nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • mur berliński i Ściana Płaczu
    11.06.2008
    11.06.2008
    WSO PWN zaleca zapisy: mur berliński, ale Ściana Płaczu. Jakie jest uzasadnienie zróżnicowanego zastosowania wielkich liter w proponowanych zapisach?
  • Nadia
    11.06.2008
    11.06.2008
    Ciekawi mnie, jak wygląda prawidłowy wołacz od mojego imienia. Przyzwyczaiłam się do formy Nadiu, zaliczając to imię do takich jak: Ania, Maja, Kaja. Ich wołacz kończy się na -u. Jednak jak to się ma do Leokadii czy Lidii, których wołacz przybiera zakończenie -o?
    Zastanawiałam się, czy może jest tak, że Leokadia i Lidia mają i spółgłoskowe [tzn. j – J.G.], a w Nadii, tak jak w Ani, i jest tylko zmiękczeniem, przy czym Maja i Kaja mają j, dlatego że w polskim nie występuje aia.
  • triawnieński
    6.06.2008
    6.06.2008
    Jak brzmi przymiotnik utworzony od nazwy bułgarskiej miejscowości Triawna?
  • Głódź – Głodzia
    6.06.2008
    6.06.2008
    Szanowna Poradnio,
    interesuje mnie odmiana nazwiska Głódź. Czy w przypadkach zależnych ó wymienia się na o? Jest to chyba związane z procesami zachodzącymi dawniej w polszczyźnie. Proszę o wyjaśnienie, ponieważ ostatnio w mediach często słyszałam formy Głódzia, z Głódziem, które wydają mi się niepoprawne.
    Dziękuję za odpowiedź.
  • Mata Hari
    19.05.2008
    19.05.2008
    Witam.
    Chciałabym zasięgnąć porady, jak należy odmieniać pseudonim artystyczny Mata Hari. Czy dopuszczalna jest odmiana pierwszego słowa jak rzeczownika mata (maty, macie, matę itd.), czy też jest to nieodmienne?
    Pozdrawiam,
    Olga Banaś
  • Narnia
    13.05.2008
    13.05.2008
    Jaką postać ma dopełniacz od Narnia? W latach 1985-1989 IW Pax wydał w 7 tomach Opowieści z Narni – tak właśnie napisano ten dopełniacz zarówno na stronie wymieniającej części cyklu Opowieści z Narni, jak i konsekwentnie w tekście. W wydaniu Mediów Rodziny (tego samego tłumacza) z 2004 r. jest już Narnii przez dwa i. Kto popełnił błąd? Czy w przypadku, gdy „nie istnieje tradycja” (por. http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=1037) tłumacz mógł wybrać? Czy fakt wydania stanowi o dopuszczalności?
  • błędy w tytule
    13.05.2008
    13.05.2008
    Szanowni Eksperci!
    Pojawiło się nowe wydanie Biblii hebrajskiej, którego tytuł wszyscy jak jeden mąż piszą: Biblia Hebraica Quinta. Czy nie powinno się pisać Biblia hebraica quinta, podobnie jak Biblia hebraica w znaczeniu Biblia hebrajska?
    Jak postąpić, gdy na stronie tytułowej napisano tytuł nieortograficznie (np. Dizionario Enciclopedico di Spiritualita – to przykład z życia wzięty)?
    Pozdrawiam serdecznie
    Stała korespondentka
    AK
  • Isiah
    13.05.2008
    13.05.2008
    Szanowni Państwo,
    jak powinna wyglądać odmiana imienia Isiah? Jeszcze kilka lat temu amerykański koszykarz i trener Isiah Thomas był w polskich mediach odmieniany: Isiaha, Isiahowi (w TV czytano: [Ajzeję, Ajzei]) itd. Niedawno jednak Gazeta Wyborcza zaprzestała odmiany i zaczęła pisać: Isiah Thomasa, Isiah Thomasowi itd. Która wersja jest prawidłowa?
    Pozdrawiam
  • nazwa Meðugorje w polszczyźnie
    13.05.2008
    13.05.2008
    Słownik nazw własnych podaje pisownię Medjugorie i kwalifikuje nazwę jako nieodmienną. W Internecie w polskich tekstach obok wersji słownikowej (i oryginalnego Meðugorje) występują również warianty Medziugorje, Medjugorje i Medziugorie, wszystkie dość liczne, a nierzadko odmieniane (np. Echo Medziugorja, w Medziugorju; odmianę można znaleźć w tytułach książek, np. Listy z Medziugorja). Czy wszystkie te warianty – plus odmianę – uznać za dopuszczalne?
  • nazwy klubów sportowych
    13.05.2008
    13.05.2008
    Szanowni Państwo!
    Wydaje mi się, że taki temat już gdzieś w Poradni widziałem, ale teraz nie potrafię go znaleźć. Czy nazwa klubu sportowego powinna być w cudzysłowie? A jeśli tak, to jak to ma praktycznie wyglądać? Odra Opole? „Odra” Opole? „Odra Opole”? „Górnik” Zabrze?
  • przymiotniki od nazw miejscowych
    13.05.2008
    13.05.2008
    Współpracuję nad tworzeniem polskiej wersji „europejskich paszportów edukacyjnych”. Oprócz nazwy kraju trzeba tam wpisać narodowość (koniecznie musi być przymiotnik). Jaki zapis zastosować w następujących przypadkach?
    — Wybrzeże Kości Słoniowej (w wersji ang. jest Ivorish);
    — Wyspy Św. Tomasza (ang. Sao Tomean);
    — Wyspy Salomona (ang. Solomon Islander);
    — Wyspy Marshalla (ang. Marshallese, pol. marszalska???).
    Bardzo proszę o pomoc – jak sobie z tym poradzić?
    Ewa Wosik
  • Klucze
    9.05.2008
    9.05.2008
    Witam,
    byłem niedawno w miejscowości o nazwie Klucze (woj. małopolskie, tuż obok jest Pustynia Błędowska) – chciałem zapytać, jak powinno się właściwie odmieniać tę nazwę, np. w takim złożeniu jak: autobus do… Kluczy? (jak nakazywałby „rozsądek”), Klucz? (tak figuruje w rozkładzie jazdy), Kluczów? (tak mówią niektórzy ludzie tamtejsi – choć ta forma zdaje mi się raczej na pewno niepoprawna). Dziękuję i pozdrawiam:
    KR
  • dyplom dla Łukasza Kado
    4.05.2008
    4.05.2008
    Mój znajomy nazywa się Łukasz Kado. Czy na pamiątkowym dyplomie dla niego można napisać dla Łukasza Kado? Mam problem z odmianą jego nazwiska. On sam nie chce, żeby jego nazwisko odmieniać. Znajomi poloniści twierdzą, że jest to obowiązkowe i powinno się napisać dla Łukasza Kady. Proszę o szybką odpowiedź! Dziękuję.
    Z poważaniem – Krzysztof Grodzicki
  • etnonimy odimienne
    26.04.2008
    26.04.2008
    Jakie nazwy można zaliczyc do etnonimów odimiennych?
  • Yankee
    26.04.2008
    26.04.2008
    Dzień dobry!
    Mam takie pytanie dotyczące słowa Yankees. Słowo Jankes oznacza Amerykanina i czytamy je [jankes]. Czy tak samo powinniśmy czytać nazwę zespołu baseballowego New York Yankees, czy raczej powinniśmy słowo wymawiać tak, jak brzmi ono w oryginalnym języku? I analogicznie: czy nazwę ich stadionu Yankee Stadium czytamy [janke], czy [janki]?
    Pozdrawiam,
    Dawid Łukasik
  • Jastrzębiec
    26.04.2008
    26.04.2008
    Szanowni Państwo!
    Jak prawidłowo odmieniać nazwisko przyszłego patrona szkoły ks. Zdzisława Peszkowskiego herbu Jastrzębiec? Czy należy mówić/pisać Zdzisławowi Jastrzębcowi (a może Jastrzębcu) Peszkowskiemu, czy Zdzisławowi Jastrzębiec Peszkowskiemu? Czy nazwę herbu użytą „wewnątrz” nazwiska należy odmieniać, czy też nie? Proszę też o podanie prawidłowej odmiany przez przypadki wyrazu Jastrzębiec, bo błędy w nazwisku patrona szkoły to – mówiąc w gwarze uczniowskiej – po prostu obciach.
    B. Bury
  • Stirlitz
    16.04.2008
    16.04.2008
    Jaką postać powinno mieć w polskich tekstach przybrane nazwisko bohatera Siedemnastu mgnień wiosny (ros. Штирлиц)? Czy Stirlitz jest właściwsze od Stierlitz, czy na odwrót? A ta wersja, która jest „gorsza” – czy również może być stosowana na prawach oboczności?
  • Korzeb
    16.04.2008
    16.04.2008
    Chciałam zapytać o odmianę specyficznego nazwiska, które brzmi Korzeb. Spotkałam się z dwoma wzorcami odmiany: Korzebia i Korzeba, Korzebiowa, Korzebowa. Obie są używane i nie wiem, która jest prawidłowa. Samych zainteresowanych nie wypada mi zapytać.
    Proszę o pomoc!!!
  • odmiana nazw geograficznych
    16.04.2008
    16.04.2008
    Witam,
    Mam pytanie dotyczące odmiany nazw tych miejscowości: Krążkowy, Jankowy, Turkowy, Olszowa i Kliny. Sami mieszkańcy odmieniają je na dwa sposoby. I tak na przykład mówi się, że mieszkam w Krążkowach i w Krążkowych; w Turkowach i w Turkowych; w Jankowach, ale też w Jankowych; w Olszowie i w Olszowej. Jaka jest właściwa odmiana nazw tych miejscowości? Co do Klin to mieszkam w Klinach, czy raczej na Klinach? Jadę do Klin, czy na Kliny?
    Pozdrawiam
  • odmiana imion i nazwisk obcokrajowców
    7.04.2008
    7.04.2008
    Dzień dobry,
    proszę o wyjaśnienie, czy konieczna jest odmiana imienia i nazwiska obcokrajowca w piśmie urzędowym pisanym do instytucji w Polsce.
    Bardzo dziękuję za pomoc.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego