sjp
  • opodal i nieopodal
    12.06.2002
    12.06.2002
    Dlaczego nieopodal (pisane też nie opodal) znaczy to samo co, znacznie rzadsze, opodal? Czy było tak zawsze?

    Ukłony dla prof. Krystyny Długosz-Kurczabowej.
  • Osiedle

    25.03.2022
    25.03.2022

    Szanowni Państwo,

    piszę z pytaniem: co dokładnie znaczy słowo: „osiedle”? Czy znaczenie: „jednostka podziału dzielnicy” jest znaczeniem normy wzorcowej albo użytkowej? Słownik sjp w ogóle nie podaje takiego znaczenia, a w rozmaitych źródłach słowo „osiedle” występuje we właśnie takim znaczeniu.

    Z góry dziękuję za odpowiedź!

  • Panika jako nerwowy pośpiech

    23.06.2021
    23.06.2021

    Szanowni Państwo!


    Problematyczny wydaje mi się Wasz pomysł określania paniki jako nerwowego pośpiechu (https://sjp.pwn.pl/sjp/panika;2570474.html). Wygląda na to, że można obecnie jeść panicznie, śpiewać psalmy panicznie, rozmawiać panicznie... Ta definicja chyba jednak nie do końca ma sens.


    Z poważaniem - Deckard Cain

  • Pisownia zwrotów tytularnych w dialogach
    5.12.2019
    5.12.2019
    Szanowni Państwo,
    pytanie dotyczy zwrotów typu „Jego Ekscelencja”, „Wysoki Sąd”, „Wasza Wysokość” użytych w dialogach lub napisach do filmów. Wielu profesjonalnych tłumaczy pisze te wyrażenia dużą literą, powołując się na hasło słownikowe z SJP (https://sjp.pwn.pl/slowniki/Jego-Ekscelencja). Wydaje mi się, że jedyne zasadne użycie dużej litery miałoby miejsce w filmie dokumentalnym odnoszącym się do żywej i autentycznej osoby. Czy mogliby Państwo rozstrzygnąć tę kwestię?
    Z szacunkiem,
    M. B.
  • Podlaskie podjąć
    8.12.2017
    8.12.2017
    Mieszkam obecnie na Podlasiu w okolicy Białegostoku, choć pochodzę z Mazowsza i bardzo mierzi mnie, oprócz słynnego dla, używanie określenia podejmij zamiast podnieś. Kilka przykładów: Podejmij chusteczkę z podłogi, Podejmij kubek itp. Przyzwyczajona jestem, że słowo podejmij używane jest w określeniach typu: podjąć pracę, podjął jakieś działanie, a nie, jak ma to miejsce na Białostocczyźnie, do ‘podnoszenia czegoś skądś’. Co jest właściwe?
    Pozdrawiam
  • polszczenie obcych nazw geograficznych
    15.09.2013
    15.09.2013
    Dzień Dobry!
    Niedawno na portalu sjp.pl rozgorzała dyskusja o haśle teksas z SJP Doroszewskiego. Najpierw chodziło o definicję, w której autor zamieścił nazwę stanu Texas pisaną przez x, co miało świadczyć o niekonsekwencji leksykografa. Później zaś dyskutanci skupili się na padającym tam stwierdzeniu, jakoby Texas był nazwą „stanu Ameryki Północnej” (por. kolorado).
    1.Czy rzeczywiście był to wtedy błąd?
    2. Skąd niekonsekwencja w polszczeniu stanów, np.: Nevada/Utah, ale Luizjana?
  • Posiadać dostęp

    26.06.2021
    26.06.2021


    Czy poprawne jest wyrażenie posiadać dostęp do czegoś? Czy nie powinno użyć się zamiast tego mieć dostęp?

    Pewnie czas temu Rada Języka Polskiego pisała „Posiadać znaczy ‘być właścicielem czegoś, co ma dużą wartość materialną, np. nieruchomości, ziemi, zasobów pieniężnych itp.'”. Nie dopuszczano  dostępu do pojęć abstrakcyjnych.

    Natomiast obecnie słownik PWN podaje także inne możliwości:

    «mieć jakieś możliwości, dysponować czymś»

    https://sjp.pwn.pl/sjp/posiadac-I;2505655.html

  • Przerdzeniować
    12.02.2019
    12.02.2019
    Pracując w branży wiertniczej, mam do czynienia z koniecznością opisywania wykonanego w otworze rdzeniowania. Od lat używam, prawdopodobnie kopiując sformułowanie z prac moich poprzedników, słowa przerdzeniowano. Ostatnio zarzucono mi, że jest to niepoprawna forma i nie powinnam jej używać. Mam świadomość, że jest to słowotwórstwo, ale czy na potrzeby branżowe nie można użyć takiego wyrażenia, czy jest ono faktycznie niedopuszczalne.
    Pozdrawiam
    Dorota Strzelecka
  • Przymiotnik od nazwy Dąbek

    28.02.2021
    28.02.2021

    Szanowni Państwo,

    jak powinien brzmieć przymiotnik od nazwy miejscowej DąbekCzy jedyną poprawną formą przymiotnikową jest dąbkowy, czy też ewentualnie dopuszczalne jest użycie formy dąbeckiTa druga forma jest wskazana w SJP PWN (https://sjp.pwn.pl/slowniki/d%C4%85becki.html) jako pochodna od nazwy Dąbki, a więc wyrażonej w liczbie mnogiej, ale zastanawiam się, czy nie można tej formy użyć również w odniesieniu do słowa Dąbek?

  • pseudonimy

    13.05.2003
    13.05.2003

    Jak powinniśmy zapisywać pseudonimy:

    – w cudzysłowie po imieniu i nazwisku?

    – w cydzysłowie między imieniem a nazwiskiem?

    – bez cudzyslowu między imieniem a nazwiskiem?

    Czy są jakieś przyjęte zasady, które należy stosować w tej kwestii? Jest to istotne ze względu na ujednolicenie tekstu.

    Dziękuję za odpowiedź.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego