słownictwo

  • Tłumacz języka angielskiego
    12.04.2016
    12.04.2016
    Czy poprawne jest sformułowanie: tłumacz (w znaczeniu osoby) polsko-angielski?
  • Waraha
    11.04.2016
    11.04.2016
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie dotyczy etymologii i znaczenia słowa, którym od lat zamęcza mnie mój Tato. Słowo pochodzi z tradycyjnej piosenki ludowej. Tekst:

    Już słoneczko na zachodzie
    Przegląda się w sinej wodzie.
    Rybaku wiosła złóż
    I na brzeg wracaj już.
    Waraha, waraha, hej.

    Żegnaj, moja miła łódko,
    Rozstajemy się na krótko.
    Zarzucę znowu sieć
    Nim ranek zacznie dnieć.
    Waraha, waraha, hej.

    Pytanie dotyczy słowa waraha. Co ono oznacza, skąd pochodzi i jaka może być jego etymologia?
  • Jednolity a jednorodny
    10.04.2016
    10.04.2016
    Witam serdecznie,
    mam pytanie, które wiąże się z moją pracą zawodową. Czy jest jakakolwiek różnica pomiędzy znaczeniem słowa jednolity a jednorodny? System komputerowy, a właściwie jego twórca, wyraźnie daje mi do zrozumienia, że jedno słowo wyklucza drugie. Jednocześnie w opisie mam możliwość zaznaczenia różnorodny a nie ma opcji niejednolity. Sprawia mi to kłopoty i dostarcza niepotrzebnych utarczek słownych.

    Proszę o odpowiedź.
    Krzysztof
  • Zoczyli i zobaczyli
    6.04.2016
    6.04.2016
    Szanowni Państwo,
    chciałbym zapytać o tekst kolędy Północ już była. W trzecim wersie pojawia się sformułowanie którą zoczywszy i zobaczywszy (…). Jeśli dobrze rozumiem, to oba słowa znaczą dokładnie to samo, prawda? Czy środek stylistyczny polegający na zestawieniu słów o takim samym znaczeniu ma jakąś szczególną nazwę?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Krople wody inkrustowały jego skórę (???)
    6.04.2016
    6.04.2016
    Interesuje mnie, czy w poniższym zdaniu użycie czasownika inkrustować jest poprawne.
    […] gdy wyszedł z wody jej krople inkrustowały jego skórę […].
  • Cybersport czy e-sport?
    6.04.2016
    6.04.2016
    Szanowni Państwo,
    rośnie popularność sportów elektronicznych, jak określa się profesjonalne rozgrywki w gry komputerowe, a czasem: gry będące przestrzenią zawodów. Nazwa ta bywa kontestowana – wciąż można napotkać konkurencyjne: cybersporty/cyberatletykę (wraz z cybersportowcami/cyberatletami jako synonimem gracza zawodowego), a także skrótowe, przejęte z angielskiego: esporty, e-sporty (oraz e[-]sportowców). Które z tych określeń stosować, których zaś lepiej unikać?
    Z poważaniem
  • Czy starość może zabić?
    6.04.2016
    6.04.2016
    Czy jak ktoś umarł ze starości (czas. nieprzechodni), to czy można to zdarzenie opisać także za pomocą czasownika przechodniego z podaniem przyczyny (nieosobowy sprawca) w pozycji podmiotu, np. Starość zabiła Janka?
  • Bieganie dla zdrowotności
    6.04.2016
    6.04.2016
    Czy zdanie Babcia biega dla zdrowotności jest niepoprawne? Chodzi mi o użycie słowa zdrowotność.
  • Labruskowaty
    31.03.2016
    31.03.2016
    Co oznacza słowo labruskowaty?
  • Ekspresyjny a ekspresywny
    31.03.2016
    31.03.2016
    Szanowni Państwo,
    kiedy używamy określenia ekspresywny, a kiedy ekspresyjny?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Nudny
    30.03.2016
    30.03.2016
    Szanowni Państwo,
    zastanawiam się nad etymologicznym powiązaniem słów nudność i nuda. Szczególnie daje do myślenia frazeologizm nudny jak flaki z olejem, w którym chyba nie chodzi o to, że flaki z dodatkiem oleju są tak mało interesującą potrawą, ale że tłuste flaki w połączeniu z olejem oznaczają niezwykle tłuste danie, a więc mogące powodować nudności. Czy to dobry trop?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Hreczkosiej
    30.03.2016
    30.03.2016
    Szanowni Państwo,
    interesuje mnie funkcjonowanie słowa hreczkosiej w czasach Mikołaja Reja. Czy wówczas stosowano wspomniane określenie?
    Intryguje mnie charakter wyrazu; wydaje mi się, że zawiera nutę pogardy, jednak nie mogę znaleźć potwierdzenia słuszności swoich przeświadczeń. Nurtują mnie zależności między hreczkosiejem a człowiekiem poczciwym ojca polskiej prozy. Rej chwalił żywot szlachcica-ziemianina; czy ówcześni przeciwstawiali Rejowej gloryfikacji zasiedziałego na roli szlachcica?
  • Heteryk
    21.03.2016
    21.03.2016
    Szanowna Poradnio,
    spotkałem się z różnymi opiniami na temat określenia heteryk. Dla mnie – osoby heteroseksualnej – jest to słowo ewidentnie obraźliwe (tak samo jak dla osoby homoseksualnej obraźliwe jest słowo pedał). Nie wiedzieć czemu, autorzy niektórych słowników kwalifikują je jako potoczne, nie zauważając (bądź nie chcąc zauważyć) pejoratywnego wydźwięku, który w sobie zawiera.
    Jak według Państwa należałoby to słowo zakwalifikować na potrzeby definicji słownikowej i nie tylko?
  • Dokonany odpowiednik skutkować
    21.03.2016
    21.03.2016
    Szanowni Państwo,
    ostatnio zastanawiałem się nad pewnym słowem, nie jestem przekonany o jego poprawności. Chodzi o mi o zaskutkować. Czy taki twór jest dozwolony?
  • Pomidor – owoc czy warzywo?
    21.03.2016
    21.03.2016
    Szanowni Państwo,
    spotykam się czasem z pewnym zdziwieniem, że pomidor jest owocem, a nie warzywem. Formalnie rzecz biorąc, warzywa są chyba po prostu szerszą kategorią niż owoce i każdy owoc jest warzywem, ale nie na odwrót. Niemniej w języku potocznym zwykliśmy nazywać warzywami te warzywa, które nie są owocami. Poza tym chyba na ogół owoce są w naszym odbiorze słodkie, a warzywa nie i może stąd zdziwienie z powodu pomidora. Ciekaw jestem Państwa opinii.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Jeden z najstarszych
    20.03.2016
    20.03.2016
    Moja córka (6. klasa podstawówki) napisała w prezentacji: W basenie Morza Śródziemnego powstały jedne z najstarszych cywilizacji świata. Nauczyciel informatyki (sprawdzający prezentację od strony „komputerowej") orzekł, że taka forma jest (cytuję) „błędem językowym, bo nie może być jedna z najstarszych, bo najstarsza z definicji może być tylko jedna”. Czy miał rację? Przecież form typu jeden z największych używa się na co dzień.
  • Lżyć, powaga, zniewaga
    20.03.2016
    20.03.2016
    Podczas rozmów politycznych i prawnych dotyczących zniewagi zacząłem się zastanawiać nad poprawnością językową – słowa zelżyć i powaga odnoszą się do sił grawitacyjnych.
    Czy można mówić, że ważny urząd zelżył się, gdy łamie umowę społeczną?
    Czy znieważamy, mówiąc, że utracił powagę?
  • Radny opozycyjny
    18.03.2016
    18.03.2016
    Szanowna Poradnio
    Czy zwrot radni opozycyjni jest zarezerwowany tylko dla prasy komercyjnej i prywatnej? Jako rzecznik prasowy zamieszczający informacje na stronie urzędowej spotkałem się z zarzutem radnego opozycyjnego, który uważa, że powyższy zwrot nie licuje z powagą oficjalnego tekstu i medium, jakim jest strona internetowa. Osobiście takie stanowisko uważam za hipokryzję językową, bowiem ww. zwrot i jego synonimy używane są powszechnie we wszystkich mediach. Proszę o opinię.

    Ryszard
  • Ekoburaki, wegaciasta
    18.03.2016
    18.03.2016
    Szanowni Państwo,
    intryguje mnie pisownia zapożyczonych określeń eko i wega z rzeczownikami. Czy należy stosować zasadę obowiązującą w przypadku słów mini i midi, czyli opisywać ekoburaki i wegaciasta?

    Z poważaniem
    Czytelnik
  • Sześciolatka – szkoła 6-letnia
    18.03.2016
    18.03.2016
    Czy poprawne jest nazwanie obecnej 6-letniej szkoły podstawowej terminem sześciolatka? W Uniwersalnym słowniku języka polskiego mamy terminy: ośmiolatka i siedmiolatka na wcześniejsze wersje podstawówki, także dziesięciolatka na szkołę, w której nauka trwa 10 lat, ale nie znalazłem w żadnym dostępnym mi słowniku sześciolatki w tym znaczeniu.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego