słownictwo

  • Stopień intensywności czynności nazywanej czasownikiem kraść
    10.04.2017
    10.04.2017
    Szanowni Państwo,
    Ostatnio natknąłem się na sformułowanie: Nie kradnę filmów, a zwłaszcza tych słabych w odniesieniu do ściągania filmów z internetu.
    Zastanowiła mnie forma tej wypowiedzi, jeśli bowiem w pierwszym członie pada deklaracja, że dana osoba nie kradnie filmów, to czy precyzowanie, jakich filmów nie kradnie, ma tu jakikolwiek sens ?
    Nie można przecież nie ukraść czegoś bardziej lub mniej, więc czy nie wystarczyło by samo stwierdzenie – Nie kradnę filmów?
  • Huzar a husarz
    31.03.2017
    31.03.2017
    Piszę z zapytaniem o odmianę słów huzar i husarz. Dlaczego obydwa słowa nie odmieniają się z takimi samymi końcówkami tj. huzar i husar lub husarz i huzasz?
  • Pigwowcówka a pigwówka
    31.03.2017
    31.03.2017
    Piszę pracę magisterską dotyczącą pigwowca i pozyskiwanej z niego nalewki. Nalewkami moja rodzina zajmuje się od pokoleń, jednak dopiero teraz zdecydowałam się na konsultację językową w zakresie nazewnictwa. W moim środowisku nalewkę z pigwowca nazywa się pigwowcówką
    Pigwówka to nalewka z pigwy, innego owocu. Nazwa stworzona analogicznie do wiśniówki, dereniówki i innych. Jednak uparcie w mediach, artykułach, pojawia się pigwówka w kontekście nalewki z pigwowca, co moim zdaniem jest błędem.
  • Onanizm a masturbacja
    31.03.2017
    31.03.2017
    Wyraz onanizm jest często stosowany jako synonim słowa masturbacja. Określenie to pochodzi od biblijnego Onana, który podpadł Bogu (i to bardzo mocno, ostatecznie został za to zgładzony… ach, ta erotyka) grzechem „upuszczenia nasienia”.
    Często spotykam się z zastosowaniem onanizmu w kontekście także damskiej masturbacji, ale w mojej ocenie jest to niepoprawne. Ponieważ czyn Onana wiązał się z przelaniem nasienia, jakoś nie pasuje mi to do damskiej autoerotyki. Czy mam rację?
  • Wprowadzanie nowych słów; uchodźca
    31.03.2017
    31.03.2017
    Jestem w trakcie przygotowywania dyplomu magisterskiego na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w Pracowni Działań Przestrzennych u prof. Mirosława Bałki. W ramach mojego projektu dyplomowego chciałabym wspólnie z uchodźcami wykreować nowe słowo, które mogłoby stworzyć pozytywną alternatywę do określenia danej grupy i podjąć próbę wprowadzenia go do języka. Podczas wielu rozmów z uchodźcami przekonałam się, że w ich rozumieniu termin uchodźca jest stygmatyzujący.
    W swoich poszukiwaniach odnoszę się m.in. do tekstu Hanny Arendt o potrzebie zastępczego nazewnictwa (przytacza w tekście newcomers). Drugą, niemniej ważną dla mnie inspiracją jest bajka „Przygody kapitana Załganowa’’ autorstwa Niekrasowa, z której wywodzi się powszechnie znany na terenach rosyjskojęzycznych wyraz „Jak nazwiesz statek, tak on i popłynie’’.
    W związku z powyższym mam zapytanie odnośnie zasad wprowadzania w oficjalny obieg nowego słownictwa – do kogo się zwraca i jakie warunki są wymagane do tego.
  • Wprowadzanie nowych słów; uchodźca
    31.03.2017
    31.03.2017
    Jestem w trakcie przygotowywania dyplomu magisterskiego na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w Pracowni Działań Przestrzennych u prof. Mirosława Bałki. W ramach mojego projektu dyplomowego chciałabym wspólnie z uchodźcami wykreować nowe słowo, które mogłoby stworzyć pozytywną alternatywę do określenia danej grupy i podjąć próbę wprowadzenia go do języka. Podczas wielu rozmów z uchodźcami przekonałam się, że w ich rozumieniu termin uchodźca jest stygmatyzujący.
    W swoich poszukiwaniach odnoszę się m.in. do tekstu Hanny Arendt o potrzebie zastępczego nazewnictwa (przytacza w tekście newcomers). Drugą, niemniej ważną dla mnie inspiracją jest bajka „Przygody kapitana Załganowa’’ autorstwa Niekrasowa, z której wywodzi się powszechnie znany na terenach rosyjskojęzycznych wyraz „Jak nazwiesz statek, tak on i popłynie’’.
    W związku z powyższym mam zapytanie odnośnie zasad wprowadzania w oficjalny obieg nowego słownictwa – do kogo się zwraca i jakie warunki są wymagane do tego.
  • Humanizm a humanitaryzm
    31.03.2017
    31.03.2017
    W jakim kontekście używa się słowa humanizm, a w jakim humanitaryzm?
    Pytam, bo teraz w mediach te dwa słowa oznaczają to samo. Może tak jest?

    Pozdrawiam wiosennie
    B. Sawicka
  • Fan a hejter
    31.03.2017
    31.03.2017
    Szanowni Państwo,
    antonimy to wyrazy przeciwstawne takie jak dobro – zło czy jasno – ciemno. Czy zatem antonimem wyrażenia fan jest idol, skoro nie widać tu przeciwstawienia jak w dobro – zło, czy może raczej antonimem prędzej byłby hejter (przyjmując w uproszczeniu że: fan – ‘ktoś, kto kocha X-a’, hejter – ‘ktoś, kto nienawidzi X-a’)?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Błędy w pracy gimnazjalnej
    17.03.2017
    17.03.2017
    Bardzo proszę o odpowiedź, czy błędne (pod względem językowym) jest sformułowanie zdania: To niezwykłe miasto zawiera w sobie wiele tajemnic – chodzi o wyraz zawiera. Jest to cytat z pracy konkursowej na poziomie gimnazjum. W tej samej pracy jako błędne potraktowano w opisie postaci sformułowanie: Włosy natomiast mocno splecione w warkocze zakończone kokardą – podkreślono jako błąd językowy mocno oraz zakończone kokardą.
    Bardzo proszę o pilną odpowiedź. Z góry dziękuję.
  • Przedłożyć a przełożyć
    17.03.2017
    17.03.2017
    Warto PRZEŁOŻYĆ osobiste dobro nad inne sprawy
    czy
    Warto PRZEDŁOŻYĆ osobiste dobro nad inne sprawy?

    Mam na myśli, aby zdanie miało znaczenie, że dobro osobiste jest ważniejsze niż inne sprawy. Która forma jest prawidłowa?
  • Docymastyczny
    15.03.2017
    15.03.2017
    Szanowni Państwo,
    uprzejmie proszę o udzielenie odpowiedzi na pytanie o znaczenie słowa docymastyczny. Spotkałem się z kilkoma sformułowaniami pochodzącymi z książek i gazet XIX wiecznych, zawierającymi wspomniane określenie (np. mineralogia docymastyczna, próby docymastyczne) – niestety zupełnie nie wiem, jak je tłumaczyć.

    Z poważaniem
    Adam Krzysztoforski
  • Lata dwudzieste, lata trzydzieste…
    15.03.2017
    15.03.2017
    Jeśli coś wydarzyło się w latach 1940–1949, mówimy, że wydarzyło się w latach czterdziestych, w latach 1950–1959, w latach pięćdziesiątych itd. Jak zatem mówimy o latach 1900–1909? W latach 1900? Czy może należy użyć omówienia np. w pierwszej dekadzie XX wieku?
  • Admonicja
    15.03.2017
    15.03.2017
    Szanowni Państwo,
    według Słownika wyrazów obcych PWN jednym ze znaczeń wyrazu admonicja jest ‘pouczenie’. Czy zatem poprawne jest wyrażenie: księżowskie admonicje o wykazywaniu silnej woli?
  • Chóralny a chórowy
    15.03.2017
    15.03.2017
    Szanowni Państwo,
    co jest chórowe, a co chóralne?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Kminić, obczaić
    13.03.2017
    13.03.2017
    Szanowni Państwo,
    intrygują mnie słowa kminić i obczaić. Skąd się właściwie wzięły? Pierwsze kojarzy mi się tylko z kminkiem. Drugie ma może coś wspólnego z czajeniem i takimi zwrotami jak czaić bazę. Czy można prosić o więcej informacji odnośnie tych słów, które pojawiły się nie wiadomo skąd i kiedy i naraz zaczęły obsługiwać wiele kontekstów polszczyzny potocznej?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Ożywczy kolor?
    27.02.2017
    27.02.2017
    Szanowni Państwo,
    czy można powiedzieć, że kolor jest ożywczy? Czy wyrażenie ożywczy kolor jest poprawne z punktu widzenia zasad języka polskiego?

    Pozdrawiam
    Janka
  • Już czy jeszcze?
    27.02.2017
    27.02.2017
    Szanowni Państwo,
    czy prawidłowe jest powiedzenie Czuć że zbliża się wiosna. Ostatnio, jak szedłem z pracy o 17, już było jasno. Mam wątpliwości, czy może należałoby powiedzieć: o 17 jeszcze jest jasno. Zaznaczam że chodzi mi o wiosnę i o wydłużanie dnia.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Całorocznie?
    27.02.2017
    27.02.2017
    Szanowni Państwo,

    czy jest takie słowo jak całorocznie? Jest ono poprawne?

    Z poważaniem
    Anna K.
  • Partykuły tylko i nawet

    21.02.2017
    21.02.2017

    Szanowni Państwo,

    mam wątpliwość w związku z poradą https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/tylko-jesli;12893.html. Czy na pewno akcentowanie partykuł jest niewskazane? Wydaje mi się, że zdania: Media mogą funkcjonować tylko, jeśli tworzą je ludzie przyzwoici, Możesz im to zapisać nawet [wtedy], gdy nie są to Twoi bliscy są poprawne i mają dobrą interpunkcję. Proszę o komentarz.


    Z wyrazami szacunku

    Czytelnik

  • Ze względu na fakt, iż… – kalka językowa?
    21.02.2017
    21.02.2017
    W trakcie dyskusji z moją Szefową spotkałam się ze stwierdzeniem, że sformułowanie ze względu na fakt, iż… jest niepoprawne, gdyż jest kalką z języka angielskiego (due to the fact that…). Czy tak jest w istocie? W mojej opinii wspomniana forma jest poprawna, a semantyczna zbieżność jest raczej przypadkowa.

    Z góry dziękuję za rozwianie wątpliwości.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego