składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • nad morze
    6.05.2002
    6.05.2002
    Czy można jechać nad brzeg morza, czy tylko nad morze albo na brzeg morza?
  • Przeprowadzono czy wykonano?
    26.04.2002
    26.04.2002
    Często w różnych publikacjach i opracowaniach naukowych spotyka się zwrot przeprowadzono obliczenia lub jego odmianę. Bardziej poprawny wydaje się zwrot wykonano obliczenia. Która z tych form jest poprawna (a może obie)? Uprzejmie proszę o opinię w tej sprawie.
  • udzielić – czego
    25.04.2002
    25.04.2002
    Jak jest poprawnie: „Bank udzieli kredyt” czy „…kredytu”? Dziękuję.
  • z i bez
    25.04.2002
    25.04.2002
    Czy skróty składniowe typu: transformatory z jednym lub kilkoma uzwojeniami albo elementy z lub bez tulei należy traktować jak błąd wymagający korekty redakcyjnej, czy też można je dopuścić w tekstach technicznych, w których takich skrótów jest dużo i są czytelne dla fachowców?
    Z wyrazami szacunku,
    Andrzej Górecki
  • liczebniki zbiorowe
    23.04.2002
    23.04.2002
    Szanowni Państwo,
    Jak wiadomo, liczebniki zbiorowe występują w języku polskim między innymi w połączeniu z policzalnymi rzeczownikami występującymi tylko w liczbie mnogiej (pluralia tantum), np. drzwi – dwoje drzwi, itp. Ja bardzo chętnie dowiedziałbym się, czy można ich użyć w połączeniu z niepoliczalnymi rzeczownikami występującymi tylko w liczbie mnogiej które – mimo wszystko – dają się policzyć. Chodzi o nazwy miast (Ateny, Helsinki, Katowice…) lub krajów (Niemcy, Chiny, Włochy…). Czy można mówić o dwojgu Niemczech, podróżować do obojga Chin itd., czy należy powiedzieć dwóch Niemczech, obu Chin?
    Dziękuję bardzo z góry,
    Alessandro Pettini
  • dziesięcioro przykazań
    23.04.2002
    23.04.2002
    Szanowni Państwo,
    Bardzo proszę o odpowiedź na następujące pytanie:
    Czy użycie liczebnika zbiorowego w wyrazie Dziesięcioro Przykazań wymagane jest przez charakter kolektywny tego pojęcia jako zbioru niepodzielnego? Jeśli tak, czy pojedyncze Przykazania, albo zespoły tych samych, traktowane są jako wyrazy „niezbiorowe"? Mówi się więc Dwa Przykazania (a nie dwoje Przykazań), Pierwsze pięć Przykazań/Pierwszych pięć Przykazań (a nie Pięcioro pierwszych Przykazań)?
    Uprzejmie dziękując z góry, łączę wyrazy szacunku
    Alessandro Pettini
  • ekstrakt i proteiny
    18.04.2002
    18.04.2002
    Która wersja jest poprawna: proteiny jedwabiu czy proteiny z jedwabiu? Ekstrakty jedwabiu czy ekstrakty z jedwabiu?
    Bardzo dziękuję za pomoc.
  • deklaracja
    16.04.2002
    16.04.2002
    Która forma jest poprawna: „Deklaracja współpracy” czy „Deklaracja o współpracy"? Sprawa dotyczy nagłówka pisma.
  • gratis, gratisowy
    12.04.2002
    12.04.2002
    Czy można napisać, że egzemplarz np. wydawnictwa jest gratisowy, czy też, że został przekazany gratis ?
  • rodzaj gramatyczny skrótowców
    11.04.2002
    11.04.2002
    Mam pytanie dotyczące rodzaju skrótów. Jeszcze kilka lat temu uczono, że skróty nazw mają rodzaj nijaki – np. PZU ogłosiło, PKO rozpoczęło, SLD wystąpiło etc. I dopiero przy pełnym rozwinięciu nazw używano rodzaju zgodnego z głównym rzeczownikiem – np. Powszechny Zakład Ubezpieczeń ogłosił, Powszechna Kasa Oszczędności rozpoczęła, Sojusz Lewicy Demokratycznej wystąpił. Od pewnego jednak czasu obserwuję w środkach masowego przekazu stosowanie czasownika w rodzaju odpowiadającym głównemu rzeczownikowi nawet przy skrótach – np. PZU ogłosił, PKO rozpoczęła, SLD wystąpił. Bardzo mnie to razi. Dlatego też pytam, czy jest to poprawne? Bardzo proszę też o podanie wiarygodnego źródła, gdzie mogłabym to sprawdzić. Pozdrawiam.
  • spakować (się)
    11.04.2002
    11.04.2002
    Skoro zwrot spakować się jest poprawny, czy można powiedzieć spakować kogoś (np. do podróży)?
  • konkursy: X i Y
    9.04.2002
    9.04.2002
    Mam pytanie dotyczace pewnego wyrażenia użytego w podaniu. Czy poprawne jest: „W ubiegłym roku brałam udział w konkursach: polonistycznym i recytatorskim” czy raczej „W ubieglym roku brałam udział w konkursie polonistycznym i recytatorskim"? Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • ryzykować
    5.04.2002
    5.04.2002
    Mam pytanie do Pana Profesora Bralczyka. W Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego pod hasłem ryzykować pisze [jest napisane – Red.]: „ryzykować c o ś (nie: czymś): Chłopiec ryzykował życie (nie: życiem), aby uratować kota”. W Innym słowniku języka polskiego PWN jest następujący przykład do hasła ryzykować: „Morze było tak wzburzone, że wypływając naszą łodzią, ryzykowaliśmy życiem. Bardzo proszę o komentarz.
    Anna Jurek
    Instytut Studiów Edukacyjnych
    Uniwersytet Opolski
  • na wydziale czy w wydziale?
    5.04.2002
    5.04.2002
    W naszym przedsiębiorstwie komórki organizacyjne nazwane zostały Działami i Wydziałami, np. Dział Personalny, Wydział Automatyki. Mówimy, że ktoś pracuje w Dziale Personalnym, ale czy mówimy, że pracuje w Wydziale Automatyki, czy też na Wydziale Automatyki?
  • słów kilkoro?
    4.04.2002
    4.04.2002
    Czy można na jakiś temat napisać słów kilkoro, czy tylko słów kilka?
  • Spółka w osobie…?
    3.04.2002
    3.04.2002
    Witam.
    Proszę powiedzieć, czy użycie formy w osobie w tym fragmencie jest prawidłowe.
    Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością „Asko”, Ukraina, m. Dniepropietrowsk, zwana dalej “Sprzedawcą”, w osobie Dyrektora Gieraszczienko A.N., działającego na podstawie Statutu, z jednej strony i Sp. z o.o. „Gemi”, Polska, m. Katowice, w osobie P. Miśkiewicza, działającego na podstawie Statutu, zwana dalej „Kupujący”, z drugiej strony, zawarli niniejszy Kontrakt o następującej treści.

    Dziękuję.
  • Zapadły rozstrzygnięcia…
    3.04.2002
    3.04.2002
    Spotkałam się ostatnio w telewizyjnym serwisie informacyjnym z dość niefortunnym moim zdaniem wyrażeniem: „zapadły rozstrzygnięcia”. Czy rozstrzygnięcia mogą „zapadnąć"? Ten czasownik kojarzy mi się raczej ze zwrotem „zapadły decyzje”. Czy wyrażenie było poprawne?
  • prezydent miasta Warszawy na planecie Ziemia
    15.03.2002
    15.03.2002
    Bardzo proszę o odpowiedź na pytanie, jak napisać:
    1/ prezydent miasta Warszawa czy prezydent miasta Warszawy?
    2/ na planecie Ziemia czy na planecie Ziemi?
    Dziękuję za odpowiedź
  • profilaktyka
    12.03.2002
    12.03.2002
    Czy poprawne jest wyrażenie profilaktyka zdrowia?
  • nośność na…?
    11.03.2002
    11.03.2002
    Czy można byłoby uznać za poprawny niewątpliwy skrót, stosowany jednak często w języku techniki, taki jak: nośność podpory na obciążenie pionowe? Poprawniej byłoby pewnie wytrzymałość na…, ale z technicznego punktu widzenia to jest już inny termin, lub nośność podpory w zakresie obciążenia pionowego, czy jednak warto tutaj toczyć walkę z ustalonym już zwyczajem?
    Dziękuję i pozdrawiam.
    Dziękuję i pozdrawiam.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego