składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • paszport na nazwisko…
    11.06.2002
    11.06.2002
    Czy poprawne jest sformułowanie: „Odnaleziono topielca z paszportem na nazwisko Iksińskiego”?
  • zaleca się z bezokolicznikiem
    10.06.2002
    10.06.2002
    Czy zdanie: „Zmiany do… zaleca się włączyć, zaznaczając je…” jest poprawne? Co prawda w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny jest wyraźny zakaz łączenia czasownika zalecać z bezokolicznikiem, ale np. w Nowym słowniku ortograficznym (na obwolucie!) jest wyraźnie „wskazanie miejsc, w których zaleca się dzielić wyrazy…”. Czy w związku z tym zaleca się + bezokolicznik razi w każdym kontekście, czy też można zastosować wyjątki od tej reguły?

    Z góry dziękuję i pozdrawiam.
    Andrzej Górecki
  • w cenie – po cenie
    7.06.2002
    7.06.2002
    Proszę o podpowiedź, która forma jest poprawna:
    1. Telefony w wyjątkowo atrakcyjnej cenie.
    2. Telefony po wyjątkowo atrakcyjnej cenie.
    Dziękuję
  • tysiąc
    3.06.2002
    3.06.2002
    Czy poprawna jest składnia zdania: „Swoich 1000 punktów wymienień na nagrody”, czy raczej: „Swoje 1000 punktów wymień na nagrody”?
    Dziękuję.
  • robić wycieczki
    3.06.2002
    3.06.2002
    Witam,
    Czy taka informacja (z kartki pocztowej) jest poprawna? „(…) Jesteśmy bardzo zadowoleni. Wypoczywamy. Robimy piękne wycieczki rowerowe i na kajakach (…)”.
    Dziękuję, mz
  • na jeziora i nad jeziora
    3.06.2002
    3.06.2002
    Witam,
    Czy można jechać na jeziora mazurskie (na rejs), czy nad jeziora mazurskie?
    Dziękuję, mz
  • na Węgry, na Słowację itp.
    3.06.2002
    3.06.2002
    Szanowni Państwo,
    Dlaczego jeździmy na Węgry, na Białoruś, na Litwę, na Słowację, ale do Czech, do Niemiec, do Rosji? Innymi słowy, dlaczego w odniesieniu do pewnych krain czy też państw używamy formy na, a w stosunku do innych formy do? Czy zjawisko to ma związek z historycznymi powiązaniami Polski z tymi obszarami?
  • trwonić
    29.05.2002
    29.05.2002
    Czy poniższe zdanie, wzięte z kartki pocztowej, jest poprawne językowo: „Cały czas trwonię na bieganiu po sklepach i czytaniu książek”?
  • wysługiwać się kimś, wykorzystywać kogoś
    29.05.2002
    29.05.2002
    Dzień dobry!
    Mam pytanie, na które nikt nie potrafi dać mi 100% odpowiedzi. Usłyszałem ostatnio pewne zdanie, które bardzo mnie zastanowiło: „Cały czas się mną wykorzystujesz!”. Chodzi o wyrażenie wykorzystywać się kimś: czy jest ono poprawne w języku polskim? Wiem, że mówi się wysługiwać sie kimś, ale czy mozna też mówić wykorzystywać się kimś?
    Z góry dziękuję za pomoc.
  • rejestracja
    29.05.2002
    29.05.2002
    Jakiego przyimka należy użyć po słowie rejestracja albo jak inaczej krótko sformułować tekst? Chodzi o rejestrację osób przystępujących do serii egzaminów prowadzących do otrzymania certyfikatu. Każdy, kto wypełni odpowiedni formularz i wniesie opłatę, otrzymuje dokument, który chcę nazwać „Potwierdzeniem rejestracji…”. I nie wiem, co dalej w miejscu tych kropeczek: „…rejestracji do egzaminów”??? czy „…rejestracji na egzaminy”???? A może lepiej „…rejestracji w programie Cambridge Starter Awards”???

    Z góry dziękuję za pomoc.
    Anna Kontkiewicz
  • suplementacja
    24.05.2002
    24.05.2002
    Z jakim przypadkiem łączy się rzeczownik suplementacja: suplementacja kwasem foliowym czy suplementacja kwasu foliowego?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • zamówienia telefoniczne
    24.05.2002
    24.05.2002
    Jaka brzmi poprawna forma: „Przyjmujemy zamówienia telefonicznie” czy „Przyjmujemy zamówienia telefoniczne”? (Wiem, że najlepiej brzmiałoby „Przyjmujemy zamówienia przez telefon”, choć wydaje mi się, że forma ta jest chyba mało zręczna).
  • rozwinięte przydawki imiesłowowe
    17.05.2002
    17.05.2002
    Szanowni Państwo,
    Moje pytanie dotyczy składni, a mianowicie miejsca określeń rzeczownika w zdaniu. Spotkałam się z opinią, że rozbudowane określenia rzeczownika powinny występować po nim. Czy w takim razie wszystkie sformułowania typu:
    • spalona słońcem skóra
    • Traktowanie go jako godnego zaufania polityka jest nieporozumieniem
    • Wprowadzone przez ministra zmiany na listach refundacyjnych doprowadziłyby do ograniczenia dostępności do leków
    • Powietrze było przesycone jego działającym na zmysły zapachem

    są błędne, czy też należy unikać takich konstrukcji tylko wówczas, gdy sformułowania są dwuznaczne – zob. drugi przykład, gdzie nie wiadomo, czy chodzi o kogoś godnego zaufania danego polityka, czy też o samego polityka, który jest godny zaufania.

    Dziekuje za odpowiedz,
    Krystyna Klejn
  • pod numer
    16.05.2002
    16.05.2002
    Witam,
    Czy mówi się dzwonić na numer czy pod numer?
    Dziękuję i pozdrawiam.
  • oboje
    16.05.2002
    16.05.2002
    Proszę uprzejmie o wyjaśnienie zasad składni liczebnika zbiorowego oboje. W jakiej liczbie powinno wystąpić orzecznie w czasie teraźniejszym. Przykład: „Oboje uszu MUSI być widoczne” czy „Oboje uszu MUSZĄ być widoczne”?
    Dziękuję bardzo.
    GD
  • południowy Koreańczyk?
    15.05.2002
    15.05.2002
    Czy można powiedzieć: południowy Koreańczyk lub północny Koreańczyk, czy poprawna jest jedynie forma opisowa: Koreańczyk z Korei Południowej lub Koreańczyk z KRLD?
  • wydział pielęgniarski
    15.05.2002
    15.05.2002
    Proszę o odpowiedź, czy poprawne jest wydział pielęgniarski czy wydział pielęgniarstwa, skoro mówi się pielęgniarstwo.
    Dziękuję.
  • w Woli, czyli we wsi Wola
    8.05.2002
    8.05.2002
    Które z podanych zdań jest poprawne:
    - Budowa kościoła we wsi Wola (Żabieniec), powiatu warszawskiego.
    - Budowa kościoła we wsi Wola (Żabieniec), powiat warszawski.
    - Budowa kościoła we wsi Woli (Żabieńcu), powiatu warszawskiego.
    Z góry dziekuję za odpowiedź.
  • 3 maja
    8.05.2002
    8.05.2002
    Dzień dobry,
    Zwracam się do państwa z prośbą: czy forma witaj 3 maj jest formą dopuszczalną (ze względu na tytuł pieśni), czy poprawną formą jest witaj 3 maja?
    Z góry serdecznie dziękuję.
  • dziedziczyć po kimś i po czymś
    8.05.2002
    8.05.2002
    W książkach informatycznych tłumaczonych z angielskiego, gdzie mowa jest o pewnych zależnościach między obiektami, występuje pojęcie dziedziczenia (jedna klasa obiektów może dziedziczyć cechy po innej). Jednak w polskich tłumaczeniach występują różne wersje. Proszę o sugestię, która forma jest poprawna, bo co książka, to jest inaczej:
    - klasa dziedziczy z klasy
    - klasa dziedziczy od klasy
    - klasa dziedziczy po klasie.
    W wersji ang. jest inherit from.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego