Dzień dobry,

czy interpunkcja w zdaniu: „To ona [kultura] dyktuje, jak należy się zachowywać, i dostarcza gotowych wzorców postępowania” jest poprawna? Czy można uzasadnić obecność przecinka przed „i”, rozumując, iż zdanie składowe: „jak należy się zachowywać” jest podrzędne wobec obu pozostałych, czy struktura zdania wygląda odmiennie? Z góry dziękuję za odpowiedź.

Dzień dobry,
uprzejmie proszę o pomoc w rozwiązaniu pewnego sporu, którego przedmiotem stało się dwojakie postrzeganie zabarwienia słowa pragmatyk, osoba pragmatyczna. Wedle jednej strony jest ono neutralne i określa osobę praktyczną, trzeźwo rozumującą i realistyczną a wedle drugiej określenie to jest pejoratywne i oznacza osobę, która bez skrupułów i liczenia się z konsekwencjami realizuje swoje cele. SJP PWN nie rozwiązuje tej kwestii w sposób jednoznaczny.

Z góry dziękuję,
F. Gajewski

Szanowni Państwo,
mam pytanie o pisownię wyrażeń środkowo lub osiowo + symetryczny. W podręczniku matematyki spotkałem się z pisownią rozdzielną. Wynikałoby z niej, że osiowo i środkowo traktujemy jako przysłówki określające „symetryczność”. Ja bym tu jednak widział przymiotniki złożone: środkowosymetryczny, osiowosymetryczny, powstałe od wyrażeń symetria środkowa, symetria osiowa. Określa się nimi zwykle figurę, która ma środek czy też oś symetrii.

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

W poradni pojawiło się już pytanie: Dlaczego rżnąć (np. drewno) ale podrzynać (gałąź, na której się siedzi)?, na którą odpowiedź dr Długosz-Kurczabowej brzmiała: „Do dawnych form rznąć, dorznąć, zarznąć, wyrznąć… utworzono wtórne odpowiedniki częstotliwe rzynać, dorzynać, zarzynać, wyrzynać… (analogicznie do umotywowanych par typu zacząć – zaczynać)”.
W związku z tym zastanowiło mnie jednak, jak brzmiała wymowa. Wynika to z tego, że czytając podrzynać jako [pod-żynać], mielibyśmy oboczność ż-rz, biorąc pod uwagę rżnąć. Wydaje mi się zatem, że pierwotne odczytanie podrzynać brzmiałoby [podr-zynać], i rznąc [r-znąć], tak jak marznąć.
W czasach szkolnych miałem podobny problem, gdy czytaliśmy Reja, gdzie znajdujemy słowo barzo, które w oczywisty sposób jest naszym współczesnym bardzo, a więc odczytanie powinno brzmieć raczej [bar-zo] niż [bażo], które to strasznie mnie wówczas raziło.
Czy takie rozumowanie jest prawidłowe? Czy jest to powiązane z czeskim ř, które ponoć wymawia się podobnie? Odchodząc trochę od powyższego – czy czasowniki rżnąć i żąć są pokrewne, czy to przypadkowa zbieżność?
Z poważaniem
Marek Kielar

Jak powinno się pisać: sieć neuronowa czy sieć neuronalna? W użyciu widzę obie formy, ale wydaje mi się, że bardziej "po polsku" jest "neuronowa". "Neuronalna" wygląda mi na coś w rodzaju niechlujnego tłumaczenia angielskiego "neuronal". A może obie formy są poprawne?

Moje pytania dotyczą prawidłowej pisowni wyrazów na pieczątce, w którą pracodawca wyposażył pracowników. Uprzejmie proszę o potwierdzenie poprawności użycia wielkich liter na pieczątce:
„Wz. Dyrektora
Główny Specjalista
Imię Nazwisko”
Czy użycie wielkiej litery w skrócie „Wz.” jest prawidłowe?
Czy użycie wielkiej litery w wyrazie „Dyrektora” jest prawidłowe?
Czy użycie wielkich liter w wyrażeniu „Główny Specjalista” jest prawidłowe?
Z góry dziękuję za odpowiedź.

Czy mógłbym prosić o opinię w sprawie poprawności używania zwrotu czytający się (tekst, magazyn)? Wydaje mi się, że taka konstrukcja mówi nam, że ów podmiot (gazeta, tekst)… sam się czyta. Czy rozumuję poprawnie?

Dzień dobry,

proszę o informację, która forma (ukończone/ukończonych) jest poprawna i jaka zasada tym rządzi:

„ubezpieczony, który ma ukończone 18 lat, dziecko, które ma nieukończone 18 lat”;

„ubezpieczony, który ma ukończonych 18 lat, lub dziecko, które ma nieukończonych 18 lat”.

Ogromnie dziękuję i pozdrawiam

Ponieważ w mediach natrętnie pojawia się zwrot usłyszeć zarzuty (o przestępstwo), zastanawiam się, czy jest on w 100% poprawny. W końcu nie wiadomo, czy skazany na pewno zarzuty usłyszy bądź usłyszał (to bowiem zależy od stanu jego narządu słuchu, koncentracji uwagi itp.), natomiast można powiedzieć, że zarzuty zostaną czy zostały mu postawione, wysunięte, wytoczone itp. Czy rozumuję słusznie i czy moja troska o zwiększoną różnorodność frazeologiczną nie jest przejawem puryzmu?

Mam następujący problem językowy. Koleżanka spytała mnie, jak powiedzieć, że jako studentka będzie miała jeszcze 2 razy wakacje. Zastanawiała się, jakiej formy ma użyć – czy ma powiedzieć, że będzie miała dwoje wakacji? Moim zdaniem wakacji nie można liczyć, ponieważ jest to opis stanu, tak jak nie można powiedzieć, że będę miała dwoje urodzin, tylko że będę miała dwa razy urodziny albo chandrę itp. Czyli jedyną dopuszczalną formą jest zdanie: „Będę miała dwa razy wakacje”. Czy z urlopem jest tak samo? Bardzo proszę o wyjaśnienie, czy mój tok rozumowania jest słuszny. Dziękuję i pozdrawiam.
Jolanta Kurowska