odmiana

Podajemy rozstrzygnięcia wszelkich problemów związanych z odmianą słów: czy dane słowo w ogóle się odmienia, jak je odmieniać, czy ma liczbę mnogą, czy dopełniacz ma końcówkę -u czy -a, jak brzmi w czasie przyszłym, jaki jest jego wołacz.

  • znowu blog
    22.09.2013
    22.09.2013
    Dzień dobry, jak odmienia się rzeczownik blog?
    Bardzo proszę o odpowiedź.
  • kryterium autorytetu kulturalnego
    21.09.2013
    21.09.2013
    Zdarzało się, że na łamach Poradni broniono jakiejś formy nie występującej w słownikach tym, że używali jej pisarze (Tybr, zdejm). Czy da się w ten sposób obronić dopełniacz l.mn. wzgórzy (Orzeszkowa, Lenartowicz, Przerwa-Tetmajer, Schulz)?
  • wołaczu mój!
    16.09.2013
    16.09.2013
    Dobry wieczór (dzień dobry).
    W wielu podręcznikach do nauki języka polskiego spotykam się z niezrozumiałym dla mnie zaprezentowaniem jednego z przypadków rzeczownika – wołacza:
    wołacz – o!

    Dzieci często tworzą wówczas niepoprawne formy typu: o! tata. Bardzo rzadko wołacz jest objaśniany jako bezpośredni zwrot do kogoś lub czegoś. Nie potrafię wyjaśnić tego zjawiska. Jak wytłumaczyć dziecku, że samo o! nie pomoże nam utworzyć formy wołacza?
  • blog
    16.09.2013
    16.09.2013
    Jak odmienia się rzeczownik blog?
  • Nie cwaniacz
    14.09.2013
    14.09.2013
    Dobry wieczór!
    Jak utworzyć tryb rozkazujący od cwaniaczyć (pot.): nie cwań czy nie cwaniacz?
    Proszę o wyjaśnienie.
    Marta Szlaska
  • zakasać
    11.09.2013
    11.09.2013
    Dzień dobry,
    chciałam zapytać się o poprawną formę czasownika zakasać (rękawy) w trybie rozkazującym l. poj. Spotkałam się z formą zakasz, a chyba powinno być zakasaj. Dziękuję za pomoc.
    Ola
  • niecierpek i siódmaczek
    11.09.2013
    11.09.2013
    Jak powinno się pisać: „W runie spotykamy niecierpek drobnokwiatowy i siódmaczek leśny…” czy „W runie spotykamy niecierpka drobnokwiatowego i siódmaczka leśnego”?
  • czasownik z się, gerundium bez się
    9.09.2013
    9.09.2013
    Dla czasowników używanych wyłącznie z się USJP podaje gerundia też z się. Niektóre takie gerundia bez się można znaleźć w słownikach, ale już jako hasła rzeczownikowe, np. zakochanie, spóźnienie, pośliźnięcie, sztachnięcie. A co z pozostałymi? Czy bez się można np. powiedzieć: „Z sąsiedniego pokoju dobiegało chichranie”? Czy bez się mogą być używane takie wyrazy, jak wygramolenie, odkłanianie, kitwaszenie, zrelaksowanie, namyślenie, wstydzenie, wymądrzanie, załzawienie, dąsanie…?
  • festiwal i turniej
    2.09.2013
    2.09.2013
    Witam.
    Mam pewien problem, dlatego postanowiłam napisać do Państwa. Nie wiem, jaka forma powinna być użyta w odmianie. „Pan X wygrał wiele festiwali (czy może festiwalów) muzycznych”? „Para X i Y to zdobywcy czołowych miejsc podczas licznych turniejów (czy może turnieji) tanecznych”?
  • Jak się zowiesz?
    26.06.2013
    26.06.2013
    Szanowni Państwo,
    dziękuję za poprzednie odpowiedzi. Czy zowę itd. oraz zwę itd. to dwie oboczne formy koniugacyjne od czasownika zwać, czy też ta pierwsza jest formą jakiegoś innego czasownika?
    Z góry serdecznie dziękuję za pomoc.
    Łukasz
  • otwarto ogień czy otworzono?
    21.06.2013
    21.06.2013
    Ogień otwarty czy otworzony – która forma jest poprawna? Dodam, że nie pytam o ognisko, tylko o ostrzał.
  • słoki czy słoicy?
    21.06.2013
    21.06.2013
    Szanowni Państwo,
    jaka jest poprawna forma liczby mnogiej od słoika, przyjezdnego mieszkańca Warszawy? Czy są to słoiki? Czy może słoicy? Podobnie jak klienty poczty elektronicznej, ale klienci sklepu?
    Z poważaniem
    Mateusz
  • liczebniki w wołaczu
    14.06.2013
    14.06.2013
    Zastanawiam się właśnie nad tym, czy liczebniki główne występują w wołaczu i jaka formę wtedy mają.
    Pozdrawiam
  • to czy te?
    14.06.2013
    14.06.2013
    Dzień dobry!
    TO czy TE? To pytanie czy te pytanie? To zdanie czy te zdanie? Myślę, że prawidłowym zaimkiem wskazującym w tych przykładach jest TO. Czy się mylę? Proszę o przytoczenie zasady, reguły wyjaśniającej problem.
    Pozdrawiam
  • sędziwszy czy bardziej sędziwy?
    30.05.2013
    30.05.2013
    Chciałam poprosić o rozstrzygnięcie, która forma stopnia wyższego wyrazu sędziwy jest poprawna: czy forma sędziwszy, czy też forma bardziej sędziwy. Słownik Doroszewskiego podaje, że częstsza jest forma opisowa, natomiast przeszukiwanie internetu utwierdza w przekonaniu, że forma sędziwszy jest częstsza. USJP oraz WSO nie podają przy haśle sędziwy żadnych rozstrzygnięć dotyczących tej kwestii.
    Bardzo dziękuję za pomoc i pozdrawiam!
    Katarzyna
  • zgrubiałe -isko
    27.05.2013
    27.05.2013
    Jak tworzy się D. lm. zgrubień kończących się na -sko? USJP podaje psisk, WSO psisków. W jednym ze słowników internetowych można znaleźć błaźnisk i generalisków przy jednoczesnym braku błaźnisków i generalisk. Czy oprócz dziewczynisków i dziecisków inne zgrubienia, których podstawą są wyrazy rodzaju żeńskiego bądź nijakiego, mogą tworzyć formę z -ów?
  • po lwiemu
    21.05.2013
    21.05.2013
    Robimy coś po swojemu lub po bożemu, po wariacku lub po angielsku. Skoro w pierwszych dwóch wypadkach sprawdza się celownik, to skąd wzięły się formy kończące się na -ku zamiast na -kiemu? Jak nazywa się taka forma?
    Jakie są ograniczenia przy tworzeniu analogicznych konstrukcji z po? Czy będzie dobrze po lwiemu albo po wesołemu?
  • zwlec się
    19.05.2013
    19.05.2013
    Czy poprawna jest forma zwlókł się czy zwlekł się?
  • Mnie to samo!
    7.05.2013
    7.05.2013
    Dzień dobry!
    Zamawiając w restauracji to samo, co kolega przede mną, powiem: „Mi to samo” czy „Mnie to samo”?
    Pozdrawiam
    Rafał Kowalski
  • szczać kulturalnie
    7.05.2013
    7.05.2013
    Szanowni Państwo,
    która forma czasownika szczać jest poprawna: szcza czy szczy? Bardzo proszę o uzasadnienie.
    Pozdrawiam serdecznie,
    Maciej
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego