odmiana

Podajemy rozstrzygnięcia wszelkich problemów związanych z odmianą słów: czy dane słowo w ogóle się odmienia, jak je odmieniać, czy ma liczbę mnogą, czy dopełniacz ma końcówkę -u czy -a, jak brzmi w czasie przyszłym, jaki jest jego wołacz.

  • Anioł Stróż
    11.06.2014
    11.06.2014
    Szanowni Państwo,
    jak brzmi mianownik (forma niedeprecjatywna, forma deprecjatywna) i biernik liczby mnogiej połączeń Anioł Stróż i anioł stróż?
    Z poważaniem
    Czytelnik
  • białostocki czyżyk
    1.06.2014
    1.06.2014
    W Wikisłowniku pod adresem http://pl.wiktionary.org/wiki/czyżyk podane jest jedno ze znaczeń słowa czyżyk jako „reg. białost. mały chłopiec”. Zwraca uwagę liczba mnoga czyżykowie (przecież nie używa się form chłopczykowie, brzdącowie itp.) – czy rzeczywiście tak się ten wyraz odmienia?
  • klaskać i mlaskać
    1.06.2014
    1.06.2014
    Szanowni Państwo!
    Czy mlaskać odmienia się tak samo jak klaskać? Wydaje mi się, że zamiast „Ja klaskam” powinno być „Ja klaszczę”, zamiast „Klaskaj!” – „Klaszcz!”. Czy prawidłowe jest „Mlaszczę” czy „Mlaskam”, „Mlaszcz!” czy „Mlaskaj!”?
    Pozdrawiam,
    Marcin Nowak
  • Jak zapytać o wołacz?
    31.05.2014
    31.05.2014
    Wita.
    Mam pytanie – jak brzmi odmiana słowa nieznajoma w wołaczu? I jak brzmi pytanie wołacza, gdyż gdzieś wyczytałam, że forma wołacza nie ma pytania. Popularna wskazówka O! jest błędna, gdyż może sugerować niepoprawne odpowiedzi w mianowniku, np. O, samolot! O, żaba! (zamiast: samolocie, żabo).
    Dziękuję
  • do szefa kuchni
    24.05.2014
    24.05.2014
    Jakiś czas temu, gdy zmieniałem z nudów kanały w telewizji, moją uwagę przykuła irytująca fraza wypowiadana przez uczestników pewnego programu kulinarnego – na polecenia wydawane przez szefa kuchni odpowiadali oni uparcie „Tak, szef”. W słowach tych nie byłoby zapewne nic dziwnego, gdyby nie niepoprawna według mnie odmiana rzeczownika szef. Wielu internautów próbowało użycie tej bądź co bądź śmiesznej fleksji różnie argumentować i stąd moje pytanie: czy wyrażenie to może być poprawne?
  • we Frankfurcie
    20.05.2014
    20.05.2014
    Można by sądzić, że skoro posługujemy się powszechnie formą we Francji, to przez analogię powinno być też we Frankfurcie. W Internecie (choć nie w NKJP) jest jednak dużo poświadczeń na wyrażenie w Frankfurcie. Z czego to wynika? Czy tę drugą formę można uznać za normatywną?
  • vademeca
    13.05.2014
    13.05.2014
    Szanowni Państwo!
    Chciałam zapytać, czy słowo vademecum posiada liczbę mnogą i jak ona brzmi?
    Z poważaniem
    Karolina Stawarz
  • młodzik
    11.05.2014
    11.05.2014
    Witam,
    chciałabym się dowiedzieć, jaka jest poprawna forma dla osoby pierwszej liczby mnogiej dla słowa młodzik (w znaczeniu 'zawodnik piłkarski młodszy od juniora'). Czy poprawna forma to młodziki, czy młodzicy? Z góry dziękuję za pomoc.
    Pozdrawiam,
    S. Wóltańska
  • skrótowce medyczne
    8.05.2014
    8.05.2014
    Panie profesorze,
    czy odmieniamy skrótowiec GERD (gastroesophageal reflux disease)? Np. „Strategia postępowania w GERD-zie zakłada (…)”. Czy odmienia się skrótowiec NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne)? Np. „Lek ten powinno podawać się łącznie z NLPZ-ami”. Czy istnieją jakiekolwiek skrótowce, których nie należy odmieniać? Oraz czy powinno się pisać Kodeks etyki lekarskiej, czy Kodeks Etyki Lekarskiej, czyli tak jak jest w oryginale?
    Pozdrawiam
  • konsekwencja w wyborze wariantu
    28.04.2014
    28.04.2014
    Czy Państwa zdaniem można używać w jednym tekście dwóch obocznych form jakiegoś wyrazu, np. spieszyć się i śpieszyć się, wieczoru i wieczora, pokojów i pokoi, dwu i dwóch? Zdarza się wcale nie rzadko, że w języku danej osoby występują oba warianty (może ma tu jakiś wpływ kontekst fonetyczny?). Częstą konkluzją w Poradni jest stwierdzenie, że można tak i tak, byle konsekwentnie. Czy i w tym wypadku, opracowując tekst do druku, warto zadbać o konsekwencję?
  • jeszcze o w i we
    27.04.2014
    27.04.2014
    Czy w wyliczeniu, którego człony łączą się alternatywnie z przyimkiem we albo w, wystarczy podać na początku tylko jedną formę tego przyimka, czy też trzeba go powtarzać w odpowiedniej formie przed poszczególnymi członami, np. w Niemczech, we Włoszech i w Holandii czy w Niemczech, Włoszech i Holandii?
  • jeszcze o zaimkach akcentowanych i nieakcentowanych
    27.04.2014
    27.04.2014
    Witam,
    czy zaimki dlaczego i czemu należy traktować podobnie do zaimków (np.) tobie i ci – tzn. dłuższe formy akcentować, stawiać na początku zdania, a krótszymi posługiwać się odwrotnie?
    Pozdrawiam
    Kacper Kaczmarczyk :-)
  • łoś i Łoś
    20.04.2014
    20.04.2014
    Szanowni Państwo,
    niedawno wraz z koleżanką zastanawiałyśmy się nad odmianą rzeczownika łoś, a szczególnie nad formą dopełniacza liczby mnogiej. Doszłyśmy do wniosku, że właściwą formą jest łosi, jeśli mówimy o zwierzętach, natomiast łosiów, jeżeli w ten sposób żartobliwie nazywamy pewną grupę osób. Czy nasz tok myślenia jest właściwy?
    Z góry dziękuję!
  • tacie czy tatowi?
    18.04.2014
    18.04.2014
    Dzień dobry!
    Mam pytanie. Czy mówi się pomagam tacie, czy tatowi??
  • Jedlina Zdrój i inne zdroje
    18.04.2014
    18.04.2014
    Witam Pana bardzo serdecznie.
    Chciałbym zapytać się, jak poprawnie odmieniać słowo Zdrój. A mianowicie, powinno się mówić w Jedlinie Zdroju, czy w Jedlinie Zdrój? Z niecierpliwością czekam na odpowiedź.
    Pozdrawiam
    Kacper Andrzejewski
  • niebłahy błahy
    10.04.2014
    10.04.2014
    Czy przymiotnik błahy ma formę liczby mnogiej?
  • rasa
    5.04.2014
    5.04.2014
    Często widuje w tekstach, że słowo rasa dotyczy tylko liczby mnogiej, np. rasa psów to charty, setery, a nie chart, seter. Co ciekawe w przypadku np. kotów (pers) lub owiec (kent, karakuł, bo karakuły to już kojarzy się z futrem) nie dostrzegłem tego typu zależności. Czy zatem nazwanie rasą pojedynczego egzemplarza jest błędem, a jeśli tak to czy w takim razie powinniśmy tego typu zasadę zbiorowości stosować do wszystkich jednostek systematycznych (typ, odmiana, gatunek itp.)?
  • ośmioro marynarzy
    28.03.2014
    28.03.2014
    Szanowni Państwo,
    chciałam zapytać, czy poprawna jest forma ośmioro marynarzy, zakładając, że mam na myśli kobiety i mężczyzn. Może powinnam używać liczebnika ośmiu (marynarzy)? Mam jednak wrażenie, że odnosi się to jedynie do grupy mężczyzn.
    Bardzo proszę o odpowiedź.
    Anna
  • żeśmy byli
    26.03.2014
    26.03.2014
    Panie Profesorze {zreflektowałem się, że pisanie do Pana może być również bardzo ryzykowne},
    co Pan myśli o używaniu formy żeśmy, czy nie prościej i piękniej jest mówić i pisać byliśmy zamiast żeśmy byli?
  • kafelek
    25.03.2014
    25.03.2014
    Witam,
    chciałbym wiedzieć, jaka jest poprawna forma odmiana słowa kafelek. Czy „Wyznaczyliśmy wymiary kafelki na 30x30 cm”, czy „Wyznaczyliśmy wymiary kafelka na 30x30 cm”?
    Pozdrawiam
    Kamil
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego