frazeologia

W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.

  • Na gębę
    19.11.2019
    19.11.2019
    Czy można uznać za obraźliwe określenie: praca na gębę?
  • Strony zgodnie postanawiają
    29.10.2019
    29.10.2019
    Szanowni Państwo,
    w tekstach prawniczych (w szczególności umowach, ugodach, protokołach) często pojawia się zapis typu Strony zgodnie postanawiają…. Czy takie sformułowanie nie zawiera w sobie jakiegoś niepotrzebnego naddatku znaczeniowego? Bo skoro strony postanawiają, to raczej zgodnie, a nie niezgodnie. Napisanie Strony postanawiają… oznacza, że treść ich oświadczeń jest zgodna, nie ma więc chyba potrzeby dopisywanie, że owo postanowienie jest zgodne.
    Z wyrazami szacunku
  • Mąż zaufania
    23.10.2019
    23.10.2019
    Istniej określenie mąż zaufania. Czy jeśli jest nim kobieta, to możemy mówić o żonie zaufania?
  • Jak krew z nosa
    16.09.2019
    16.09.2019
    Dzień dobry, chciałbym zapytać o pochodzenie wyrażenia iść jak krew z nosa. Ciekawi mnie skąd wzięło się to wyrażenie, skoro, jak wiadomo, krew z nosa idzie raczej dobrze.
  • Złapać / wziąć (kogoś) za wszarz
    10.07.2019
    10.07.2019
    Dzień dobry,
    spotkałam się z wyrażeniem wziąć / złapać kogoś za wszarz. Skąd się wzięło takie określenie?
    Co ono dokładnie oznacza?
    Dziękuję za odpowiedź
  • Zagadkowy frazeologizm z przymiotnikiem
    20.05.2019
    20.05.2019
    Szanowni Państwo,
    zwracam się do Państwa z następującym pytaniem: co znaczy wyrażenie chodzić z przymiotnikiem lub chodzić z przymiotnikiem do śmierci? Natknąłem się na nie w spisywanym ostatnio wywiadzie i nie jestem w stanie stwierdzić, co to wyrażenie oznacza i czy w ogóle występuje w języku polskim, czy też jest tylko jakiegoś rodzaju osobistym wyrażeniem.
    Będę bardzo wdzięczny za odpowiedź.

    Serdecznie,
    Marcin Krassowski
  • W rudych małpach
    7.05.2019
    7.05.2019
    W książce z lat pięćdziesiątych przeczytałem taki zwrot: pani w rudych małpach. O co chodzi?
    Pozdrawiam serdecznie
    Paweł Nerkowski
  • Jota w jotę
    19.03.2019
    19.03.2019
    Szanowni Państwo,
    czy wyrażenia jota w jotę identyczne lub jota w jotę takie samo są pleonazmami?

    Z poważaniem
  • Posiadanie
    5.03.2019
    5.03.2019
    Kto jest w posiadaniu? Ja jestem w posiadaniu książki czy książka jest w moim posiadaniu?
  • Mieć pod ręką – tylko coś
    21.02.2019
    21.02.2019
    Czy poprawne jest sformułowanie: Skoro mam Pana pod ręką, to….? Czy może odnosi się to tylko do rzeczy – mieć coś pod ręką dla przykładu. No i czy takie sformułowanie wobec osoby jest pozbawione uprzejmości?
  • Kto chwali swój ogonek – liszka czy pliszka?
    5.02.2019
    5.02.2019
    Szanowni Państwo!
    W którejś z książek Alfreda Szklarskiego o Tomku Wilmowskim bosman Nowicki używa wyrażenia Każda liszka swój ogonek chwali. Czy to pomyłka, wersja alternatywna czy może pierwowzór znanego powiedzenia o pliszce?

    Marcin Nowak
  • Ile owoców?
    30.01.2019
    30.01.2019
    Chodzi mi o poprawną formę ciasto z owocami czy ciasto z owocem?
  • Contra spem spero
    29.01.2019
    29.01.2019
    Szanowni Państwo!
    Znalazłam w pewnej książce zdanie: Początkowo część z nas próbowała unikać tematu, żywiąc nadzieję wbrew nadziei, że nie jesteśmy prawdziwymi alkoholikami.
    Oczywiście chodzi o tę nadzieję wbrew nadziei. Czy to poprawne? Jeśli tak, co oznacza nadzieja bez nadziei?

    Z poważaniem – Maria Kazimierczak
  • Co robimy z początkiem?
    28.01.2019
    28.01.2019
    Dzień dobry,
    czy wyrażenie początkiem bez przyimka, w znaczeniu ‘na początku’ jest prawidłowe?
    Na przykład: Decyzja zapadnie najwcześniej początkiem lutego lub Przygotuję to początkiem przyszłego tygodnia. Często spotykam się z takimi sformułowaniami na południu Polski.

    Z pozdrowieniami
    KW
  • Baczność
    22.01.2019
    22.01.2019
    Czy można powiedzieć miej ją na baczności w znaczeniu ‘miej ją na uwadze, uważaj na nią’.
  • Frazeologizmy z d…
    17.01.2019
    17.01.2019
    Dzień dobry,
    moje pytanie jest nieco grubiańskie, niemniej jednak kwestia ta wywołała ostatnio ożywioną dyskusję wśród moich znajomych. Otóż, czy poprawnie jest powiedzieć, że ktoś dostał w dupę, czy też że dostał po dupie? Moim zdaniem obie wersje są poprawne i równoznaczne, ale proszę o rozstrzygnięcie tego dziwnego sporu.

    Z uszanowaniem,
    Zakłopotany czytelnik Poradni
  • Świat a ludzie!
    9.01.2019
    9.01.2019
    Szanowni Państwo,
    w moim domu posługujemy się często określeniem świat a ludzie. Oto kontekst: Na pewno się wyrobimy. Dwie godziny na dojazd tam to świat a ludzie!. Osobę spoza mojej rodziny zadziwiło to powiedzonko. Zastanawiam się, czy to jakiś nasz familiolekt.

    Z wyrazami szacunku i najlepszymi życzeniami świątecznymi!
    Czytelnik
  • Drzwi we frazeologii
    7.01.2019
    7.01.2019
    Czy istnieje związek frazeologiczny drzwi w drzwi? Stwierdziłem, że jest to kalka z naszego rodzimego języka i podobne do oko w oko, twarzą w twarz, ale także podobne do door to door. Jednocześnie sformułowanie drzwi w drzwi występuje w języku potocznym i nie jest dopuszczalne w oficjalnych sytuacjach lub tekstach naukowych.
  • Palić za sobą mosty
    10.12.2018
    10.12.2018
    Będę wdzięczny za wyjaśnienie pochodzenia zwrotu palić za sobą mosty. Czy pochodzi on od jakiegoś historycznego wydarzenia, czy też jest po prostu owocem ludzkiej wyobraźni? Jedyny znany mi przypadek, gdy ktoś dosłownie odciął sobie drogę odwrotu, to wyprawa Cortesa do Meksyku. Ten jednak spalił okręty, nie mosty..
  • Wylać dziecko z kąpielą
    31.10.2018
    31.10.2018
    Szanowni Państwo,
    skąd się wziął związek frazeologiczny wylać dziecko z kąpielą?

    Pozdrawiam
    Stratos Vasdekis
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego