy też elegancja-francja? Czy nazwę państwa powinno zapisywać się wielką literą, czyli Francja-elegancja lub elegancja-Francja? Jaka jest prawidłowa kolejność wyrazów w tym wyrażeniu? Będę wdzięczna za odpowiedź.
Z najlepszymi pozdrowieniami
Aneta -
rozsiąść się jak w żydowskiej herbaciarni15.11.201215.11.2012Kilkakrotnie spotkałem się z powiedzeniem rozsiąść się jak w żydowskiej herbaciarni. Czy mogą Państwo wyjaśnić jego pochodzenie?
-
tajemnica poliszynela21.10.201221.10.2012Szanowni Państwo!
Zastanawiam się, dlaczego we frazeologizmie tajemnica poliszynela komponent poliszynel zapisywany jest małą literą. Z mojej kwerendy wynika, że rzeczownik poliszynel jest nazwą własną – imieniem garbatego błazna z francuskiego teatru lalek (wywodzącego się z włoskiej komedii dell’arte), który głośnym szeptem powierzał publiczności sekrety i tak wszystkim znane. Skąd bierze się zatem zapis od małej litery?
Z wyrazami szacunku
Dominik -
lek na całe zło20.09.201220.09.2012Witam,
chciałbym dowiedzieć się czy funkcjonujące w mowie potocznej wyjście na całe zło jest poprawne pod względem językowym, czy też możemy posługiwać się tylko i wyłącznie lekiem na całe zło?
Pozdrawiam -
jak trusia14.09.201214.09.2012W Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego znalazły się porównania: „Bojaźliwy, cichy, lękliwy, potulny, skromny, spokojny jak trusia”. Z przykładów wynika jednak, że ten związek wyrazowy jest podatny na różnego rodzaju modyfikacje. Czy o dziecku możemy powiedzieć, że jest grzeczne jak trusia?
-
Co ma piernik do wiatraka?11.09.201211.09.2012Dzień dobry,
chciałbym zapytać o etymologię zwrotu: „Co ma piernik do wiatraka?”. Poszukiwania w słownikach, internecie niestety nie przyniosły odpowiedzi, będę wdzięczny za pomoc w przedmiotowym temacie.
Z wyrazami szacunku
Sebastian Gołębiewski -
Gadu-gadu, a walizka po peronie skacze29.06.201229.06.2012W Polityce z 23 marca 2002 Ludwik Stomma napisał m.in.: „I taką właśnie porę roku wybrał nasz ukochany minister zdrowia, by zrobić istny podrzut myszaty (jest i taka ohyda), ogłaszając, iż środki antykoncepcyjne nie będą refundowane. Oczywiście gadu-gadu, a walizka po peronie skacze (…)”. Jakie jest źródło owego powiedzenia o skaczącej walizce? Wielu 50- i 60-latków z mojego otoczenia go używa.
-
spalić się w blokach29.06.201229.06.2012Witam!
W jednej ze scen filmu Dzień Świra główny bohater zwraca się do robotników: „Czy panowie muszą tak napierdalać od bladego świtu!? […] Już możecie inteligentowi jebać po uszach od brzasku? Żeby se czasem kałamarz nie pospał godzinkę dłużej […]. I żebym się kompletnie spalił w blokach już na starcie”. Co znaczy określenie spalić się w blokach i jakie jest jego źródło? Czy jest ono obecnie używane, czy może jest tylko wytworem autora filmu?
Dziękuję i pozdrawiam -
od A do Z23.06.201223.06.2012Który sposób zapisu uważają Państwo za najlepszy?
1) od a do zet
2) od A do Zet
3) od A do Z
4) od a do z -
gęba z gutaperki13.06.201213.06.2012Skąd się wzięło wyrażenie gęba z gutaperki i co ono właściwie oznacza?
-
ujść uwagi czy ujść uwadze?11.06.201211.06.2012„Pewne założenia uchodzą uwagi” czy „…uchodzą uwadze”?
-
grać do swojej bramki17.05.201217.05.2012Czy poprawne jest wyrażenie grać do swojej bramki i co ono oznacza?
-
bić pianę15.05.201215.05.2012Jakie jest etymologia frazeologizmu bić pianę? Czy znamy motywacje do powstania tego wyrażenia?
-
wyprowadzić kogoś na róg soboty14.05.201214.05.2012Moje pytanie dotyczy powiedzenia wyprowadzić kogoś na róg soboty. Usłyszałem to u rodziny w Łomży, natomiast w Warszawie wszyscy zrobili wielkie oczy, kiedy to powiedziałem. Skąd to się wzięło i co oznacza? Chodzi o dzień tygodnia czy o miasto? Proszę o pomoc.
Pozdrawiam,
Ł.K. -
porywać się z motyką, ale na co?16.04.201216.04.2012Witam,
do niedawna znałam frazę porywać się z motyką na słońce, tymczasem okazało się, że równolegle z nią funkcjonuje porywać się z motyką na księżyc. Ciekawi mnie, która z wersji jest tą pierwotną i skąd się w ogóle wzięła?
Pozdrawiam -
Co się kołem toczy?5.04.20125.04.2012Szanowni Państwo,
czy w języku polskim istnieje powiedzenie Historia kołem się toczy, czy jest to tylko błędna forma powiedzenia Fortuna kołem się toczy?
