ojciec
-
kościół ojców jezuitów8.06.20088.06.2008Czy takie zdanie jest napisane błędnie: „W każdą niedzielę chodziłem do kościoła ojców jezuitów”. Czy wyraz jezuitów musi być napisany wielką literą?
-
Kto nie słucha ojca, matki, będzie słuchał psiej skóry
10.07.20218.05.2016Szanowna Poradnio!
Ciekawi mnie znaczenie zasłyszanego powiedzenia: Kto nie słucha matki, ten słucha psiej skórki. Co oznacza to przysłowie?
Z poważaniem
Teresa N.
-
babka cioteczna, stryjeczna, wujeczna20.05.201420.05.2014Czym się różni babka cioteczna od stryjecznej? Czy istnieje taki stopień pokrewieństwa jak babka wujeczna? A jak to jest z dziadkami?
-
dopełniacz12.02.200712.02.2007Z wyjątkiem ojca, rola ojca (w teatrze, przy wychowywaniu dzieci), postać ojca. Czy to są konstrukcje dzierżawcze? A jeśli nie, to jakie jest tu znaczenie dopełniacza (szczególnie w tym pierwszym połączeniu)?
-
Dzierżawczość w języku polskim 22.03.201622.03.2016Drodzy sąsiedzi,
chciałbym zapytać o wyrażanie relacji dzierżawczych w języku polskim. W moim języku (czeskim) i w języku polskim są interesujące podobieństwa i różnice dotyczące posesywności.
- Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
Oba języki mają zaimki dzierżawcze: můj/mój, tvůj/twój, svůj/swój, náš/nasz, váš/wasz, čí/czyj .
Oba języki mają też dopełniacz dzierżawczy w 3. osobie: jeho/jego, její/jej, ich/ich.
- Dzierżawczość jest wyrażona odmienionym rzeczownikiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
W obu językach jest tu dopełniacz: můj otec – dům mého otce, mój ojciec – dom mojego ojca, drahý přítel – dům drahého přítele, drogi przyjaciel – dom drogiego przyjaciela - Oprócz tego w języku czeskim są przymiotniki dzierżawcze: otec – otcův dům, přítel – přítelův dům, których nie ma w polskim. Co ciekawe, język czeski odróżnia wyrażenia typu otcův dům od wyrażeń typu dům mého otce – nie możemy powiedzieć můj-otcův dům.
Zauważyłem w języku polskim takie słowa jak Kraków (= ‘należący do Kraka?), Janów (dom), Cieszyn.
W związku z tym mam pytania:
- Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?
Czy używaliście kiedyś wyrażeń typu ojców dom? - Kiedy i jak rozwinęły się one do obecnej postaci?
- Co się kryje za dychotomią zaimków (dopełniacz dla 3. osoby versus zaimki dzierżawcze dla pozostałych osób)?
Jan Zidek - Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
-
ojcostwo6.10.20136.10.2013Szanowna Poradnio!
Kto ma ojcostwo? Czy przykładowe zdanie powinno brzmieć: „Podawali ojcostwo króla w wątpliwość” czy „Podawali ojcostwo dziecka w wątpliwość”?
Dziękuję za rozwianie wątpliwości.
Dorota
-
Najlepiej wszystko wielkimi literami?30.05.201930.05.2019Ad https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Janko-muzykant-czy-Janko-Muzykant;19410.html
Czy rzeczywiście wielka reforma ortografii z lat 1934-1935 (lub jakakolwiek) zajmuje się takimi sprawami jak tytuły? Jest tego trochę: Ojciec [C/c]hrzestny, Władca [P/p]ierścieni, Raport [P/p]elikana… A może jest to tylko niefrasobliwie dopisana przez kogoś wersja taka, jak mu się wydawało? Podobny przypadek dotyczy np. [M/m]ałpki Fiki-Miki (zob. https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Mis-Colargol;14752.html
-
wypisz, wymaluj8.06.20108.06.2010Witam serdecznie,
jaka jest etymologia zwrotu wypisz-wymaluj? Jakie niesie on za soba skojarzenia, konotacje? Jak zastapić ten zwrot w mowie potocznej?
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Pozdrawiam -
Bystra – Bystrej, czyli kto był zapłakany?13.10.201713.10.2017Szanowni Państwo,
nazwa wsi Bystra w gminie Wilkowice ma odmianę przymiotnikową. Czy jest możliwe, że kiedyś odmieniała się inaczej, np. rzeczownikowo? We wsi tej znajduje się muzeum Juliana Fałata. Wydaje mi się, że w zachowanych tam dokumentach sprzed przeszło stu lat spotkałem się z inną odmianą.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik -
Czy polszczymy imiona odojcowskie?3.10.20123.10.2012Szanowna Poradnio!
Zgodnie z tradycją spolszczamy imiona władców (carów, królów itp.), czy dotyczy to jednak również imion odojcowskich [tzw. otczestw – J.G.], np. Mikołajewicz/Mikołajewna, Michałowicz/Michałowna, Włodzimierzowicz/Włodzimierzowna? Jeśli tak, to jak będzie brzmiało takie imię, gdy ojcem księżnej był Jerzy?
Pozdrawiam serdecznie!
