wyrazy obce

Znajdziesz tu informacje o pisowni, wymowie, znaczeniu lub pochodzeniu słów, które zostały zapożyczone do polszczyzny. Dowiesz się, czy dane słowo weszło już do naszego języka, albo dlaczego wejść do niego nie może. Poznasz kalki językowe i sposoby zapożyczeń.

  • lasagne
    12.05.2006
    12.05.2006
    Jak to jest z włoską potrawą o nazwie lasagne? Chodzi mi o jej spolszczenie. Spotkałem już polską pisownię lazanie (jako liczba pojedyncza rodzaju nijakiego). Jednak jeżeli idzie o zwyczaj językowy, to chyba zdecydowanie przeważa już (przynajmniej w mowie) forma żeńska: ta lazania, te lazanie (l.mn.).
  • polszczenie wyrazów
    10.05.2006
    10.05.2006
    Szanowni Państwo,
    jak powinna wyglądać dobrze spolszczona wersja następujących pojęć: coca-colonization, mcdonaldization i disneyfication (czasem w literaturze można też spotkać formę disneyization)?
    Mam też pytanie o to, jak brzmi dopełniacz od nazwy McDonald’s. Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź.
    Z wyrazami szacunku,
    Katarzyna Pawlak (Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego)
  • compact disk czy Compact Disc
    5.05.2006
    5.05.2006
    Szanowni Eksperci!
    Proszę o wyjaśnienie, dlaczego rozwinięcie skrótu CD-R (Compact Disc Recordable) piszemy wielkimi literami, natomiast CD-ROM (compact disk – read only memory) małymi. Dlaczego w przypadku CD-R wyraz Disc pisze się przez c, a w przypadku CD-ROM jest disk?
  • de
    28.04.2006
    28.04.2006
    Witam!
    Czasem przed nazwiskiem we Francji można spotkać przedrostek de, czy on oznacza tytuł szlachecki? Wiem, że moje pytanie nie jest związane z językiem polskim, ale pewnie będzie Pan wiedział.
    dz.
  • lewant
    28.04.2006
    28.04.2006
    Lewant, levant czy lewanter? Która z tych form jest poprawna w odniesieniu do ‘silnego, chłodnego i wilgotnego wiatru wschodniego wiejącego m.in. na Morzu Adriatyckim’ (za: V. Anić, Veliki rječnk hrvatskoga jezika, Zagrzeb 2003)? W dostępnych mi słownikach języka polskiego nie mogę znaleźć ani jednej formy w zacytowanym znaczeniu. Czy istnieje jakaś ogólnie przyjęta zasada w tłumaczeniu nazw wiatrów lokalnych?
    Serdecznie pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź, V. Sz.-R.
  • bip
    25.04.2006
    25.04.2006
    Proszę o wyjaśnienie kwestii, jakim wyrazem dźwiękonaśladowczym powinno się w języku polskim oddawać sygnał znany na przykład z automatycznej sekretarki czy pagera (w języku angielskim beep). Znalazłem takie wyrazy jak dryń, brzdęk, ale nie wydają się one dokładnie oddawać tego dźwięku. Czy można zastosować spolszczenie bip?
  • faktotum
    14.04.2006
    14.04.2006
    Witam!
    Czy rzeczownik faktotum można odmieniać w liczbie mnogiej, choć Wielki słownik wyrazów obcych PWN podaje ndm? Pytam, gdyż większość takich latynizmów otrzymuje w słownikach chyba zbyt automatycznie kwalifikator nieodmienności (jak choćby słynny przykład wademekum).
    Pozdrawiam.
  • amstaff
    31.03.2006
    31.03.2006
    Amstaf czy amstaff (rasa psa) – czy obie formy są poprawne?
  • aplikować
    22.03.2006
    22.03.2006
    Witam i pozdrawiam. Niedawno spotkałam się z użyciem słowa aplikuje jako synonimu dla stara się o zatrudnienie. Podaję przykład: „Jan Kowalski aplikuje do Policji”. Czy ta forma jest prawidłowa? Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • ouzo
    9.03.2006
    9.03.2006
    Witam!
    Uniwersalny PWN podaje dla ouzo: -a, -u, Ms. -nie, PSWP Zgółkowej (Kurpisz) ouzo|ouzon ndm, zresztą wszystkie słowniki prócz Uniwersalnego podają ndm. Z podanej zaś odmiany wynika, że forma z -n- miałaby się pojawić tylko w miejscowniku (no i potencjalnie w wołaczu). No i blm dla napoju alkoholowego? A jeszcze rodzaj, WSWO PWN też podaje mrz (rzeczownik rodzaju męskiego), choć wydaje się, że to to ouzo. Żeby zaś było ciekawiej jeszcze, NSWO Zielonej Sowy notuje tylko: uzo.
    Pozdrawiam.
  • paideia
    9.03.2006
    9.03.2006
    Witam serdecznie. Uprzejmie proszę o pomoc. Jak poprawnie napisać wyraz: paidea, paideia, pajdeja, paideja?
  • shake
    28.02.2006
    28.02.2006
    Dzień dobry!
    Czy można używać spolszczonej wersji słowa shake – czyli czy można szejkować? Jeśli nie, to jak powinno się to zapisywać: shake'ować? Wiem, że łatwiej i prościej jest mieszać – ale gdy trzeba podkreślić rolę shaker'a… to jak to zrobić poprawnie? Dziękuję.
  • aquapark
    15.02.2006
    15.02.2006
    Jak porawnie pisze się aquapark czy aqua park?
  • recykling i recycling
    14.02.2006
    14.02.2006
    Witam,
    moje pytanie dotyczy wymowy słowa recykling, która, zdaje się, została już spolszczona, podobnie jak pisownia. Tymczasem w radiowej Trójce usłyszałam dzisiaj „ceny risajklingowe”. Czy dobrze mi się wydaje, że jest to wymowa niepoprawna?
    Pozdrawiam,
    Monika Marczyk
  • bistropha, o bistrophie
    3.02.2006
    3.02.2006
    Witam!
    Jaki będzie miejscownik dla rzeczownika bistropha (jest to jedna z neum, gdzie dwuznak ph czytamy jako [f]), zanotowanego na przykład w Ortograficznym słowniku języka polskiego pod red. T. Karpowicza. Bistrophie czy też bistrofie?
  • mejl
    3.02.2006
    3.02.2006
    Przeczytałem onegdaj w gazecie, której tytułu nie pamiętam, pewną poradę językową Pana Profesora, którego imienia i nazwiska, jak wyżej – nie pamiętam. Rzecz dotyczyła pisowni słowa mail, a dokładniej dopuszczenia spolszczonej formy mejl, której to formy używam na co dzień w różnych mejlach, aczkolwiek z pewną obawą o słuszność zawierzania gazetowym poradom albo własnej pamięci :-) Czy mógłbym prosić o poradę w tej materii?
    Pozdrawiam,
    Ireneusz Miciałkiewicz
  • laudacja
    19.12.2005
    19.12.2005
    Nigdzie nie potrafię znaleźć znaczenia i etymologii słowa laudacja. Proszę o pomoc. Bożena Szwed
  • deadline
    24.11.2005
    24.11.2005
    Jaki zapis jest właściwy w polskich tekstach dla określenia dedlajn (ostateczny termin wykonania czegoś, oddania pracy, złożenia dokumentów itp.)?
  • boy band i boysband
    3.11.2005
    3.11.2005
    Witam serdecznie. Chciałbym zapytać o pisownię słowa boysband || boyband. W Polsce najczęściej spotyka się boysband, co może dziwić z tego powodu, że angielskie i amerykańskie media piszą głównie boyband. Słownik Cambridge podaje znowu boy || girl band. Jak zatem pisać to słowo w Polsce? Pozdrawiam…
  • papalia czy papiana?
    26.10.2005
    26.10.2005
    Spotkałem się z wyrazem papalia oznaczającym pamiątki związane z papieżem. Interesuje mnie, jak powstało to słowo – spodziewałbym się raczej formy papiana, utworzonej przez analogię do takich wyrazów jak kochanoviana czy mickiewicziana. A może są to dwa możliwe formanty dające inne znaczenia? Tylko czy wtedy obok kochanovianów (spraw) będzie można mówić o kochanov(i)aliach (pamiątkach)?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego