odmiana

Podajemy rozstrzygnięcia wszelkich problemów związanych z odmianą słów: czy dane słowo w ogóle się odmienia, jak je odmieniać, czy ma liczbę mnogą, czy dopełniacz ma końcówkę -u czy -a, jak brzmi w czasie przyszłym, jaki jest jego wołacz.

  • Chemexchemexa, chemeksa, chemexu, chemeksu
    23.04.2016
    23.04.2016
    Chciałabym zapytać o odmianę rzeczowników rodzaju męskiego zakończonych na -x, a także -ss. Chodzi o urządzenia, a zarazem metody parzenia kawy: chemex oraz aeropress.
    Jak zapiszemy te rzeczowniki w przypadkach zależnych? Cz należy je spolszczyć w miejscowniku (chemksie, aeropresie)? Podobne wątpliwości budzi słowo dripper. Czy w miejscowniku powinniśmy pisać driperze? Jak powinny brzmieć te rzeczowniki w dopełniaczu: Chemeksa, dripera, aeropresa/u?
    Będę wdzięczna za odpowiedź.
  • Swoją a swą
    16.04.2016
    16.04.2016
    Szanowni Państwo,
    Czy w każdym kontekście można zamiennie stosować zaimki swą/swoją, np. w zdaniach:
    Pokazał mi swą/swoją pracę
    Obrażasz mnie swą/swoją bezczelnością
    ?

    Pozdrawiam
    Czytelniczka
  • Pokrzyk wilcza jagoda
    15.04.2016
    15.04.2016
    Szanowni Państwo,
    mam pewne pytanie z zakresu terminologii botanicznej. Mianowicie, jak wygląda deklinacja nazwy rośliny pokrzyk wilcza jagoda? Szczególnie chodzi mi o jej brzmienie w narzędniku. Spotkałam się z dwiema formami: z pokrzykiem wilczą jagodą oraz z pokrzykiem wilczej jagody – z tą drugą zaś częściej niż z pierwszą. Proszę zatem o fachową opinię.

    Łączę wyrazy szacunku
    M. Kowalska
  • Kłapy
    6.04.2016
    6.04.2016
    Mam pytanie odnośnie słowa kłapy. W środowiskach zajmujących się dubbingiem oznacza to ruch ust postaci, pod który odpowiednio przygotowywane są dialogi. Piszę tekst na temat dubbingu i mam spory problem z odmianą tego słowa, głównie wynikające z jego dziedzinowości.
    Jak powinny brzmieć odmiany w liczbie mnogiej? Choćby dopełniacz – kłap, kłapów? Jaka byłaby liczba pojedyncza – kłap, kłapa?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Pozdrawiam.
  • Z jakiejś rodziny
    31.03.2016
    31.03.2016
    Szanowni Państwo,
    zagwozdka językowa o którą chciałabym zapytać, dotyczy następującego zdania: Wspominała, że pochodzi z Węgier, z jakieś szlacheckiej rodziny, a dokładnie wyrażenia jakieś rodziny.
    Na pierwszy rzut oka forma ta wydawała mi się niepoprawna, byłam przekonana, że w tym przypadku bardziej odpowiedni byłby zaimek jakiejś, ale wygląda na to, że taka forma nie istnieje. Czy jest tak rzeczywiście?

    Z góry dziękuję za rozwianie moich wątpliwości.
    Pozdrawiam serdecznie
  • Ludzie o różnym życiu
    30.03.2016
    30.03.2016
    Z życiem jest inaczej niż z nazwiskiemżycie nie ma liczby mnogiej (wyjąwszy znaczenia odnoszące się do gier komputerowych, w których zawodnik może mieć kilka żyć), natomiast nazwisko ma. A powiemy: ludzie o różnym życiu, ale ludzie o różnych nazwiskach (podobnie jak wyrazy o różnych znaczeniach).
  • Free style
    30.03.2016
    30.03.2016
    Czy można napisać free stylem czy koniecznie free style'em?
  • Trzynaście, trzynastu, trzynaścioro
    30.03.2016
    30.03.2016
    Szanowni Państwo,
    w potocznej rozmowie pada czasem pytanie: Ile was tam było?. Zawsze mam z nim problem, kiedy chcę odpowiedzieć samym liczebnikiem. Najlepiej jest chyba przykładowo: trzynaście, bo w domyśle chodzi o osoby. Ale z kolei jeśli wiadomo, że były to osób różnej płci, może staranniej byłoby odpowiedzieć trzynaścioro? A może także trzynastka?
    Podobny problem: Ilu jest ludzi w klasie?dwudziestu trzech czy lepiej dwadzieścioro troje?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Wesz
    21.03.2016
    21.03.2016
    Szanowni Państwo,
    chciałabym zapytać o prawidłową odmianę słowa wszy (w liczbie mnogiej). Czy w dopełniaczu i bierniku liczby mnogiej powinna ona brzmieć wszy? Spotkałam się bowiem z uwagą, że właściwa wersja to wesz. Przykładowo: Po pozbyciu się wszy (wesz?) u domowników (…).

    Serdecznie pozdrawiam i dziękuję za odpowiedź.
  • Ta widła
    20.03.2016
    20.03.2016
    Rzeczownik widły występuje tylko w liczbie mnogiej, ale czy poprawne jest użycie go w liczbie pojedynczej?
    Na przykład w wózkach widłowych znajduje się para wideł, ale nie sposób pojedynczy element tego osprzętu nazwać inaczej niż ta widła.

    Pozdrawiam serdecznie Redakcję.
  • Topinambur
    20.03.2016
    20.03.2016
    Proszę o informację, czy nazwa rośliny topinambur występuje w liczbie mnogiej. Jaka jest poprawna pisownia?
    Kupiłam: 5 topinamburów
    czy
    Kupiłam 5 bulw topinamburu?

    Proszę o odpowiedź.

    Pozdrawiam
    Ewelina Janowska
  • Lokantlokanta czy lokantu?
    25.02.2016
    25.02.2016
    Szanowni Państwo,
    interesuje mnie, w jaki sposób powinno odmieniać się słowo lokant. Czy w dopełniaczu będzie to lokantu (podobnie jak np. formantu), czy też lokanta (wtedy byłoby konsekwentnie z np. liganda).
    W literaturze chemicznej występują obie wersje, natomiast w znanych mi słownikach słowa tego nie ma.
  • Wedy
    24.02.2016
    24.02.2016
    Szanowna Redakcjo,
    Weda nie ma liczby pojedynczej. Jak zatem powinno brzmieć tłumaczenie książki: English Veda? Angielskie Wedy będzie w porządku?
    Z góry dziękuję za pomoc.
    Z poważaniem
    Czytelniczka
  • Zaproszonyzapraszany
    16.02.2016
    16.02.2016
    hciałbym prosić o pomoc w takiej oto zagwozdce językowej:
    Zwykle, kiedy widzimy rożnej maści ogłoszenia reklamujące wydarzenia, można spotkać się z formą Prelegenci/prowadzący zaproszeni w kontekście osób które już są potwierdzone jako gość/prowadzący.
    Natomiast ostatnio spotykałem się z formą Prelegenci zapraszani. Która forma jest poprawna? Zawsze sądziłem ze ta pierwsza, ale po dzisiejszym dniu nie jestem pewien.
    Pozdrawiam,
    Piotr
  • Oberwańcze czy oberwańcu?
    12.02.2016
    12.02.2016
    Szanowni Państwo,
    czy można prosić o rozwinięcie tematu podjętego w poradzie Kłopoty z wołaczem?
    Gdzie można znaleźć rzeczoną regułę i czy istnieje lista wyrazów, których ona dotyczy? Np. co z wołaczem wyrazów samiec, synowiec, samozwaniec, wygnaniec, oberwaniec, popapraniec, padalec, zakalec, malec, smalec, skazaniec, zesłaniec?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Morale
    31.01.2016
    31.01.2016
    Chciałabym się dowiedzieć, czy słowo morale ma zarówno liczbę pojedynczą, jak i mnogą.
  • Dres czy dresy?
    30.01.2016
    30.01.2016
    Dresy – jest liczba mnoga czy pojedyncza? Spór. Ja twierdzę że mnoga.
  • Topinambur
    23.01.2016
    23.01.2016
    Mam pytanie dotyczące warzywa o nazwie topinambur. Prosiłbym o podanie jego deklinacji. W obiegu używany jest dopełniacz w formie topinamburu oraz topinambura. Która wersja jest poprawna?
    Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Rzeczowniki rodzaju męskiego o żeńskiej odmianie
    12.01.2016
    12.01.2016
    Szanowni Państwo,
    uprzejmie proszę o pomoc w scharakteryzowaniu wyrazów rodzaju męskiego (gramatycznego) odmieniające się wedle deklinacji żeńskiej? Czy to jednolita klasa rzeczowników?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Stopniowanie przymiotników
    31.12.2015
    31.12.2015
    Szanowni Państwo,
    Niedawno przedmiotem dyskusji pomiędzy mną a moim rozmówcą stały się formy stopniowania przymiotników. Podczas gdy mój interlokutor upierał się przy stosowaniu form opisowych w stosunku do krótkich przymiotników – a więc: bardziej tani, bardziej smaczny, ja opowiadałem się za formami syntetycznymi – tańszy, smaczniejszy. Słownik poprawnej polszczyzny mówi jedynie, że formy opisowe „nie zasługują na aprobatę”. Czy to znaczy, że należy je tępić?
    Pozdrawiam serdecznie.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego