słownictwo

  • Emancypacja i apartheid
    26.11.2016
    26.11.2016
    Czy oprócz emancypacji kobiet można mówić o emancypacji Afroamerykanów i o emancypacji gejów?
    Czy apartheidem można nazwać każdą segregację rasową, nie tylko w RPA i nie tylko osób pochodzenia afrykańskiego?
  • Kraj a państwo
    26.11.2016
    26.11.2016
    Szanowni Państwo,
    od dłuższego czasu zastanawiam się nad użyciem słów: kraj i państwo. Jaka jest między nimi różnica?

    Pozdrawiam
  • Byćbycie, pisaćpisanie, mieć – ?
    13.11.2016
    13.11.2016
    Szanowni Państwo,
    jak brzmi gerundium od czasownika mieć?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Pełny asortyment wszystkich grup
    11.11.2016
    11.11.2016
    Szanowni Państwo,
    w SWTiK podaje się jako przykład tautologii wyrażenie pełny asortyment wszystkich grup towarowych. Nie wiem, co jest w nim pleonastycznego. Rozumiem je (może błędnie) tak, że w sklepie dostępne są artykuły ze wszystkich grup towarowych, a w każdej z tych grup sklep oferuje pełny asortyment towarów. Gdzie tu redundancja?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Matematyczna agitacja
    3.11.2016
    3.11.2016
    W matematyce używa się czasem słowa agitacja w znaczeniu 'wstępne podejście do problemu', np. Typowa agitacja w zakładzie Monty Halla to założenie, że oba wybory gracza są tak samo prawdopodobne, Wobec braku naturalnego kandydata na rozwiązanie musimy coś zaagitować.
    Nie spotkałem się z takim znaczeniem w języku naturalnym. Zastanawiam się, czy można uznać je za element żargonu i swobodnie używać w tekstach matematycznych, czy może jest to zwyczajny błąd i należy wyrazić to inaczej.
  • Zironizować
    31.10.2016
    31.10.2016
    Mam pytanie związane z wyrazem ironizować, a konkretnie o jego formę dokonaną zironizować – czy forma ta jest poprawna i w jakim zakresie? Czy użycie jednej i drugiej ma swoje ograniczenia?
  • Warzywiak?
    31.10.2016
    31.10.2016
    Od dawna toczę z żoną bój – uparcie twierdzę, że forma warzywiak jest równie poprawna, co warzywniak. Wskazuje na to logika. Czy mam rację?

    Dziękuję
    Szymon Barabach
  • Rozpoczynanie zdania od w związku z…
    31.10.2016
    31.10.2016
    Szanowni Państwo,
    ostatni znalazłem taką opinię:
    Ponadto, treść uchwały nie odpowiada zasadom języka polskiego i tym samym zasadom techniki prawodawczej. Nie zaczyna się bowiem zdania, a tym bardziej zapisu normatywnego od słów: W związku z …
    Czy faktycznie nie odpowiada zasadom języka polskiego?

    Pozdrawiam
  • Okulary słoneczne czy okulary przeciwsłoneczne?

    31.10.2016
    31.10.2016

    Szanowna Redakcjo!

    Zgodnie z zasadami języka polskiego nosi się okulary słoneczne czy przeciwsłoneczne? Czy ta pierwsza wersja nie przyszła do nas z zagranicy, gdzie nosi się sunglasses, lunettes de soleil?


    Pozdrawiam

  • Poseł i senator
    16.10.2016
    16.10.2016
    Czy każdego deputowanego do izby niższej parlamentu innego kraju można nazwać posłem, a do izby wyższej – senatorem?
    A jak to wygląda gdy parlament jest unikameralny lub trikameralny (jak np. w Bośni i Hercegowinie)?
  • Siostra bliźniaczka
    14.10.2016
    14.10.2016
    Czy siostra bliźniaczka to pleonazm?

    Pozdrawiam
    Czytelniczka
  • Dlaczego pięta?
    14.10.2016
    14.10.2016
    Szanowni Państwo,
    zastanawia mnie rola pięty we frazeologii. Mamy chwalipiętę, wiercipiętę. Słyszałem też powiedzenie niech ci pójdzie w pięty (nawiasem mówiąc, nie wiem, co właściwie znaczy).
    Czy wiadomo, skąd owa pięta się wzięła? Co do chwalipięty, przyszło mi kiedyś do głowy, że może ma to coś wspólnego z piętą Achillesa, tj. chwalipięta 'chwali nawet swój potencjalnie słaby punkt’. Ale to pewnie tylko moja fantazja.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Hasło i hańba
    9.10.2016
    9.10.2016
    Zastanawiam się nad tym, dlaczego hasło pisze się przez samo h, skoro, jak stwierdził Aleksander Brückner w Słowniku etymologicznym języka polskiego, jest to rodzime polskie słowo. Ciekawi mnie też, czy hańba to polskie słowo, czy też pożyczka z czeskiego.
  • Wulgaryzmy
    8.10.2016
    8.10.2016
    Szanowni Państwo,
    podobne pytanie były zadawane, ale bardzo dawno. Czy słowo zajebiście jest wulgaryzmem? O ile pamiętam, w moim środowisku uchodziło to za wulgaryzm, jednakże ostatnio oglądając serial młodzieżowy, osoby niepełnoletnie używały tego słowa swobodnie, a co więcej, nadawca go nie cenzurował. Wobec tego, czy jest to wynikiem coraz bardziej powszechnego używania wulgaryzmów i czy to zmierza do tego, że za jakiś czas inne – aktualnie tzw. twarde wulgaryzmy będą w powszechnym użyciu?
  • Ciekawy a interesujący
    7.10.2016
    7.10.2016
    Szanowni Państwo,
    uprzejmie proszę o wyjaśnienie, czy w zdaniu Ciekawą listę nazwisk znajdujemy w sztambuchu z przełomu wieków, słowo ciekawą zostało błędnie użyte?
    Spotkałam się z opinią, że przymiotnik ciekawy ma zastosowanie do istot żywych, a do rzeczy martwych stosujemy określenie interesujący. Tak więc w powyższym zdaniu ciekawą powinno być zastąpione interesującą. Czy rzeczywiście jest to błąd?
  • Podciągnąć się w górę
    7.10.2016
    7.10.2016
    Szanowni Państwo,
    czy niepoprawne jest wyrażenie podciągnąć się w górę? Niektórzy twierdzą, że skoro w znaczeniu słowa podciągnąć się zawarty jest fakt, że podciągamy się w górę, a nie w dół, łączenie wyrazu podciągać się z wyrażeniem w górę jest niepotrzebnym powtórzeniem tej samej treści. Czy faktycznie nie należy łączyć czasownika podciągać się z wyrażeniem w górę?

    Z poważaniem
    Anna Pachocka
  • Rodzeństwo
    4.10.2016
    4.10.2016
    Szanowni Państwo,
    w języku polskim rodzeństwo ma liczbę mnogą, podobnie jak małżeństwo. Czy jednak wyraz rodzeństwo może oznaczać jedną osobę, tj. brata lub siostrę? Mówimy np. Mój brat to całe moje rodzeństwo, lub Z rodzeństwa pozostała mi już tylko siostra, a gdy ktoś zapyta Czy masz rodzeństwo, nie odpowiemy Nie, mam tylko brata – ale raczej Tak, mam brata. Czy to oznacza sprostowanie (nie mam rodzeństwa, tylko brata), czy doprecyzowanie (tak, mam rodzeństwo: jednego brata)?
  • Trzymiesięcznik
    3.10.2016
    3.10.2016
    Słowo trzy-miesięcznik jest używane potocznie oraz można je też znaleźć w publikacjach na temat czasopism. Logicznie rzecz biorąc, skoro istnieje dwumiesięcznik, to równie dobrze może istnieć trzy-miesięcznik, lecz niestety tego słowa nie odnalazłem w żadnym słowniku.
    W związku z tym chciałem zapytać, czy słowo trzymiesięcznik może być używane zamiennie ze słowem kwartalnik? Co za tym idzie – czy może ono być używane oficjalnie jako synonim słowa kwartalnik?

    Michał Cencelewicz
  • Spieszony oddział – ….. oddział?
    3.10.2016
    3.10.2016
    Ostatnio zafrapował mnie językowy problem militarny. Oddział jazdy można spieszyć, wtedy prowadzi walkę na własnych nogach. Jak natomiast nazwać sytuację odwrotną: oddział piechoty zostaje posadzony na koniach?

    Serdecznie pozdrawiam
  • Dyfamacja
    3.10.2016
    3.10.2016
    Szanowni Państwo,
    zastanawia mnie, dlaczego zniesławienie możemy nazwać dyfamacją, a nie defamacją. Jeśli wyraz ten pochodzi od łacińskiego diffamatio, to skąd w języku angielskim wziął się rzeczownik defamation (nie: diffamation)?

    Łączę wyrazy szacunku
    Czytelnik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego