słownictwo

  • Muzeum Historii Naturalnej
    3.10.2016
    3.10.2016
    Szanowni Państwo,
    The Natural History Museum w Londynie, jak i nazwy innych muzeów o podobnej tematyce tłumaczone są jako Muzeum Historii Naturalnej. Czy jest to prawidłowa nazwa w języku polskim? Czy nazwy Muzeum Historii Ziemi lub Muzeum Historii Przyrody nie byłyby bardziej poprawne?

    Z pozdrowieniami
    Czytelnik
  • Jubileusz i jubilat
    30.09.2016
    30.09.2016
    Zastanawiam się, kogo można nazywać jubilatem. Powodem wątpliwości jest mało wyrazista definicja jubileuszu. Czy okrągła rocznica to taka, który wypada po całkowitej liczbie dekad – 20, 30 itd.? Chyba można zagęścić tę skalę do pięcioletnich odstępów, bo rocznicę typu 35 też obchodzi się czasem szczególnie.
    Ale co, kiedy chodzi nie o rocznicę wydarzenia, tylko po prostu o urodziny? Parolatek nie jest jubilatem, a osiemnastolatek? To w końcu ważne urodziny. A jak z późniejszymi urodzinami?
  • Uczniowie szkoły
    30.09.2016
    30.09.2016
    Czy uczniowie szkoły to pleonazm?
  • Rekrutant czy rekruter?
    29.09.2016
    29.09.2016
    Szanowni Państwo,
    jak należałoby nazwać osobę rekrutującą innych? Rekrutant, rekruter?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Ormowiec
    3.09.2016
    3.09.2016
    Szanowni Państwo,
    w pewnej dyskusji internetowej natknęłam się na rozmówcę, który nagminnie używa słowa ormowiec, odnosząc się do osób, które (jego zdaniem) nazbyt gorliwie zgłaszają policji czy też straży miejskiej łamanie drobnych przepisów. Czy można potraktować takie słownictwo jako obraźliwe?

    Z góry dziękuję za odpowiedź,
    Dominika
  • Mała dziewczynka
    14.07.2016
    14.07.2016
    Szanowni Państwo,
    zastanawiam się czy wyrażenie mała dziewczynka to pleonazm. Może powinno być mała dziewczyna?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Spinacz a klamerka
    13.07.2016
    13.07.2016
    Szanowni Państwo,
    ostatnio dowiedziałam się w toku dyskusji na łamach forum redaktorskiego, że w pewnych regionach Polski na przedmiot służący do przypinania prania mówi się spinacz. Sama do tej pory zaznajomiona byłam jedynie z klamerką. Po przejrzeniu komentarzy wysnułam ostrożną hipotezę, że klamerka charakterystyczna jest raczej dla zachodniej Polski, spinacz zaś – dla wschodniej.
    Jakie jest pochodzenie tych wyrazów? Czy faktycznie można podzielić ich zasięg regionalnie?
  • Wykokszony
    13.07.2016
    13.07.2016
    Szanowni Państwo,
    skąd się wzięło potoczne i modne określenie koks na kogoś bardzo biegłego np. w sporcie? Mówi się (wśród młodych), że ktoś jest wykokszony, że ktoś (lub coś) nieźle koksi itp.
    Czy może chodzić o przejście od potocznego znaczenia słowa koks jako ‘narkotyk, środek dopingujący’ – komuś idzie coś tak dobrze, jakby był na koksie?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Żeńskie nazwy stanowisk i zawodów
    13.07.2016
    13.07.2016
    Nurtuje mnie kwestia odmiany nazw stanowisk przy pisaniu CV. Czy kobieta powinna pisać: praktykantka, sprzedawczyni, asystentka, specjalistka ds. …”, czy używać form męskich? Wydaje mi się, że formy żeńskie są bardziej odpowiednie – czułabym się bardzo dziwnie, pisząc o sobie w formie męskiej. Są jednak pewne stanowiska, których nazw nie daje się za bardzo odmienić (psycholożka/pedagożka szkolna?) – czy nie będzie to przejawem niekonsekwencji, jeśli w jednym CV zestawi się je obok siebie?
  • Singielstwo
    12.07.2016
    12.07.2016
    Zastanawiam się, czy jest poprawne jest mówić teraz, że stan kawalerski to singielstwo.
  • Uciekinier, zesłaniec
    9.07.2016
    9.07.2016
    Szanowni Państwo,
    czy poprawne są sformułowania typu: uciekinier od wojny czeczeńskiej, zesłaniec do gułagu? Powiemy wprawdzie: uciekać od wojny, zostać zesłanym do gułagu.

    Z poważaniem
    Kasia C.
  • Wykonawca a sprawca
    7.07.2016
    7.07.2016
    Jaka jest różnica między wykonawcą czynności a sprawcą czynności ?
  • Poprzedniczka
    7.07.2016
    7.07.2016
    Bardzo proszę o wyjaśnienie, czy wyraz poprzedniczka ‘ta, która była gdzieś, robiła coś, zajmowała jakieś stanowisko itp. uprzednio przed kimś’: Siadała przy biurku swojej poprzedniczki (Słownik języka polskiego PWN pod red prof. Szymczaka) oznacza, że zarówno ta, która była wcześniej, jak i ta, która po niej nastąpiła, wykonywała te same funkcje? Czy Ośrodek Informatyki utworzony w 1980 r., przyłączony w 1990 r. do biura architektonicznego powstałego w 1970 r., jest poprzedniczką architektów?
  • Mówić z emfazą, kłaść na coś akcent
    6.07.2016
    6.07.2016
    Szanowni Państwo,
    zwracam się z uprzejmą prośbą o wyjaśnienie, czy słowo emfaza może być używane w celu podkreślenia, zaakcentowania czegoś. Innymi słowy, czy można napisać: Emfazy wymaga fakt… zamiast np. Należy zaakcentować fakt…, Wymaga podkreślenia, że…?

    Z góry serdecznie dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem
    Czytelnik
  • Natenczas
    24.06.2016
    24.06.2016
    Szanowni Państwo,
    czy wyrażenie natenczas, zapisywane jako jedno słowo, odnosi się jedynie do czasu przeszłego (taki przykład znalazłem w słowniku), czy też można go użyć w czasie przyszłym, np. mówiąc: natenczas przyjdę?

    Z poważaniem
    Miłośnik Polszczyzny
  • Anatomia wydobycia dźwięku?
    18.06.2016
    18.06.2016
    Czy słowo anatomia może odnosić się do procesu, działania? Głównie kojarzona jest z budową czegoś, lecz może też opisywać funkcjonowanie. Czy zatem fraza: anatomia wydobycia dźwięku jest poprawna językowo?

    Z góry dziękuję i pozdrawiam
  • Segregacja rasowa
    18.06.2016
    18.06.2016
    Szanowni Państwo,
    pytanie dotyczy segregacji rasowej. Czy w poniższych zdaniach słowo segregowany zostało prawidłowo użyte?
    Coraz silniej segregowane rasowo przedmieścia wspomagane były państwowymi funduszami
     Przybył do firmy X z segregowanego południa


    Z poważaniem
    Anna K.
  • Problem
    5.06.2016
    5.06.2016
    Czy słowo problem, ewidentnie zapożyczone z języka angielskiego, jest obecnie słowem modnym? Przyjmując, że jest, na pewno lepiej zamieniać go z wyrazami rodzimymi, takimi jak: kłopot lub trudność.
    Mam wątpliwości jednak, czy znaczenie owego problemu dokładnie odzwierciedlają wyrazy kłopot i trudność. Bardzo proszę o rozwianie moich niepewności.

    Pozdrawiam serdecznie
  • Grupy oddzielone podziałami – jednak nie
    5.06.2016
    5.06.2016
    Szanowna Redakcjo,
    czy grupy społeczne (np. mieszkańcy miasta i kierownictwo firmy) mogą być od siebie oddzielone podziałami klasowymi? Na przykład w zdaniu: Grupy te były od siebie oddzielone strzeżonymi strefami, podziałami klasowymi i etnicznymi oraz odległościami, które trzeba było pokonać pieszo albo samochodem.

    Dziękuję za wskazówki.
    Z poważaniem
    Czytelniczka
  • Autorytet
    5.06.2016
    5.06.2016
    Szanowni Państwo!
    zastanawiają mnie różne znaczenia słowa autorytet/authority w języku polskim i amerykańskim, i związane z tym problemy niezbyt kompetentnych tłumaczy. W każdym razie w tłumaczonej z angielskiego książce znalazłem dziwaczną – według mnie – konstrukcję: przekazali autorytet konferencji. Wydaje mi się, że w języku polskim przekazać (komuś/czemuś) można władzę, uprawnienia, kompetencje, ale nie autorytet. Czy mam rację?

    Z poważaniem
    Witold M.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego