słownictwo

  • Słowiański mistrz
    15.11.2018
    15.11.2018
    Dzień dobry,
    chcę zapytać, czy istnieje w języku polskim słowo równe znaczeniowo słowu mistrz, ale mające pochodzenie słowiańskie? Mistrz pochodzi bodajże z łaciny, a zależy mi na odnajdywaniu i używaniu jak największej ilości słów słowiańskich. Jeśli takiego słowa nie ma, to jak mogłoby ono wyglądać, jak można by je stworzyć?

    Pozdrawiam,
    Filip Leon Opuk
  • Zaangażowanie
    8.11.2018
    8.11.2018
    Szanowni Państwo,
    ostatnio podczas dyskusji z moim ojcem narodziła się wątpliwość, pytanie: Czy można być w coś zaangażowanym, a nie wierzyć w skutek swoich działań? Czy angażowanie to tylko poświęcanie czasu lub pieniędzy na jakiś cel, czy wiara ma tu znaczenie?

    Z góry dziękuję za pomoc.
    Adam
  • Młodzieżowe dzban i jego pochodne
    6.11.2018
    6.11.2018
    Dzień dobry,
    wśród młodzieży popularność zyskuje ostatnio słowo dzban, jako obraźliwe i nieco humorystyczne określenie osoby głupiej. I tutaj rodzi się pewien kłopot z nazwaniem tego. Jeśli ktoś jest głupi, to swoim postępowaniem objawia swoją głupotę, a jeśli ktoś jest dzbanem, to dzbanizm czy dzbaniarstwo? A może jeszcze jakoś inaczej?

    Pozdrawiam,
    Czytelnik
  • Szczęście i nieszczęście
    5.11.2018
    5.11.2018
    Wiadomo mi, że wyrażenie na całe szczęście (a więc zapewne i na moje, jego, nasze itp.) to niezbyt akceptowalna kontaminacja. Mówię „niezbyt”, bo znane mi słowniki dość autorytatywnie klasyfikują je jako błąd, w przeciwieństwie jednak do niektórych językoznawców. A jak się ma sprawa, kiedy ktoś powie lub napisze na jego (twoje, wasze) nieszczęście? I czy można zacząć wypowiedź od Wasze (twoje, jego, ich) szczęście, że…” (tzn. bez początkowego na)?
  • Dowód małżeńskiej miłości
    2.11.2018
    2.11.2018
    Szanowni Państwo,
    Sprzeczam się z małżonką, która ma mi za złe jedno stwierdzenie. Poprosiła mnie, abym odwiózł ją do dentysty, na co ja stwierdziłem, iż nie ma problemu i wyświadczę jej tę przysługę.
    Jej zdaniem w rodzinie troszczymy się o siebie, a nie wyświadczamy sobie przysługi.
    Moim zdaniem przysługa bezinteresowna może zostać okazana z miłości i jest to stwierdzenie adekwatne.
    Wszystko skończyło się dobrze, acz z ciekawości pytamy, jakie jest Państwa zdanie.

    Z wyrazami szacunku
    Szymon
  • Komfortujący
    2.11.2018
    2.11.2018
    Dzień dobry,
    w słowniku języka polskiego nie znalazłem słowa komfortujący, choć często spotykam się z określeniem, że coś jest komfortujące. Czy takie określenie jest poprawne? Czy można go użyć w tekście literackim?

    Z góry dziękuję za odpowiedź,
    Z poważaniem,
    Bartosz Staniszewski.
  • Rzecznik prasowa czy rzecznik prasowy?
    29.10.2018
    29.10.2018
    Jak powinno się przedstawiać kobietę pełniącą funkcję rzecznika? Czy poprawne jest sformułowanie rzecznik prasowa?
  • Albo dylemat, albo brak pieniędzy
    29.10.2018
    29.10.2018
    Szanowni Państwo!
    Czy zdanie: Brak siły – to był nasz dylemat ma sens? Moim zdaniem – nie. Brak siły, podobnie jak brak pieniędzy, brak zdrowia, brak humoru itp., to nie są dylematy. Ale może się mylę?

    Z poważaniem – Witold M.
  • Proces rekrutacji v. proces rekrutacyjny
    23.10.2018
    23.10.2018
    Poprawne zdanie to: Proces rekrutacji odbywa się dwuetapowo czy Proces rekrutacyjny odbywa się dwuetapowo.
  • Minutes of meeting – minutki czy notatka?
    22.10.2018
    22.10.2018
    Szanowni Państwo,
    czy popularne spolszczenie angielskiego słowa minutes w znaczeniu utrwalonego podsumowania spotkania jako minutki jest w słownikach języka polskiego oficjalnie rozpoznawane, czy też funkcjonuje jako nieformalne tłumaczenie?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.

    Pozdrawiam,
    J.B.
  • Jaka transakcja, czyli o przymiotniku kartowy
    22.10.2018
    22.10.2018
    Jak poprawnie określić transakcję, która została przeprowadzona przy wykorzystaniu karty płatniczej:
    transakcja kartowa
    transakcja płatnicza przeprowadzona kartą
    transakcja elektroniczna przeprowadzona kartą płatniczą
    transakcja płatnicza z wykorzystaniem karty płatniczej?
    Różne kombinacje powyższych słów? Być może kilka określeń jest prawidłowych? A może mają Państwo jakieś inne propozycje?
  • Dobrze rokować
    17.10.2018
    17.10.2018
    Szanowni Państwo!
    Czy dobrze rokować na przyszłość to pleonazm?

    Będę zobowiązana za odpowiedź
    Beata Ważyńska
  • Poduszka pod pupę
    9.10.2018
    9.10.2018
    Rzeczownik, rodzaj żeński – poduszka (pod uszka). A jak można nazwać poduszkę, na której się siada? Może (zamiast uszka) od pupapodpupka, podpupcia, podpupeczka, podpupeńka, podpupina, lub podpupsko. A może podddupka, poddupeczka, poddupeńka, poddupcia, poddupina, poddupinka. Kiedyś, na zimowy upadek na wiejskiej górce, mówiło się dupozjazd.
  • Cały a całkowity
    8.10.2018
    8.10.2018
    Szanowni Państwo,
    czy całkowity i cały to synonimy, które stosować można zawsze wymiennie? W tekście, który czytałem, znalazłem frazę: dodać całkowitą zawartość butelki. Czy nie powinna ona brzmieć dodać całą zawartość butelki?

    Z poważaniem,
    BR
  • Odkrywacz

    5.10.2018
    5.10.2018

    Szanowni Państwo,

    coraz częściej w internecie napotykam wyraz odkrywacz. Ów wyraz znaleźć można w słowniku języka polskiego z roku 1809 pod redakcją Samuela Bogumiła Lindego.

    Proszę powiedzieć mi, czy to słowo mieści się w normie współczesnej polszczyzny.

    Z góry dziękuję za odpowiedź i łączę wyrazy szacunku

    Mario Jakub Kiliński

  • Synonim punktu
    5.10.2018
    5.10.2018
    Mam problem ze znalezieniem zamiennika słowa punkt w kontekście punktów w sporcie, tabeli wyników. Szukałem, ale nie mogę nic znaleźć, co mogłoby zamienić ten wyraz. Problem pojawia się, jak w wypowiedzi ciągle się używa tego słowa w każdym zdaniu.
  • Wariacja
    5.10.2018
    5.10.2018
    Spotkałem się z użyciem słowa wariacja w znaczeniu ‘odmiana’ obok wielu rzeczowników (wariacja ćwiczenia/potrawy). Tymczasem słowniki ograniczają możliwości użycia tego słowa do opisu sztuki (utworów muzycznych, obrazów) wzorowanej na danym motywie – występuje wtedy konstrukcja wariacja na temat.
    Czy poprawne jest poprzedzenie rzeczownika w dopełniaczu (niezwiązanego ze sztuką) słowem wariacja, aby opisać odmianę tej rzeczy? Mniemam, że nie powinno się wtedy wprowadzać członu na temat.
  • Ile to 4 lata?
    1.10.2018
    1.10.2018
    Szanowna Poradnio,
    Takie zdanie: Program pomocy był realizowany przez 4 lata od lutego 1948 do września 1952, to 4 lata odnośnie rocznika, bo co do znaczenia roku jako 365 to nie pasuje. Czy to zdanie jest poprawne?
  • Ława
    26.09.2018
    26.09.2018
    Od dziecka znałem słowo ława tylko w odniesieniu do mebla, na którym się siedzi. Tymczasem od jakiegoś czasu można zaobserwować że słowo ława jest używane w odniesieniu do niskiego mebla, na którym podaje się np. coś do jedzenia lub picia.

    Chciałem zapytać, skąd się wzięło to nowe znaczenie. Wszakże w polskim języku funkcjonuje stolik, więc nadanie temu meblowi nazwy ława, która od starożytności oznacza mebel do siedzenia (https://pl.wikipedia.org/wiki/ława), wydaje się chybionym pomysłem.
  • Łączliwość judasza
    25.09.2018
    25.09.2018
    Szanowni Państwo,
    czy można napisać, że ktoś stoi przed judaszem (otworem w drzwiach), za judaszem lub po drugiej stronie judasza, jak stoi na zewnątrz? Czy będzie to sformułowanie poprawne, czy raczej należy tak przemodelować wypowiedź, żeby rzeczony ktoś stał po prostu przed drzwiami?

    Jakub Jędrusiak
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego