archaizm
  • Kiedy archaizm jest błędem?

    22.04.2024
    22.04.2024

    Dzień dobry,

    chciałbym się dowiedzieć, czy używanie archaizmów jest akceptowalne w języku mówionym i pisanym oraz w jakich sytuacjach błędem jest ich stosowanie?

    Pozdrawiam.

  • archaizmy a dobry styl
    20.04.2005
    20.04.2005
    Witam,
    czy w różnego typu wypracowaniach i rozprawkach dobrym pomysłem jest wykorzystywanie archaizmów bądź słów rzadko używanych, np. interlokutor? A jak to się ma do pisania np. w Internecie? Czy używania takich słów powinno się unikać?
    Pozdrawiam
  • Archaizmy typu k’woli, k’niej w dawnych tekstach.

    27.07.2021
    27.07.2021

    Szanowna Poradnio,

    w starszych tekstach często pojawia się forma „k z apostrofem”, np.

    „Tobie k’woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi, Tobie k’woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi,” albo „Z majestatu Trójcy Świętej, Tak sprawował poselstwo k’niej:”. Jaką funkcję pełniła ta forma i dlaczego zniknęła? Wydaje mi się, że była ona dość wygodna, bo skracała nieco wypowiedzi i dziwi mnie nieco, że zniknęła.


    Z poważaniem,

  • O archaizmie bożocielski (od Boże Ciało)

    4.12.2016
    4.12.2016

    Szanowni Państwo,

    w tej poradzie pojawia się przymiotnik Bożocielny. Frapuje mnie, dlaczego pisany wielką literą. Czy chodzi o to, że traktujemy go jako przymiotnik dzierżawczy? A jeśli tak, to dlaczego bożonarodzeniowy” piszemy od małej litery?


    Z wyrazami szacunku

    Czytelnik

  • Z językowych archaizmów: dan (gdzie, kiedy)

    6.02.2021
    6.02.2021

    Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

    Zwroty te widoczne są:

    * na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

    * na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

    * a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

    Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

  • Azaż dyjabły
    7.03.2014
    7.03.2014
    Dzień dobry!
    Proszę określić, z jakim rodzajem archaizmu mamy do czynienia w przypadku wyrazów: dyjabły, fijołki oraz bodajż, azaż.
    Pozdrawiam
    R.K.
  • jako

    14.03.2024
    14.03.2024

    Szanowni Państwo,

    jaki jest współczesny odpowiednik archaizmu jako?

  • dziesięcioro przykazań
    23.04.2002
    23.04.2002
    Szanowni Państwo,
    Bardzo proszę o odpowiedź na następujące pytanie:
    Czy użycie liczebnika zbiorowego w wyrazie Dziesięcioro Przykazań wymagane jest przez charakter kolektywny tego pojęcia jako zbioru niepodzielnego? Jeśli tak, czy pojedyncze Przykazania, albo zespoły tych samych, traktowane są jako wyrazy „niezbiorowe"? Mówi się więc Dwa Przykazania (a nie dwoje Przykazań), Pierwsze pięć Przykazań/Pierwszych pięć Przykazań (a nie Pięcioro pierwszych Przykazań)?
    Uprzejmie dziękując z góry, łączę wyrazy szacunku
    Alessandro Pettini
  • jakkolwiek, naraz i niezadługo
    26.03.2011
    26.03.2011
    Szanowni Państwo,
    czy użycie wyrazów: jakkolwiek (w znaczeniu 'chociaż'), naraz (jako 'nagle') oraz niezadługo (jako 'wkrótce') to archaizm?
  • Módl się za nami
    2.02.2016
    2.02.2016
    Interesuje mnie etymologia zwrotu módl się za nami będącego częścią modlitwy Zdrowaś Mario, a także powtarzanego w odpowiedzi na wezwania w modlitwach litanijnych. Czy jest on gramatycznie poprawny? Czy nie powinniśmy mówić módl się za nas?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego